Tạp Ghi và Phiếm Luận : - TẾT TRUNG THU

TẾT TRUNG THU chữ Nho gọi là TRUNG THU TIẾT 中秋節. Một năm có 4 mùa, gọi là Tứ Qúy 四季, mỗi một qúy có 3 tháng, chia làm Mạnh, Trọng, Qúy 孟、仲、季 3 phần; nên theo Âm lịch, Tháng Bảy là Mạnh Thu 孟秋, tháng Tám là Trọng Thu 仲秋 và Tháng Chín là Qúy Thu 季秋. Tết Trung Thu nằm trong Tháng Tám nên còn gọi là Tiết Trọng Thu 仲秋節.

Tết Trung Thu năm nay nhằm ngày 29.09.2023.

TẾT TRUNG THU là ngày rằm (15) tháng Tám Âm lịch với tiết trời trong vắt, nên ta thấy trăng tròn, to và sáng hơn những tháng trước đó, vì thế nên dân gian còn gọi đêm rằm tháng Tám là NGUYỆT TịCH 月夕, có nghĩa là Đêm Trăng, vì mọi người cùng nhau ngắm trăng nên còn gọi là Tiết NGOẠN NGUYỆT 玩月, và vì dân gian có tục lệ cúng trăng nên lại có tên là Tiết BÁI NGUYỆT 拜月, nhất là các cô gái đương xuân mới lớn, lòng xuân phơi phới bái nguyệt để gởi gắm những ước nguyện trong lòng, nổi tiếng nhất trong lịch sử cổ xưa là Điêu Thuyền Bái Nguyệt 貂嬋拜月. Nên ngày rằm tháng Tám còn được gọi là ngày NỮ NHI TIẾT 女兒節, là ngày lễ hội của các cô gái mới lớn.

Môt trong những khúc hát nổi tiếng ở các giáo phường của đời Đường là Bái Tân Nguyệt 拜新月, có nghĩa là "Lạy mừng trăng mới", có nguồn gốc xa xưa từ đời Tần Hán, mãi cho đến đời Đường mới thịnh hành tục lệ cúng trăng nầy. Gọi là cúng vầng trăng mới, chứ thực ra chỉ có ngày Thất Tịch, mùng bảy tháng bảy âm lịch là trăng mới thôi, còn thì đa số các bà các cô cúng trăng vào ngày Trung Thu rằm tháng tám. Cúng để ước nguyện gặp được người chồng tốt, hay gia đạo bình an hạnh phúc, nhất là luôn luôn được đoàn viên sum họp một nhà, như khi nàng cung nữ của Ôn Như Hầu Nguyễn Gia Thiều được tuyển vào cung đã mơ ước cùng nhà vua :

Mượn điều Thất Tịch mà thề bách niên !

Còn các cô gái đương xuân với lòng xuân phơi phới thì bái lạy vầng trăng bất cứ lúc nào để ước ao và để gởi trao tâm nguyện, như bài thơ ngũ ngôn tứ tuyệt rất nổi tiếng của Lý Đoan (李端) đời Đường sau đây :

開簾見新月， Khai liêm kiến tân nguyệt,

即便下階拜。 Tức tiện hạ giai bái.

細語人不聞， Tế ngữ nhân bất văn,

北風吹裙帶。 Bắc phong xuy quần đái.

Có nghĩa :

Vén rèm ra thấy vầng trăng mới, nàng bèn bước ngay xuống thềm mà vái lạy. Lầm rầm khấn khứa nhỏ to không ai nghe biết được gì, chỉ thấy dải lụa đào thắt lưng phất phơ trước làn gió bấc mà thôi !

Dịch thơ:

Cuốn rèm thấy ánh trăng trong,
Xuống thềm qùy lạy lầm rầm ước ao.
Khấn chi ai biết được nào...
Bắc phong phe phẩy lụa đào phất phơ !

