Ngày 22-12, hai ngày trước Lễ Giáng Sinh, Tổng thống Joe Biden đã có những lời tâm sự gởi gắm đến người dân Mỹ. Ông đã khá dũng cảm khi thẳng thắn nêu lên hiện trạng chia rẽ, phân hóa nơi người dân. Ông là chính khách đầu tiên, tổng thống đầu tiên, dám nói: “Chính trị của chúng ta đã trở nên quá cuồng nộ, quá hạ cấp, quá đảng phái. Chúng ta thường xem nhau như kẻ thù, không phải như láng giềng; với tư cách là đảng viên đảng Dân Chủ hoặc đảng Cộng Hòa, thay vì với tư cách là những người Mỹ đồng bào. Chúng ta trở nên quá chia rẽ”.
Chọn thời điểm mùa Giáng Sinh để nói lên những lời tâm huyết này, ông Biden muốn người dân Mỹ, trong ánh sáng Phúc Âm, biết tin cậy nhau, thương yêu nhau, hợp quần, đoàn kết, tránh sự oán thù, chia rẽ - như những chân lý của cuộc sống. Sống trong đất nước, trong xã hội, người dân phải nghĩ, phải biết cách đến với nhau và mở rộng vòng tay cho nhau. Chân lý nằm trong lý tưởng đó, khi chúng ta sống trong một đất nước đa chủng, đa nguồn, đa văn hóa, người ta cần nhau hơn bao giờ hết, nhưng cảm thấy xa lạ, không cần biết đến nhau hơn bao giờ hết.
Những lời tâm tình của Ông Biden chưa quá 19 phút, ghi lại chưa quá 1.200 chữ, cho nên chỉ làm cho người nghe, người đọc lắng dịu trong tâm tư, tâm tình, nhưng chưa đủ khả năng khai sáng tâm trí. Lối sống Mỹ thường giới hạn quan hệ giữa người và người trong câu chào hỏi “How are you”, nhưng ít khi đi xa hơn đến mức con người có thể gần nhau. Ngược lại, ngay từ thời xa xưa, quan hệ giữa người và người trong nước Mỹ đã có những “uẩn khúc” về màu da, về chủng tộc, về tôn giáo, về giàu nghèo, về quyền lực chính trị và về quan hệ liên bang-tiểu bang…
Sự thù oán đầu tiên đã phát sinh từ cuộc Nội chiến 1961-65 đã khiến cho hơn 700.000 người thuộc hai miền phải nằm xuống, nhưng cuộc Nội chiến này cũng có nguyên ủy trong cơ cấu và định chế chính trị liên bang-tiểu bang và lưỡng đảng của nước Mỹ. Vì là một đất nước của cơ hội (land of opportunities), là “vùng đất hứa” (land of promises), cho nên nước Mỹ, “vùng đất của di dân” (land of immigrants) bao giờ cũng có những bất ổn với khả năng trở thành một vấn đề tiềm tàng chính trị. Nước Mỹ lúc thì mở cửa (lúc cần người) lúc thì đóng (lúc không kham nổi). Đối với thành phần dân chúng khốn cùng (underprivileged), chính phủ lúc thì mở rộng hầu bao, lúc thì siết lại… Những vấn đề đại loại như thế làm cho xã hội khó có tiếng nói chung.
Đặc biệt từ dưới thời Tổng thống Barack Obama (2009-2016), từ năm 2010, một phong trào da trắng cực hữu đã nổi lên ngày càng mạnh như một loại “Tea Party”, được trang bị bằng chủ thuyết “Christian nationalism”, để tấn công vào đường lối phúc lợi xã hội của ông cùng lớp người da đen mà họ cho rằng đang mạnh lên nhờ ông Obama. Những phe nhóm da trắng siêu đẳng (white supremacist) này ngày càng phát triển, nhất là trong khu vực nông thôn và lao động ngoại ô, và được thúc đẩy khuyến khích mạnh từ ngày Donald Trump vào Tòa Bạch Cung đang tìm cách tạo một sự ủng hộ bảo thủ cực đoan trong phía quần chúng Cộng Hòa. Cụ thể là những nhóm Qanon, Proud Boys, Oath Keepers, Patriots… mở rộng thế lực “bạch chủng siêu đẳng”… và không ngại trang bị vũ khí khi xuống đường, dựa vào “Đệ nhị Tu chánh án”. “Chủ nghĩa dân tộc Cơ đốc giáo” đã khiến cho giới chính trị dân cử của Cộng Hòa một phần phải theo đuôi, theo đuổi “chính sách MAGA”. Và cũng cần nói rằng trong khi đa số người Mỹ gốc Á tránh xa những xu hướng chính trị nguy hiểm và phiêu lưu này, một số Mỹ gốc Việt “thức thời” - nhất là những nhà chính trị ở O.C., đã không ngại khoác chiếc áo cầm chuông lên mình.
