Vụ Volskwagen: Phần mềm nhỏ gây hậu quả lớn

Anh Vũ (RFI)

Đăng ngày 23-09-2015 Sửa đổi ngày 24-09-2015 10:31

Tập đoàn chế tạo xe hơi Đức Volkswagen bị Mỹ cáo buộc gian lận về mức gây ô nhiễm.REUTERS/Stefan Wermuth

Cái tên Volkswagen, hãng xe có mặt khắp thế giới, niềm tự hào của ngành công nghiệp xe hơi cũng như cả nền kinh tế Đức, xuất hiện kín trên các báo Pháp ra hôm nay, chỉ vì bị Cơ quan bảo vệ môi trường Mỹ phát giác gắn một phần mềm gian lận giám định thông số phát thải ô nhiễm.

Vụ việc đã thực sự gây lên một cơn địa chấn lớn trong ngành công nghiệp chế tạo xe hơi nói chung và sẽ để lại những hậu quả nghiệm trọng không chỉ về mặt kinh tế riêng cho Volkswagen.

Nhật báo kinh tế Les Echos chạy tựa lớn trang nhất : « Volkswagen, nước Đức trong cơn sốc ». Tờ báo ghi nhận : « Ngôi nhà Volkswagen đang bị cháy. Hãng xe thừa nhận đã lắp phần mềm đánh lừa kiểm tra phát thải ô nhiễm vào 11 triệu xe. Như thế cũng đủ gây nghi ngờ trên khắp châu Âu và các nhà chế tạo xe khác ».

Xã luận báo Le Monde chạy tựa « Volkswagen là một đòn đánh vào châu Âu ». Tờ báo đánh giá vụ bê bối này đã làm xấu đi hình ảnh của các nước châu Âu, luôn tự tin cho mình là những người đi đầu trong cuộc đấu tranh bảo vệ môi trường chống quá trình hâm nóng khí hậu toàn cầu, để dạy dỗ người khác. Le Monde cho rằng « vụ việc (Volkswagen) không còn là trường hợp cá biệt của nhà xản suất xe Đức. Chính vì thế mà vụ này không thể dung thứ được ».

Le Figaro chạy tựa lớn trang nhất : « Volkswagen : Đường xuống địa ngục ». Tờ báo cũng khẳng định vụ lắp phần mềm gian lận là một cuộc « khủng hoảng mang tầm mức lớn chưa từng có. Các cuộc điều tra được phát động khắp thế giới. Hãng Đức mất ngay 1/3 giá trị vốn trong vòng hai ngày ».

Le Figaro nhận định, chưa thể nói vụ việc sẽ còn dẫn đến hậu quả ra sao nhưng một công ty có quy mô và hình ảnh tỏa sáng khắp thế giới mà sẵn sàng gian lận phi lý đến như vậy thì quả thực là điều không thể tin nổi. Xã luận tờ báo nhấn thêm « không có gì có thể biện minh cho hành động như vậy của Volkswagen, dù đó là vì sự cạnh tranh khốc liệt giữa các hãng xe trên thế giới hay vì lợi nhuận ».

Theo Le Figaro thì « với việc gian lận thông số phát thải ô nhiễm, Volkswagen đang từ là một tập đoàn đầy tiếng tăm, làm ăn thịnh vượng bị đẩy đến bên bờ vực ». Trước tiên là trên phương diện tài chính với viễn ảnh hãng sẽ phải mất hàng chục tỷ euro để chữa cháy. Tiếp đó ở trên bình diện hình ảnh, chắc chắn cũng nghiêm trọng không kém.

Theo tờ báo, « người khổng lồ Đức đã xây dựng được danh tiếng về chất lượng và độ tin cậy của các mẫu xe của họ, giờ họ bị bắt quả tang là kẻ lừa dối trên thị trường vậy thì còn còn ai tin vào sản phẩm của họ nữa ? Và liệu người ta có dám chắc là không còn những gian dối khác ? Không ai biết nhưng rõ ràng là Volkswagen sẽ phải mất nhiều năm nữa mới hồi lại được sau cú này ».