Trăng rằm Trung Thu còn là một khối Đoàn Viên 團圓, ĐOÀN là Khối tròn, VIÊN là Tròn trịa không sứt mẻ. Nên ĐOÀN VIÊN là một khối tròn đầy đặn hoàn hảo. Gia Đình Đoàn Viên 家庭團圓 là tất cả những thành viên trong gia đình đều về hội tụ đầy đủ không thiếu ai cả. Nên TẾT TRUNG THU còn được gọi là ngày TẾT ĐOÀN VIÊN 團圓節. Người du tử ngày xưa lang bạt giang hồ, hay những thương nhân buôn bán phương xa... nhưng đến Tiết Trung Thu cũng phải rán cố gắng quay về để gia đình được đoàn viên mà cùng ngắm trăng tròn đón Tết. Những ai không về được nhà thì ngắm trăng Trung Thu cũng nhớ về quê nhà, như Thi Tiên Lý Bạch đã viết trong bài Tĩnh Dạ Tư 靜夜思 :

床前明月光， Sàng tiền minh nguyệt quang,

疑是地上霜。 Nghi thị địa thượng sương.

舉頭望明月， Cử đầu vọng minh nguyuệt,

低頭思故鄉。 Đê đầu tư cố hương !

Có nghĩa :

Trước đầu giường nhìn ánh trăng sáng bàng bạc khắp nơi, cứ ngỡ như là sương gieo đầy mặt đất. Ngẩn đầu lên nhìn vầng trăng sáng tròn trịa, nên cúi đầu xuống lại nhớ đến cố hương ! Nhớ đến gia đình không thể về được để đoàn viên như vầng trăng đầy đặn.

Dịch thơ:

Trước giường nhìn trăng sáng,

Ngỡ sương gieo khắp nơi,

Ngẩn trông trăng đầy đặn,

Nhớ quê dạ bời bời !

Còn Thi Thánh Đỗ Phủ trong bài Nguyệt Dạ Ức Xá Đệ 月夜憶舍弟 (Đêm trăng nhớ về em trai) nổi tiếng với 2 câu thơ bất hủ là :

露從今夜白， Lộ tòng kim dạ bạch,

月是故鄉明。 Nguyệt thị cố hương minh.

Có nghĩa :

Đêm nay sương trắng từ đây,

Quê nhà trăng mới sáng đầy khắp nơi !

Từ nay sương thu trắng sẽ phủ khắp nơi, nhưng chỉ có vầng trăng ở quê nhà là sáng nhất mà thôi ! Cũng cùng một ánh trăng, nhưng trong mắt kẻ tha hương vầng trăng của xứ người vẫn lạnh lẽo cô đơn và luôn gợi nhớ đến vầng trăng ấm áp vui tươi ở quê nhà. 

Nhất là những người yêu nhau càng nhớ nhau lắm trong những đêm trăng. Như trong bài Vọng Nguyệt Hoài Viễn 望月懷, ngắm trăng mà nhớ về nơi xa của Trương Cửu Linh 張九齡 thi nhân đời Đường với 4 câu đầu như sau :

海上生明月， Hài thượng sanh minh nguyệt,

天涯共此時。 Thiên nhai cộng thử thời.
情人怨遥夜， Tình nhân oán diêu dạ,
竟夕起相思。 Cánh tịch khởi tương tư...

Có nghĩa :
Trăng lên trên biển khơi,
Cùng lúc khắp chân trời.
Người yêu xa vắng quá,
Đêm thương nhớ khôn nguôi !......

Từ xưa đến nay, vầng trăng Trung Thu cũng gợi nên biết bao ý thu cho thi nhân, hãy đọc bài thơ "Thập Ngũ Dạ Vọng Nguyệt Ký Đỗ Lang Trung 十五夜望月寄杜郎中 của Vương Kiến 王建 sau đây sẽ rõ :

中庭地白樹棲鴉, Trung đình địa bạch thụ thê nha,

冷露無聲濕桂花. Lãnh lộ vô thanh thấp quế hoa.

今夜月明人盡望, Kim dạ nguyệt minh nhân tẫn vọng,

不知秋思落誰家. Bất tri thu tứ lạc thuỳ gia ?!

Có nghĩa :

Trong sân sáng trắng qụa nương cây,

Lặng lẽ sương sa hoa quế lay.

Trăng sáng đêm nay ai chẳng ngắm,

"Ý thu" ai biết ... lạc nhà ai ?!

Càng thi vị hóa ánh trăng hơn với bài thơ ngũ ngôn tứ tuyệt "Ức Đông Sơn 憶東山" của Thi Tiên Lý Bạch :

不向東山久， Bất hướng Đông Sơn cửu,

薔薇幾度花。 Tường vi kỷ độ hoa.