Đó là những vấn đề ông Biden không tiện nói trong những lời tâm tình hòa giải đơn giản này. Và khi ông không nói ra “vì lý do chính trị không tiện nói”, đương nhiên, người ta chưa thể thấy được có khả năng nào, khi nào và trong điều kiện nào, nước Mỹ tìm lại sự bình yên - nếu có.
Tuy nhiên, bài nói chuyện với những lời lẽ tâm tình tha thiết của lão trượng Joe Biden đã cho thấy con người của ông. Chúng ta chưa hề nghe những lời lẽ nhân bản từ tốn đó từ một con người như Donald Trump cho dù ông ta đã ở trong Tòa Bạch Cung cũng bốn mùa Giáng Sinh – trước khi gần đất xa trời. Chúng ta cũng chưa hề nghe từ bất cứ người lãnh đạo nào trong đảng Cộng Hòa nói lên mối quan tâm, xót xa, lo ngại trước sự phân hóa ngày càng tan nát nơi nơi giữa hai đảng, giữa các tiểu bang, giữa các tôn giáo, giữa các chủng tộc.
Nay thì chúng ta đã nghe từ Tổng thống Joe Biden. Chúng ta nay có thể thấy niềm vui tràn lên lồng ngực, và sau đó là nỗi buồn chìm lắng trong tâm tư.
Giữa nói và làm, đó là một con đường chông gai và bình thường không thiếu gì người phải bỏ cuộc.
Tuy nhiên, mọi chuyện phải bắt đầu từ nhận thức.
Dù sao, hãy nghe ông Biden nói:
Good afternoon.
“Món Quà kỳ diệu đã được ban tặng một cách âm thầm, lặng lẽ làm sao.”
Trung tâm của câu chuyện Giáng sinh là một sự tĩnh lặng. Một đêm tĩnh lặng khi tất cả thế giới trở nên tĩnh lặng và tất cả sự lôi cuốn, tất cả tiếng động, tất cả những gì chia rẽ chúng ta, những gì khiến chúng ta chống đối nhau, tất cả - tất cả mọi thứ dường như rất quan trọng nhưng thực sự không phải thế, tất cả đều tan biến trong tĩnh lặng của buổi tối mùa đông.
Và chúng ta nhìn lên bầu trời, nhìn vào một ngôi sao đơn độc, tỏa sáng hơn tất cả những ngôi sao còn lại, dẫn dắt chúng ta nhìn về sự ra đời của một đứa trẻ - đứa trẻ mà những người theo đạo Cơ đốc tin là con của Chúa; giờ đây, thật kỳ diệu, ở đây giữa chúng ta trên Trái đất này, đang mang lại hy vọng, tình yêu, hòa bình và niềm vui cho thế giới.
Vâng, đó là một câu chuyện đã hơn 2.000 năm rồi, nhưng vẫn còn rất sống động cho đến ngày nay. Chỉ cần nhìn vào mắt trẻ thơ vào buổi sáng Giáng Sinh, hoặc lắng nghe tiếng cười của một gia đình bên nhau trong mùa lễ này sau bao nhiêu năm — sau bao nhiêu năm xa cách. Chỉ cần cảm thấy hy vọng dâng lên trong lồng ngực khi chúng ta cất tiếng hát “Bài ca ca ngợi Thánh thần,” cho dù trước đó đã hát chẳng biết bao nhiêu lần.
Vâng, cho dù sau 2000 năm, Lễ Giáng Sinh vẫn có sức mạnh nâng chúng ta dậy, đưa chúng ta đến với nhau, thay đổi cuộc đời, thay đổi thế giới.
Câu chuyện Giáng sinh là trọng tâm của lễ Giáng sinh - đức tin Kitô giáo. Những thông điệp về hy vọng, tình yêu, hòa bình và niềm vui, cũng mang tính phổ quát cho tất cả mọi người.