Hậu quả vụ Volkswagen đang bắt đầu gây hiệu ứng vết dầu loang. Giá trị chứng khoán của hàng loạt các hãng xe lớn đều bị giảm mạnh trong ngày hôm qua. Tại Paris, cổ phiếu của PSA (Peugeot) mất 8,7%, Renault mất 7,1%. Tại Đức BMW mất 6%, trong khi Daimler mất 7%.... Kéo theo đó là hàng loạt các nhà sản xuất thiết bị phụ tùng cũng bị vạ lây.

Trong khi đó nhật báo Libération nhận thấy, sau vụ này, toàn bộ ngành công nghiệp xe hơi bị nghi ngờ đều lừa đảo. Tờ báo đặt câu hỏi : « Liệu Volkswagen có phải là nhà chế tạo xe duy nhất gian lận thông số phát thải ».

Libération cho biết, ngay sau vụ « Dieselgate » bung bét, Hàn Quốc, Đức, Hoa Kỳ và Ý đã thông báo mở điều tra trên toàn quốc. Tờ báo dẫn lời một chuyên gia về xe hơi nói : Vụ bê bối đã gây ngờ vực lên toàn bộ ngành công nghiệp xe hơi ... các cuộc điều tra sắp diễn ra là rất quan trọng để biết được liệu hiện tượng này chỉ dính đến một nhà xản xuất hay không ?

Hiện tại, theo Liberation thì người ta không có bằng chứng nào chính thức. Nhưng các chuyên gia quan sát thấy không chỉ có Volkswagen mà nhiều hãng xe khác cũng áp dụng những cách lẩn tránh kiểm tra chỉ số phát thải theo cách riêng của mình.

« Bí mật nhỏ » về phần mềm gian lận ?

Cũng nhân vụ gian lận đang được bàn tán nhiều này, trang kinh tế của le Figaro lộ vài chí tiết gọi là « bí mật nhỏ của phần mềm gian lận ».

Tác giả bài viết khẳng định : « Có một điều nghịch lý, nếu như Volkswagen đã đánh lừa quy định Mỹ về phát thải ô nhiễm, một phần là để làm hài lòng chính khách hàng của họ. Chính sự khắt khe trong chuẩn mực hạn chế cả việc tiêu thụ cũng như những phát thải gây ô nhiễm ». Đó là một thực tế ở Mỹ cũng như châu Âu. Một loại xe cứ tuân thủ chặt chẽ các tiêu chí kiểm định môi trường thì sẽ bán chậm và với phần mềm kiểu Volkswagen áp dụng thì chỉ số tiêu thụ của xe đó sẽ tăng.

Hệ thống này xử lý các ô-xít ni tơ (NO) , một chất gây ô nhiễm nhưng lại không thể thiếu trong hệ thống phun dầu động cơ diesel hoạt động. Nếu ăn gian chỉ số này thì sẽ có thể tăng lượng tiêu thụ xe từ 2% đến 5%.

Việc gian lận trong kiểm tra này lại quá đơn giản : Xe được đưa vào quy trình kiểm tra trong vòng 20 phút, trong thời gian đó xe được cho chạy với tốc độ 33km/g trên băng chuyền tại chỗ, tức là đi được quãng đường 11km. Tiếp theo sau, một chiếc túi gắn vào ống xả sẽ thu được những thành phần ô nhiễm để đem đi cân đong đo đếm. Các nhà chế tạo của Volkswagen chỉ việc thêm một dòng vào chương trình tính toán là có thể điều chỉnh lượng cấp nhiên liệu cho động cơ để chỉ số phát thải của xe giảm. Sau kiểm tra, động cơ lại được tự hiệu chỉnh về như cũ. Theo Les Echos, nếu chỉ đơn giản vậy thì sẽ là ngạc nhiên khi chỉ có Volkswagen là hãng duy nhất sử dụng cánh làm này.

Tác giả bài viết kết luận, cần phải nhanh chóng có các biện pháp kiểm tra phù hợp với thực tế và không chỉ cho xe chạy diesel mà cả xe chạy xăng. Cách làm hiện nay chỉ là hình thức không hiệu quả.