白雲還自散， Bạch vân hoàn tự tán,

明月落誰家。 Minh nguyệt lạc thùy gia ?!

Có nghĩa :

Đông Sơn lâu qúa không qua,

Tường vi mấy độ hoa đà phôi phai.

Ngẩn ngơ mây trắng còn bay...

Trăng vàng rụng xuống nhà ai đêm này ?!

Vầng trăng, ánh trăng, bóng trăng... trong văn học và cả trong dân gian cũng có rất nhiều tên để gọi. TRĂNG chữ Nho là NGUYỆT 月, theo thần thoại Trung Hoa trong mặt trăng có cây quế, nên còn gọi trăng là Vầng NGUYỆT QUẾ 月桂, và vì trong trăng còn có những vùng tranh tối tranh sáng, nên lại gọi là QUẾ PHÁCH 桂魄, như 2 câu đầu trong bài thơ Thu Dạ Khúc 秋夜曲 của Vương Nhai 王涯 đời Đường là :

桂魄初生秋露微， QUẾ PHÁCH sơ sanh thu lộ vi,

輕羅已薄未更衣。 Khinh la dĩ bạc vị canh y.

Có nghĩa :

TRĂNG vừa mới mọc sương thu nhẹ,

Mỏng mảnh áo là chửa kịp thay.

Ngoài QUẾ PHÁCH, trăng còn được gọi là QUẾ CUNG 桂宫 mà thi sĩ Tản Đà nhà ta đã gọi là CUNG QUẾ trong bài thơ "Muốn Làm Thằng Cuội":

Đêm thu buồn lắm! CHỊ HẰNG ơi!

Trần thế em nay chán nửa rồi.

CUNG QUẾ đã ai ngồi đó chửa?

Cành đa xin chị nhắc lên chơi.

Trong Cung Oán Ngâm Khúc của Ôn Như Hầu Nguyễn Gia Thiều tả nàng cung nữ thất sủng trong cung với tâm trạng :

Trong CUNG QUẾ âm thầm chiếc bóng,

Đêm năm canh trông ngóng lần lần...

CHỊ HẰNG tức Hằng Nga, người Hoa ít khi gọi bằng HẰNG NGA 姮娥, mà thường gọi Chị Hằng là THƯỜNG NGA 嫦娥. Như trong bài thơ "Thường Nga 嫦娥" của Lý Thương Ẩn trong buổi tàn Đường :

雲母屏風燭影深, Vân Mẫu bình phong chúc ảnh thâm,

長河漸落曉星沉. Trường hà tiệm lạc hiểu tinh trầm.

嫦娥應悔偷靈藥, THƯỜNG NGA ưng hối thâu linh dược,

碧海青天夜夜心. Bích hải thanh thiên dạ dạ tâm !

Có nghĩa :

Bình phong Vân mẫu nến lay thềm,

Sao rụng Ngân hà trở sáng thêm.

Trộm thuốc HẰNG NGA chừng tiếc nuối,

Trời xanh biển biếc hận đêm đêm !

Trong Truyện Kiều, cụ Nguyễn Du gọi Trăng là GƯƠNG NGA, BÓNG NGA. Trong buổi đầu khi Kim Kiều gặp gỡ; lúc trở về nhà, đêm đó khi :

GƯƠNG NGA chênh chếch vòm sông,

Vàng gieo ngấn nước cây lồng bóng sân.

Hải đường lã ngọn đông lân,

Giọt sương trĩu nặng cành xuân la đà...

thì Thúy Kiều đã :

Một mình lặng ngắm BÓNG NGA,

Rộn đường gần với nỗi xa bời bời !...