Nó nói với tất cả chúng ta, cho dù chúng ta theo đạo Cơ đốc, Do Thái, Ấn Độ giáo, Hồi giáo, Phật giáo hay bất kỳ đức tin nào khác, hay không có đức tin nào cả. Nó nói với tất cả chúng ta là những con người ở trên thế gian này phải quan tâm đến nhau, đùm bọc nhau và yêu thương nhau.
Thông điệp Giáng Sinh luôn quan trọng, nhưng nó đặc biệt quan trọng trong những thời điểm nhiều thử thách, như thời điểm chúng ta đã trải qua trong vài năm qua.
Đại dịch đã cướp đi của chúng ta quá nhiều thứ. Chúng ta đã mất quá nhiều thời gian lẽ ra để sống với nhau. Chúng tôi đã mất quá nhiều người - những người chúng ta yêu quý. Hơn một triệu sinh mạng bị mất chỉ riêng ở Mỹ. Một triệu chiếc ghế nay để trống làm tan nát trái tim các gia đình trên khắp đất nước.
Chính trị của chúng ta đã trở nên quá cuồng nộ, quá hạ cấp, quá đảng phái. Chúng ta thường xem nhau như kẻ thù, không phải như láng giềng; với tư cách là đảng viên đảng Dân Chủ hoặc đảng Cộng Hòa, thay vì với tư cách là những người Mỹ đồng bào. Chúng ta trở nên quá chia rẽ.
Nhưng dù thời thế này có khó khăn đến đâu, nếu nhìn kỹ hơn một chút, chúng ta sẽ thấy những điểm sáng trên khắp đất nước: sức mạnh, sự quyết tâm, khả năng phục hồi đã định hình lâu dài cho nước Mỹ.
Chúng tôi chắc chắn đang đạt được tiến bộ. Mọi việc đang trở nên tốt hơn. COVID không còn kiểm soát cuộc sống của chúng ta. Trẻ đã trở lại trường học. Mọi người đã trở lại làm việc. Trên thực tế, nhiều người đang làm việc hơn bao giờ hết.
Người Mỹ đang xây dựng lại, đang đổi mới trở lại, mơ ước trở lại.
Vì vậy, tôi hy vọng trong mùa Giáng Sinh này, chúng ta hãy dành một vài phút tĩnh lặng để suy ngẫm và tìm thấy sự tĩnh lặng trong tâm điểm của Giáng Sinh — đó là tâm điểm của Lễ Giáng Sinh. Và hãy nhìn xem — hãy thực sự nhìn nhau, không phải với tư cách là đảng viên Dân Chủ hay đảng viên Cộng Hòa, không phải như thành viên của “Nhóm Đỏ” (CH) hoặc “Nhóm Xanh” (DC), nhưng thực sự nhìn nhau để hiểu chúng ta là ai: những người Mỹ đồng bào. Những người đồng bào xứng đáng được đối xử với phẩm giá và sự tôn trọng.
Tôi chân thành hy vọng kỳ nghỉ lễ này sẽ rút cạn chất độc đã lây nhiễm nền chính trị của chúng ta và khiến chúng ta chống lại nhau.
Tôi hy vọng mùa Giáng sinh này đánh dấu một khởi đầu mới cho đất nước chúng ta, bởi vì có rất nhiều lý do kết hợp chúng ta lại với nhau tư cách là người Mỹ, rất nhiều điều đoàn kết chúng ta hơn là chia rẽ chúng ta.
Chúng ta thực sự may mắn được sống ở đất nước này. Cho nên tôi thực sự hy vọng chúng ta dành thời gian nhiều hơn để quan sát - để quan tâm đến nhau. Không phải cho mình mà là cho nhau.
Rất nhiều người điêu đứng trong mùa Giáng Sinh. Đó có thể là khoảng thời gian vô cùng đau đớn và cô đơn khủng khiếp. Tôi biết điều này, như nhiều bạn cũng biết.
Vào tuần này, 50 năm trước, tôi đã mất người vợ đầu tiên và đứa con gái nhỏ trong một tai nạn xe hơi, hai đứa con trai thì bị thương nặng khi đi mua cây thông Giáng Sinh. Cho nên tôi hiểu thời gian này trong năm có thể khó khăn như thế nào.
