TẠP CHÍ ÂM NHẠC « Let it go »: Bài hát làm « mê hoặc » trẻ em trên toàn cầu

Lê Hải (RFI)
Phát Thứ bảy, ngày 09 tháng một năm 2016
 Chủ đề tuần này là một bài hát mà có lẽ là sức lan tỏa thuộc loại nhanh nhất từ trước tới nay. Bản nhạc Let It Go ban đầu chỉ được viết riêng cho bộ phim hoạt họa của Walt Disney, nhưng cuối cùng cũng làm say mê cả người lớn. Cùng với các sản phẩm ăn theo, bộ phim Frozen, người ta thấy xuất hiện vô số phiên bản khác nhau của Let It Go để làm hài lòng thính giả từ mọi giới và từ đủ mọi nền văn hóa.


Đầu tiên kính mới quí vị cùng nghe phiên bản được phối nhạc theo âm điệu truyền thống Châu Phi, qua sự thể hiện của dàn đồng ca thiếu nhi theo phong cách phương Tây thể hiện, nhưng dưới sự chỉ huy của nhạc trưởng người Nhật Masa Fukuda.



Cơn bão Let it go

Bài nhạc Let It Go qua giọng ca solo của cô bé 11 tuổi Lexi Walker, và phần nền phụ họa của ngôi sao X Factor Alex Boyé. Trên youtube bài nhạc này hiện có ít nhất là 75 triệu lượt người nghe. Nhưng đó chỉ là phần đuôi nhỏ bé trong một chuỗi thành công đồ sộ cho một bài hát, khởi đầu từ bộ phim Frozen được Disney trình làng vào năm 2013 và chiếm một loạt giải thưởng trong đó có giải Oscar cho bài nhạc phim hay nhất trong năm 2014.

Tính ra đây là bài nhạc phim của Disney được chuyển thể ra nhiều ngôn ngữ nhất trên thế giới, và ở mỗi nước thì bài hát đó lại được trình bày và ghi âm bằng nhiều thể loại nhạc khác nhau. Cũng trong năm 2014 thì bài nhạc này đã bán được trên 10 triệu bản và ngay lập tức được xếp vào danh sách các bài nhạc phim bán chạy nhất từ trước tới giờ. Phiên bản tiếng Việt do Dương Hoàng Yến trình bày và thường xuyên được các bạn trẻ chọn hát trong các tụ điểm karaoke và cà phê nhạc cho tuổi teen.




Phiên bản tiếng Việt này xuất hiện gần như là ngay sau khi bộ phim Frozen tạo ra cơn bão trong mùa Giáng Sinh 2013. Let it go được dịch là Hãy bước đi, nhưng thực sự ra cái ý gốc của nó sâu xa hơn như vậy, có nghĩa giống như là kêu gọi chúng ta Hãy buông xả, hãy vượt qua những rào cản bên trong chính bản thân mình. Nói một cách nào đó, chữ Let It Go này còn mạnh hơn là Let It Be trong bài hát nổi tiếng của ban nhạc Tứ quái The Beatles. Vào khoảng tháng Ba năm 2014 Disney đưa ra một phiên bản tiếng Việt chính thức do Huyền Chi đặt lời, và giữ nguyên chữ Let it go trong lời bài hát.



Mà cái chữ Let It Go không chỉ gây khó khăn cho bản dịch tiếng Việt mà hầu hết các phiên bản ngôn ngữ khác đều tranh cãi xoay quanh cái chữ này, không chỉ là một câu chữ đơn thuần mà còn là một triết lý sống đã được gói gọn hết mức mà nhà sản xuất muốn trình bày trong một bộ phim dành cho trẻ em.

Bài nhạc được giao cho đôi vợ chồng nhạc sĩ Robert và Kristen Anderson-Lopes. Họ lắng nghe nhà sản xuất đưa ra yêu cầu, rồi thai nghén, và ra công viên tìm câu chữ cho đến khi bật ra lời bài hát thì về tập trung viết cho hoàn chỉnh chỉ trong vòng một ngày.