Theo thần thoại Trung Hoa, Thường Nga hay Hằng Nga là vợ của anh hùng xạ nhựt Hậu Nghệ 后羿, người đã bắn rơi chín cái mặt trời là chín con qụa lửa thiêu đốt nhân gian, nên được bà Tây Vưong Mẫu tặng cho viên thuốc trường sinh bất tử. Hằng Nga đã lén trộm thuốc của chồng uống vào, nên thân hình nhẹ nhõm bay lên và bay tuốt... vào cung trăng lạnh lẽo, rồi trở thành chủ nhân của cung Quảng Hàn và con Thỏ Ngọc giả thuốc trường sinh. Vì tích nầy mà mặt trăng còn được gọi là QUẢNG HÀN CUNG 廣寒宫 hay CUNG QUẢNG, như khi Thúy Kiều nhớ Thúc Sinh lúc chàng về thăm Hoạn Thư :

Thân sao nhiều nỗi bất bằng,

Liều như CUNG QUẢNG Ả HẰNG nghĩ nao !

Đêm thu gió lọt song đào,

Nửa Vành Trăng khuyết, ba sao giữa trời !

Vì có con Thỏ Ngọc giã thuốc trong trăng, nên mặt trăng còn được gọi là NGỌC THỐ 玉兔. Khi Vương Quan kể lể về thân thế của ca nhi Đạm Tiên đã kết bằng 2 câu :

Trãi bao THỎ LẶN ÁC TÀ,

Ấy mồ vô chủ ai mà viếng thăm !

THỎ LẶN là Trăng lặn, ÁC TÀ là Mặt Trời chiều; Trăng lặn là hết đêm, Mặt Trời về chiều là hết ngày. Nên THỎ LẶN ÁC TÀ chỉ ngày tháng qua đi. "Trãi bao THỎ LẶN ÁC TÀ," là biết bao là ngày tháng đã qua đi !

Cũng theo thần thoại Trung Hoa, trong cung trăng lại có con Thiềm Thừ 蟾蜍 (con cóc) ba chân; vì các hố thiên thạch trên bề mặt mặt trăng trông giống như các hoa văn trên lưng con Thiềm Thừ; Lại có tích cho rằng vì Hằng Nga trộm thuốc bay lên cung trăng nên mới bị trời phạt biến thành con Thiềm Thừ tinh. Vì thế người Hoa còn gọi Cung Trăng là THIỀM CUNG 蟾宫. Trong bài thơ Ức Giang Thượng Ngô Xử Sĩ 憶江上吳處士của Thi Nô Giả Đảo 賈島 có câu :

閩國揚帆去， Mân quốc dương phàm khứ,

蟾蜍虧復圓。 THIỀM THỪ khuy phục viên.

Có nghĩa :

Mân Nam giương buồm tách bến,

THIỀM THỪ đang khuyết đã tròn.

Còn trong truyện Nôm khuyết danh Trinh Thử của ta cũng có câu :

THIỀM CUNG bóng đã tà tà,

Khuyên rằng mau trở lại nhà với con.

Trong cung trăng còn có một nhân vật nam là Ngô Cương 吴剛, vốn là lính gác Nam Thiên môn, tình cờ gặp được Hằng Nga qúa đẹp, nên ở lại cung trăng chơi một ngày, bị Ngọc Đế phạt phải đốn cây Quế trong cung Quảng Hàn. Tương truyền hễ Ngô Cương ban cành quế cho ai thì người đó sẽ thi đỗ Trạng Nguyên, vì thế mà hình thành thành ngữ THIỀM CUNG CHIẾT QUẾ 蟾宫折桂. Có nghĩa là "Bẻ Quế Cung Thiềm" để chỉ những người thi đậu. Trong truyện Nôm khuyết danh Phạm Tải Ngọc Hoa của ta cũng có câu :

Những mong BẺ QUẾ nên danh,

Mà đền công dưỡng sinh thành hai thân.

Qua đến Việt Nam ta thì Ngô Cương thành Chú Cuội, và Cành Quế thành Cành Đa. Cũng trong bài thơ "Muốn Làm Thằng Cuội" của Tản Đà cũng có câu :

CUNG QUẾ đã ai ngồi đó chửa ?

CÀNH ĐA xin chị nhắt lên chơi !

