Enya - Nghệ sỹ bí ẩn dòng nhạc New Age

 

Enya, ca sĩ người Ailen biểu diễn tại lễ trao giải Echo Music tại Berlin, Đức,
ngày 07/04/2016. AP - Markus Schreiber

Nghe Phần âm thanh:

Enya là nữ nghệ sỹ đem lại tiếng tăm cho dòng nhạc New Age đặc trưng của xứ sở Ailen. Khác với các nghệ sỹ khác, nữ danh ca chọn một cuộc sống cách biệt, xa rời truyền thông, các tour lưu diễn. Vậy làm sao Enya có thể cân bằng một cuộc sống khác biệt đến vậy ?

Diva bí ẩn nhất làng âm nhạc

Bốn thập kỷ ca hát, Enya có thành tích đáng nể : hơn 80 triệu album tiêu thụ khắp toàn cầu. Album đầu tay Watermark(1988) thành công về thương mại làm bệ phóng cho tên tuổi Enya. Đặc biệt, bản hit Orinoco Flow có âm hưởng dạt dào với điệp khúc “Sail away, sail away” (Ra khơi mãi, ra khơi mãi). Cô từng chia sẻ : “Người ta nói rằng tôi có sức hút xuyên thế hệ. Những người yêu thích ca khúc Orinoco Flow của tôi giờ đang phát ca khúc cho con họ nghe. Tôi quả thực may mắn”.

Mặc dù không ưa thích sự nổi tiếng, nhưng Enya không thể kiểm soát sự nổi tiếng của mình trên toàn thế giới. Không chỉ riêng mảnh đất Ailen quê hương, người hâm mộ luôn cho rằng cô xứng đáng với danh hiệu diva dòng nhạc New Age. Quả thực, album Shepherd Moons (Mặt trăng của gã chăn cừu, 1991) trụ trên Bảng xếp hạng Billboard Top 200 Album trong vòng 238 tuần liên tiếp tiếp. Đó là một kỷ lục ấn tượng của diva người Ailen này.

Kể từ khi có album đầu tay, nữ ca sỹ đã trình làng cả thảy 7 album phòng thu. Tất cả các album đều đi theo dòng chảy New Age, cụ thể là thể loại nhạc Celtic, đậm đặc chất Ailen. Chất giọng mezzo-soprano của Enya thanh thoát, mảnh mai, trong vắt như một thiên thần. Đôi khi, chất giọng mảnh mai lại biến hoá thành vẻ liêu trai, cô đơn trong bóng đêm. Ngoài ra, vẻ bề ngoài của Enya tăng thêm sự bí ẩn với công chúng. Làn da trắng sáng, đôi mắt đen và khuôn mặt gầy guộc, hình ảnh Enya rất ăn nhập với dòng nhạc celtic cô theo đuổi.

Sau album A day without rain (Ngày không mưa, 2008), Enya gần như biến mất trong thế giới âm nhạc. Cô chỉ quay trở lại làng âm nhạc 7 năm sau, với album Dark Sky Island (2015). Điều này lại càng khiến cho khán giả tò mò hơn về cuộc sống riêng tư của nữ diva này.

Cuộc sống riêng tư bí ẩn

Tên thật của Enya là Eithene Ni Bhraonain. Cô sinh năm 1961, trong gia đình gồm chín người con tại Ailen. Nữ nghệ sỹ sớm tham gia nhóm nhạc gia đình Clannad, sau đó tách ra sự nghiệp solo cuối thập kỷ 1980.

Enya không chia sẻ về cuộc sống cá nhân với báo giới. Mặc dù đeo nhẫn trên tay, nhưng mọi câu hỏi về các mối quan hệ của Enya trong quá khứ luôn nhận được câu trả lời khá lạnh nhạt : “Yêu cuồng si và kết hôn có lẽ là những thứ đáng sợ nhất có thể xảy ra.” Tờ Telegraph có đặt câu hỏi với Enya về chuyện con cái. Cô nói : “Nếu điều đó xảy ra, nó sẽ xảy ra. Bất cứ con đường nào bạn đi, bạn đều phải hài lòng với nó“.

Có lẽ sự thận trọng không thừa khi cô đã trải qua sự cố bị kẻ lạ đột nhập vào nhà năm 2005. Một người lạ mặt lọt vào tòa lâu đài Kiliney của Enya, trói một người phục vụ của cô. Tòa lâu đài Kiliney rộng 3,5 mẫu được cô mua năm 1997 sau một cuộc đấu giá. Trước khi tung ra album Dark Sky Island, Enya đã mua một căn nhà ở miền Nam nước Pháp năm 2012, thường xuyên dịch chuyển giữa chốn nghỉ ngơi mới và quê nhà Dublin. Tất cả những gì biết về Enya là cô sống đơn độc trong toà lâu đài, không con cái, ở ngoại ô Dublin, Ailen.