Nhưng đây là điều tôi đã hiểu được từ lâu: Không ai — không ai có thể biết được người khác đang trải qua những gì, điều gì đang thực sự xảy ra trong cuộc sống của họ, họ đang phải vật lộn với điều gì, họ đang cố gắng vượt qua điều gì.
Đó là lý do tại sao đôi khi một hành động tử tế nhỏ nhặt lại có ý nghĩa rất lớn. Một nụ cười đơn giản. Một cái ôm. Một cú điện thoại bất ngờ. Một tách cà phê yên tĩnh. Những hành động tử tế đơn giản có thể nâng đỡ tinh thần, mang lại sự an ủi và thậm chí có thể cứu sống một mạng người.
Vì vậy, trong mùa Giáng Sinh này, chúng ta hãy mở rộng một chút lòng tử tế.
Mùa Giáng Sinh này, hãy làm điều đó – làm bàn tay giúp đỡ, làm bờ vai mạnh mẽ nơi nương tựa, giọng nói thân thiện đó trong khi dường như người khác không để ý đến những người đang gặp khó khăn, hoạn nạn, cần giúp đỡ. Đó có thể là món quà tốt nhất ta có thể tặng.
Và chúng ta chắc chắn phải nhớ đến những phụ nữ cũng như nam giới dũng cảm trong quân phục đã chiến đấu bảo vệ đất nước. Nhiều người nay đang phải xa gia đình vào thời điểm này trong năm. Hãy nhớ đến họ trong lời cầu nguyện của chúng ta.
Bạn biết, và tôi cũng tin rằng Giáng Sinh là mùa của hy vọng. Và trong suốt lịch sử của đất nước này, trong những tuần của tháng 12 - ngay cả giữa những ngày khó khăn nhất của chúng ta - thì một số chương hay nhất trong lịch sử của chúng ta đã được viết ra.
Chính trong những tuần này vào năm 1862, Tổng thống Lincoln đã chuẩn bị Tuyên bố Giải phóng, và ông đã ban hành vào ngày đầu năm mới.
Vào Giáng Sinh năm 1941, trong tuần — vài tuần sau trận Trân Châu Cảng, Tổng thống Franklin Delano Roosevelt đã tiếp đón Thủ tướng Winston Churchill tại Nhà Trắng. Cùng nhau, họ hoạch định chiến lược Đồng Minh để đánh bại chủ nghĩa phát xít và chế độ chuyên quyền.
Và vào năm 1968, năm khủng khiếp nhất — trong nhiều năm — năm ám sát và bạo loạn, chiến tranh và hỗn loạn — khi các phi hành gia của Apollo 8 bay vòng quanh Mặt trăng và nói chuyện với chúng ta trên Trái đất.
Từ sự tĩnh lặng của không gian, trong một đêm tĩnh lặng của đêm Giáng Sinh, họ đọc câu chuyện Giáng Sinh—Sự sáng tạo từ Kinh thánh Vua James. Chuyện kể rằng: “Ban đầu Đức Chúa Trời dựng nên Trời và Đất. Và khi Đức Chúa Trời phán, ‘Hãy có ánh sáng,’ thì có ánh sáng.”
Ánh sáng đó vẫn ở bên chúng ta, soi sáng con đường phía trước của chúng ta, những người Mỹ và là công dân của thế giới. Một ngọn đèn cháy sáng lúc ban đầu và tại Bêlem. Một ánh sáng vẫn còn chiếu sáng ngày hôm nay trong thời đại của chúng ta, trong cuộc sống của chính chúng ta.
Khi chúng ta hát bài “Đêm Thánh Vô Cùng” — “Luật pháp của Ngài là tình yêu, và Phúc âm của Ngài là hòa bình” — tôi có thể chúc bạn và cho bạn, và cho đất nước của chúng ta, bây giờ và mãi mãi, chúng ta sẽ sống trong ánh sáng — ánh sáng của tự do và hy vọng, của tình yêu và sự rộng lượng, của lòng tốt và lòng trắc ẩn, của phẩm giá và sự đứng đắn.
Vì vậy, từ gia đình Biden, chúng tôi cầu chúc bạn và gia đình bình an, vui vẻ, sức khỏe và hạnh phúc. Giáng sinh vui vẻ. Ngày lễ vui vẻ. Và tất cả những điều tốt đẹp nhất trong năm mới. Thượng Đế ban phước cho tất cả chúng ta. Và xin Chúa bảo vệ quân đội của chúng ta.
Cảm ơn các bạn.