Tục lệ cúng trăng đã có từ xa xưa, nhưng đến đời Tùy, Đường mới thật sự thịnh hành các lễ ngoạn nguyệt, thưởng nguyệt, bái nguyệt; và đến đời Nam Bắc Tống thì tất cả nam phụ lão ấu, giàu nghèo qúy tiện gì đều cúng trăng vào đêm rằm tháng tám, cầu cho gia đạo bình an, đoàn viên hạnh phúc. Vật cúng thường là các loại qua qủa 瓜果 là dưa trái có hình tròn, như bưởi bồng, thị (trái hồng), dưa hấu, khoai môn được xắt thành từng khoanh tròn, bánh in bánh đậu xanh, bánh được làm bằng các loại mứt, loại hạt... có hình tròn gọi là BÁNH TRUNG THU tượng trưng cho trăng tròn và cũng là niềm mơ ước cho gia đình cũng mãi mãi được đoàn viên hạnh phúc. Đến đời Minh, Thanh thì các tục lệ đón Tết Trung Thu càng đa dạng hơn với các hoa đăng đủ loại, múa lân múa rồng, thả đèn trời để cầu an...

TẾT TRUNG THU qua đến Việt Nam ta thì lại diễn tiến thành TẾT NHI ĐỒNG với các lồng đèn đủ loại... Người lớn thì cũng mừng trăng cúng trăng và thưởng thức Bánh Trung Thu, nhưng trẻ em thì lại vui mừng hơn vì được dịp rước đèn như lời hát...

TẾT TRUNG THU đốt đèn đi chơi,

Em đốt đèn đi khắp phố phường...

Trước mắt, người Châu Á chịu ảnh hưởng của văn hóa Trung Hoa ở rải rác khắp các châu lục; nhất là sau 1975, người Việt Nam ta cũng hiện diện khắp nơi trên thế giới. Tuy định cư ở nước ngoài, nhưng cứ mỗi lần Trung Thu ngắm cảnh trăng tròn thì lại nhớ đến chốn cũ quê xưa, nhớ về làng xưa người cũ... rồi cũng phải đành âm thầm ngâm hai câu thơ của Tô Đông Pha trong Thủy Điệu Ca Đầu 水調歌頭 để cùng an ủi nhau :

但願人長久， Đản nguyện nhân trường cửu,

千里共嬋娟。 Thiên lý cộng THUYỀN QUYÊN.*

Có nghĩa :

Những mong người mãi trường tồn,

Cùng chung ngàn dặm trăng tròn một thôi !

Chỉ cần còn sống để ngắm trăng, thì tuy có cách trở xa xôi ngoài ngàn dặm, ta cũng nên cảm thấy yên ủy vì cũng cùng ngắm chung một vầng trăng nầy mà thôi !

Cầu mong cho tất cả mọi người đều có được một cái TẾT TRUNG THU sum vầy vui vẻ, ĐOÀN VIÊN như ánh trăng rằm tháng Tám vằng vặc mãi trên không.

杜紹德
Đỗ Chiêu Đức

---

* THUYỀN QUYÊN 嬋娟 : là từ chỉ các cô gái có thân hình yểu điệu đẹp đẽ; ở đây Tô Đông Pha mượn để chỉ vầng trăng tròn, sáng và đẹp của đêm Trung Thu. Bài từ "Thủy Điệu Ca Đầu 水調歌頭" của Tô Đông Pha 蘇東坡 đã được nhạc sĩ Lương Hoằng Chí 梁弘志 phổ nhạc và danh ca Đài Loan Đặng Lệ Quân 鄧麗君 hát. Mời tất cả cùng thưởng thức ... 鄧麗君 《但願人長久》 ~ 千里共嬋娟 ♥ Teresa Teng

Kế hoạch nối vòng tay lớn của Bidenomics.

Ba năm trước, khi được được tin mình đắc cử tổng thống, ông Biden đã lên đài hứa hẹn: “Tôi cam kết trở thành một tổng thống không tìm cách chia rẽ mà tìm cách đoàn kết; không nhìn thấy những tiểu bang đỏ và xanh, mà chỉ nhìn thấy một Hoa Kỳ duy nhất”. 