Khoảng trống thời gian giữa hai album là thời gian Enya tận hưởng trong cuộc sống. Trước các cuộc phỏng vấn với báo giới, cô khá điềm đạm, như muốn bảo vệ sự riêng tư hơn là tâm lý sợ hãi đám đông.

Tài năng đáng nể phục

Trung thành với một thể loại New Age nhưng khán giả ít biết đến tài năng thiên bẩm của cô. Enya hát được sáu ngôn ngữ khác nhau và chơi được bốn loại nhạc cụ. Thành công của album Watermark(1988) trải thảm đỏ cho Enya tiến xa hơn trên bản đồ toàn cầu.

Đồng thời, khán giả hiểu lầm Enya là ban nhạc, chứ không phải nữ ca sỹ solo. Sự phối hợp ăn ý của bộ ba trong êkip sản xuất Enya suốt 30 năm qua thực sự làm nên chuyện. Nhà sản xuất Nick Ryan phụ trách phần phối khí và thu âm; nhà thơ Roma, vợ Ryan phụ trách ca từ; và Enya viết nhạc, hát chính và đối thoại với công chúng. Thể loại âm nhạc họ sáng tác mới đầu dành cho nhà thờ, buổi tập yoga. Giờ đây, đó là thứ âm nhạc xả stress, thư giãn hiệu quả nhất. Khuôn mẫu này có thể đã tạo cảm hứng cho sự ra đời nhóm nhạc Celtic Womans, cạnh tranh với người đi tiên phong như Enya.

Diva không bao giờ xa rồi thứ âm nhạc New Age đã lựa chọn. Cô nói: “Tôi luôn nghĩ rằng âm nhạc Ailen thực sự đam mê, nó gắn kết qua nhiều thế hệ có giá trị lịch sử to lớn, do vậy, tôi luôn đồng hành với nó“. Nhờ có Enya, giải thưởng Grammy thêm vào hạng mục nhạc New Age. Ngoài ra, nữ diva trở thành biểu tượng văn hóa nhờ gu thẩm mỹ tinh tế. Ca khúc Only Time được chọn làm ca khúc quảng cáo cho hãng xe hơi Volvo và có 171 triệu lượt xem trên Youtube. Quả thực, Enya là người tìm được chỗ đứng vững chắc cho nhạc New Age trong dòng chảy âm nhạc đương đại.​​​​​

Nói “Không” với biểu diễn đại trà

Thành công về thương mại không làm cho nữ nghệ sỹ chạy đua cùng nền công nghiệp biểu diễn. Cô không tổ chức các chuyến lưu diễn toàn cầu như các nghệ sỹ biểu diễn U2, Coldplay. Trái lại, cô khá kén chọn để nhận lời biểu diễn. Cách Enya trở thành một triệu phú âm nhạc thường bị gọi là “Enyanomics” (Kinh tế học kiểu Enya). Cô chú trọng vấn đề chất lượng và cho ra mắt sản phẩm mới hơn là biểu diễn thương mại. Ví dụ như Enya đã trình diễn ca khúc May It Be, ca khúc chủ đề phim bom tấn Lord of the Rings tại Lễ trao giải Oscar năm 2002. Lần xuất hiện hiếm hoi trước công chúng là một món quà đầy bất ngờ, ý nghĩa.

Bên cạnh việc trình diễn khá dè dặt, Enya tập trung mạnh vào trau chuốt các video clip ca nhạc một cách duy mỹ. Để làm được điều đó, nữ nghệ sỹ dành phần lớn thời gian nghỉ ngơi, chăm sóc bản thân và tìm kiếm ý tưởng sáng tạo mới. So sánh thị trường âm nhạc với 30 năm trước, Enya chia sẻ : “Tôi cần ít nhất khoảng thời gian 3 năm nghỉ ngơi giữa các album. Mặc dù tôi luôn nghĩ về âm nhạc không ngừng nghỉ. Nhưng một năm ra 1 album là điều không thể nếu họ đang mong chờ điều đó”.

Bộ ba Enya, Ryan, Roma đang nung nấu ý tưởng biểu diễn trong studio tên tuổi như Abbey Road với dàn đồng ca, và dàn nhạc. Họ sẽ cùng thu âm trực tiếp tât cả các bài hát. Dường như hào quang sự nổi tiếng không thể can thiệp tới “cõi riêng” của Enya. Lối đi ngược với đám đông của cô là câu trả lời hoàn chỉnh nhất về sự nghiệp đỉnh cao.

(Theo Irish Times, NPR)