Thi Phương HNN
Thời gian bình thản trôi qua, và cũng như mọi năm, năm nay tháng tư đến và ngày 30-4 đến, cộng đồng người Việt tha hương bước vào lễ kỷ niệm thứ 39 ngày nước mất nhà tan. Sự hoài niệm khác nhau theo từng lứa tuổi và từng hoàn cảnh. Tâm tư của những người di tản được ngay trong ngày hôm đó hẳn phải khác tâm tư của những người mắc kẹt ở lại - những người hoặc phải bị lừa và lùa vào những trại tập trung “học tập cải tạo” hay vất vả, khốn đốn trong nhà tù rộng lớn hơn bên ngoài xã hội đề sống sót, tồn tại. Và đương nhiên, người trẻ phải khác già, thậm chí già cũng khác nhau ở từng thế hệ. Những người năm mươi đương nhiên chẳng thể là nhân chứng lịch sử. Những người xấp xỉ sáu mươi có thể thấy được tình hình trong những năm 70. Những người trên dưới bảy mươi có thể thấy hết cả những năm sáu mươi. Và đương nhiên những người tám mươi có thể thấy toàn diện cả cuộc chiến. Cho nên, ở mỗi người, mối ám ảnh của quá khứ khác nhau.
Trong một bài viết rất cảm động về cuộc cách mạng lật đổ chế độ độc tài tại Ukraine, anh Nguyễn Việt Trung viết: “Đã qua rồi cái thời kỳ người ta làm cách mạng vì miếng cơm, manh áo. Có lẽ bây giờ là thời kỳ của những cuộc cách mạng vì phẩm giá con người”. Hàng triệu người dân Ukraine dũng cảm đã góp mặt trong cuộc cách mạng đó. Góp mặt cùng với tấm khiên chắn đạn bằng gỗ mong manh, bằng số điện thoại ghi trên cổ áo để khi ngã xuống, người chung quanh báo được cho người thân của mình. Cái chết ở đây đã cúi đầu trước quyết tâm của họ. Quyết tâm giành lại một đời sống có ý nghĩa, một cuộc sống tốt đẹp hơn cho những người còn lại - những người may mắn không gục ngã vì súng đạn của công an - một cuộc sống mới không có tham nhũng trắng trợn ở mọi tầng lớp quan chức, một xã hội mà phẩm giá con người được tôn trọng, một chính quyền không coi dân như cỏ rác…