Ba năm sau, đáng lẽ ông Biden phải lên đài, tuyên bố là ông đã giữ lời hứa, rằng nhờ ông mà Hoa Kỳ không còn chia rẽ nữa. Sau đó, ông sẽ hiên ngang công bố, rằng đã hoàn thành sứ mạng, cho nên sẽ không tái tranh cử, nhường chỗ cho những người cùng đảng, trẻ hơn và “sáng suốt” hơn, để họ có cơ hội ra tranh cử và biết đâu sẽ … đắc cử. Nếu ông làm được như thế, thì toàn thể người Mỹ sẽ vinh danh ông, và tên ông sẽ đi vào lịch sử Hoa Kỳ như một vị anh hùng có công thống nhất đất nước. Nhưng ông Biden đã không làm như thế, ông đã làm ngược lại lời mình hứa, để trở thành người gây chia rẽ nhất nước. Trong ba năm qua, ông Biden đã không bỏ lỡ cơ hội để lên đài kết án nhóm người theo MAGA là da trắng thượng đẳng, là khủng bố, là mối nguy cho nền dân chủ và cần bị hủy diệt. Và những khi có cơ hội được mời đọc diễn văn trước khán giả người da đen, ông Biden luôn luôn gợi lại quá khứ thời cha ông của họ bị bắt làm nô lệ và bị đối xử tàn bạo bởi những người da trắng xấu xa; rồi xách động họ đừng quên hận thù mà phải đứng lên phản đối việc lịch sử của người da đen bị xóa bỏ. Đây là những gì ông nói trước các sinh viên da đen tốt nghiệp tại đại học Howard ngày 13 tháng 5 năm nay: “Đứng lên chống lại chất độc của chủ nghĩa da trắng thượng đẳng… coi nó là mối đe dọa khủng bố nguy hiểm nhất đối với quê hương của chúng ta.” … “Chúng ta có thể đánh bại sự hận thù, nhưng nó không bao giờ biến mất. Nó chỉ ẩn mình dưới những tảng đá”, và ông kêu gọi những sinh viên tốt nghiệp hiện diện hôm đó “hãy chuộc lại linh hồn của dân tộc này”.

https://www.usatoday.com/story/news/politics/2023/05/14/joe-biden-howard-university-white-supremacy-commencement/70216418007/

Gần đây nhất, vào ngày 27 tháng 6, ông Biden trình làng một sáng chế mới mang tên ông để ca tụng chính sách kinh tế ông đang áp dụng cho nước Mỹ, đó là Bidenomics. Bidenomics chủ trương đánh thuế rất cao vào giới thượng lưu nhà giàu, để lấy tiền giúp giới trung lưu bung ra và giới nhà nghèo vương lên. Muốn chứng minh thành quả kinh tế do Bidenomics mang lại, ông Biden trình làng một sáng chế khác mang tên Maganomics để bêu xấu chính sách của đảng đối lập, là giảm thuế cho giới thượng lưu và nhà giàu để họ sinh lợi, và từ đó nhỏ giọt xuống giới trung lưu và nhà nghèo; rồi ông kết luận chủ trương của Maganomics đã làm hư hại nền kinh tế của nước Mỹ.

Một lần nữa, ông Biden quên mất lời hứa hẹn ngày nào. Ông đã không nhìn thấy một Hoa Kỳ, mà là hai Hoa Kỳ với hai màu xanh đỏ rất rõ ràng. Sự phân biệt và chia rẽ này đã khiến cục cưng Bidenomics của ông gặp trở ngại, vì đã không nhận được sự ủng hộ của 1/2 người Hoa Kỳ nằm trong nhóm bị ông gọi là nhóm đã làm hư hại nền kinh tế của nước Mỹ.

Nếu Bidenomics của ông Biden là lấy tiền của giới thượng lưu nhà giàu, trong đó có tiền của đám đại gia thượng đẳng da trắng màu đỏ xấu xa, thì có ông đại gia thượng đẳng da trắng nào ngồi yên đó, nộp tiền cho ông, để ông vừa xài vừa chửi họ? Còn giới đại gia thượng lưu màu xanh tốt lành thì đa số là ông chủ của các công ty công nghệ cao, giàu lên là nhờ lâu nay làm ăn buôn bán với Trung Quốc, mà chính sách trừng phạt Trung Quốc của ông Biden thì lại cấm không cho họ giao thương với một số công ty ở Trung Quốc, liên quan đến những sản phẩm đã giúp cho họ sinh lợi nhiều nhất, thì mấy ông đại gia thiên tả này lấy tiền tỷ đâu để nộp thuế cho ông xài thả cửa như vậy?