Khi bản demo được gửi cho hãng phim thì có người đã ngay lập tức say mê và nghe đi nghe lại trong xe hơi vài tháng liền. Cái hồn của nhân vật đã được hai nhà soạn nhạc nói ra trong câu từ và âm điệu, đã khiến các nhà sản xuất rung động ngay từ buổi họp trình bày bản demo, cho nên sau đó không ai thấy bất ngờ khi phim được thay đổi kịch bản.

Let it go: Một giai điệu dễ nhớ

Đạo diễn Chris Buck sau này kể lại rằng ngay khi nghe thấy bài nhạc lần đầu tiên họ đã biết là sẽ phải viết lại hoàn toàn, và việc họ làm là sửa làm sao để mất ít công sức nhất. Ban đầu bài nhạc được đặt hàng như bình thường là trở thành bài nhạc cuối cùng khi tổng kết phim, nhưng người ta đã dựng lại toàn bộ cảnh phim để đưa bài nhạc vào trong phim, và kết thúc bài nhạc bằng đúng cảnh mà nhạc sĩ yêu cầu, là cô bé Elsa đóng sập cánh cửa trước mặt khán giả, quay lưng bước đi khi kết thúc bài hát bằng một câu thật là đột ngột – the cold never bothered me anyway.



“Chuyện gì đã qua thì đã qua, hãy buông xả, và nói cho cùng thì tôi cũng thường mặc kệ điều đó.” Đó là bản gốc bài hát do Idina Menzel trình bày trong phim. Bài nhạc là một sự chuyển đổi tâm lý quan trọng cho mỗi con người, như chia sẻ cùa đôi vợ chồng soạn giả Robert Lopez và Kriten Anderson-Lopez.

Nhạc sĩ Robert Lopes: "Let It Go là giai đoạn chuyển đổi từ một cô gái yếu đuối luôn sợ hãi thành một người phụ nữ quyền lực. Từ trạng thái lo âu thành trạng thái uy quyền. Đó chính là con người của Nữ hoàng băng giá".

Bà Kristen Anderson-Lopes : “Điều thú vị là trong lúc chúng tôi vẫn dao động giữa trạng thái mong manh dễ vỡ và trạng thái quyền uy, nhưng khi chúng tôi hòa quyện được vào trong suy nghĩ của cô gái, và khi chúng tôi tìm được giai điệu này để dẫn dắt vào bài hát, thì chúng tôi hình dung ra được một cô gái bỏ qua quá khứ ở đằng sau và tự tin với chính mình, mặc kệ ngoại cảnh và nói ra điều mình đang nghĩ trong đầu”.

Và thực sự đúng là như vậy, trẻ con trên thế giới đã xem phim thì hầu như em nào cũng nhớ trọn từng giai đoạn cảm xúc trong bài nhạc. Lên youtube chỉ cần đánh tên bài hát Let It Go vào thì chúng ta sẽ ngay lập tức thấy vô số các bé gái từ 5-10 tuổi vừa hát vừa đánh đàn được cha mẹ quay phim rồi đưa lên mạng. Rất nhiều em thích học piano bài này vì không quá khó và giai điệu đẹp, hòa âm lôi cuốn, và toàn bộ bài hát là tổng thể một tác phẩm có thể nói là hoàn hảo. Kính mời quí vị thử nghe phiên bản không lời qua phần trình bày của nghệ sĩ vĩ cầm nổi tiếng người Hàn Quốc Jun Sung Ahn.




Với tổng thể hoàn hảo, bài nhạc cũng dễ dàng được chuyển tải sang các thể loại khác nhau,tử dàn đồng ca accapella cho dân thích nghe hòa nhạc, cho đến nhạc rock nặng trong discotheque hay dàn đồng ca Nightingales của Châu Á. Tạp chí Âm nhạc xin tạm chia tay với quý thính giả với phiên bản tiếng Pháp của bản nhạc này, "Libérée, delivrée".