Từ ngày áp dụng chính sách hạn chế bán các sản phẩm công nghệ tiên tiến do Hoa Kỳ sản xuất cho Trung Quốc, nguồn thu nhập của các công ty Hoa Kỳ dính líu tới loại hàng này như Nvidia, Apple, Microsoft, đã giảm sút khiến cổ phiếu của họ cũng xuống dốc theo. Các đại gia làm áp lực lên ông Biden khiến chính quyền của ông phải đổi hướng. Sự đổi hướng này là kế hoạch nối vòng tay lớn cho Bidenomics, nối về Việt Nam, là nơi có cánh tay nối dài tới Trung Quốc, qua trung gian của các công ty mang tên Việt Nam được người Trung Quốc góp vốn. Vì vậy mới có chuyến công du đến Việt Nam của ông Biden, nâng cấp quan hệ của Hoa Kỳ và Việt Nam thành đối tác chiến lược toàn diện, để dễ dàng mở cánh cửa đưa các mối làm ăn bạc tỷ vào Việt Nam. Ở đó đã có một lô công ty mẹ và công ty con của Trung Quốc trá hình chờ sẵn để sản xuất và tiêu thụ dùm. Làm như thế thì ông Biden không vi phạm vào những quy tắc cấm vận Trung Quốc do chính quyền của ông ban ra.

https://www.reuters.com/markets/asia/chinese-suppliers-race-vietnam-covid-let-up-opens-escape-route-sino-us-trade-war-2023-03-16/#:~:text=After%20China%20ended%20its%20zero,country%2C%20Vietnamese%20government%20data%20showed.

Dĩ nhiên là khi lên kế hoạch này, chính quyền của ông Biden cũng biết rằng Việt Nam và Trung Quốc đã ký thỏa thuận đối tác chiến lược toàn diện vào năm 2008, và vào ngày 25 tháng 6 vừa qua, quan chức hai bên đã họp mặt để “làm sâu sắc” thêm quan hệ đối tác chiến lược toàn diện mà họ đã ký với nhau 15 năm về trước.

https://nhandan.vn/viet-nam-trung-quoc-thuc-day-quan-he-doi-tac-hop-tac-chien-luoc-toan-dien-post759330.html

Chính quyền của ông Biden chắc cũng biết thêm, là sau khi ký kết thỏa thuận đối tác chiến lược toàn diện với Hoa Kỳ, thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính đã bay qua Trung Quốc ngày 16 tháng 9, để dự Hội chợ Trung Quốc và Hội nghị thượng đỉnh Thương Mại và Đầu Tư Trung Quốc. Ông ta đã gặp thủ tướng Trung Quốc Lý Cường để “khẳng định rằng phát triển quan hệ hợp tác hữu nghị, ổn định, lành mạnh với Trung Quốc là lựa chọn chiến lược và ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại của Việt Nam”. Ngoài ra, ông Phạm Minh Chính cũng gặp Chủ tịch Khu vực Châu Á Thái Bình Dương của tập đoàn Công Nghệ Huawei, Chủ tịch tập đoàn Xây Dựng Giao Thông và Phó Tổng Giám Đốc tập đoàn Xây Dựng Năng Lượng. (Dĩ  nhiên là để bàn chuyện làm ăn, trao đổi những cam kết vừa ký với Hoa Kỳ, chứ chẳng lẽ để nói chuyện thời tiết bên ni và bên nớ có gì khác lạ).

https://baochinhphu.vn/thu-tuong-tiep-lanh-dao-3-tap-doan-hang-dau-cua-trung-quoc-102230916204721687.htm

Huawei là tập đoàn có tên trong danh sách cấm vận của Hoa Kỳ. Năm ngoái, công ty thiết kế chất bán dẫn Synopsys của Mỹ đã bị Bộ Thương Mại Hoa Kỳ điều tra vì bị nghi ngờ đã cung cấp sản phẩm cho Huawei. Năm nay, trong thỏa thuận ông Biden mới ký với Việt Nam, công ty Synopsys lại được vào trong danh sách các công ty được chính quyền Hoa Kỳ chọn để thiết kế chất bán dẫn tại Việt Nam. Cộng thêm việc ông Phạm Minh Chính vừa gặp gỡ đại diện của Huawei để hứa hẹn các mối làm ăn sắp tới, đưa đến một thắc mắc, đó là: “đâu là lằn ranh của sự cấm vận Trung Quốc?”. Hay là: “What happens in Việt Nam stays in Việt Nam?”. Hèn chi Việt Nam được chọn làm kế hoạch nối vòng tay lớn cho Bidenomics. 

Kế hoạch nối vòng tay lớn cho Bidenomics được chính quyền ông Biden thực hiện như thế nào?

Trước ngày ông Biden công du Việt Nam. Một số các quan chức cao cấp của chính quyền ông Biden thay phiên nhau công du Trung Quốc và Việt Nam. Bắt đầu bằng chuyến đi của Ngoại trưởng Hoa Kỳ Blinken, đi Trung Quốc ngày 18 tháng 6. Kế tiếp là chuyến công du của Bộ Trưởng Tài Chính Yellen, đi Trung Quốc ngày 8 tháng 7, và đi Việt Nam ngày 20 tháng 7. Sau đó là chuyến công du của Bộ Trưởng Thương Mại Raimondo, đi Trung Quốc ngày 27 tháng 8.

Các chuyến công du đến Trung Quốc của các quan chức Hoa Kỳ đều được báo cáo là để hàn gắn mối quan hệ, bị rạn nứt sau vụ quân đội Hoa Kỳ bắn rơi chiếc balloon do thám của Trung Quốc (?); và để giảm nhiệt căng thẳng thương mại, vì lệnh cấm các công ty Hoa Kỳ bán những sản phẩm “nhạy cảm” cho Trung Quốc. Tuy nhiên, sau chuyến công du của Ngoại trưởng Hoa Kỳ Blinken, các quan chức của chính quyền ông Biden minh định lại rất rõ ràng, rằng lý do cấm vận Trung Quốc là không muốn Trung Quốc sử dụng những sản phẩm này vào tham vọng quân sự vì sẽ ảnh hưởng đến nền an ninh của Hoa Kỳ, chứ không ngăn cản Trung Quốc phát triển về kinh tế của họ.

Minh định này được biểu lộ trong chuyến công du của Bộ Trưởng Tài Chính Yellen. Trước khi đi Trung Quốc, bà đã tuyên bố: “Tôi nghĩ Hoa Kỳ được lợi và Trung Quốc được lợi là do thương mại và đầu tư cởi mở; và sẽ là thảm họa nếu Hoa Kỳ cố gắng tách rời khỏi Trung Quốc”. Khi đến Trung Quốc, hình ảnh của bà lúc tiến tới bắt tay và cúi mình mấy lần trước ông  Phó Thủ Tướng của Trung Quốc, đã thể hiện sự nịnh bợ của bà. Bà Yellen còn tuyên bố: “Hoa Kỳ muốn đảm bảo sự cạnh tranh lành mạnh để cả hai cùng có lợi và bảo vệ an ninh quốc gia, chứ không cố gắng kìm hãm Trung Quốc về kinh tế”. Đi Trung Quốc về, bà Yellen lại đi Việt Nam ngày 20 tháng 7 để nối vòng tay lớn cho Bidenomics với câu tuyên bố: “Hoa Kỳ coi việc xây dựng mối quan hệ mạnh mẽ về kinh tế và an ninh với Việt Nam là một ưu tiên hàng đầu”.

https://abcnews.go.com/amp/Business/wireStory/yellen-visits-vietnam-build-us-ties-push-supply-101512239

Bộ Trưởng Thương Mại Hoa Kỳ còn nịnh bợ Trung Quốc mạnh bạo hơn bà Yellen một cấp. Hai ngày sau khi đi Trung Quốc về, ngày đầu bà cho biết các công ty Mỹ phàn nàn rằng Trung Quốc là nơi không thể đầu tư, vì các khoản tiền phạt, đột kích khám xét và các hành động sách nhiễu của chính quyền bên đó khiến việc kinh doanh ở Trung Quốc trở nên quá rủi ro. Qua hôm sau bà lại đổi giọng, cho biết mong muốn của các công ty Mỹ là được làm ăn ở Trung Quốc và bà hy vọng sẽ tăng cường mối liên hệ với các quan chức Trung Quốc về việc tăng cường quan hệ thương mại giữa hai bên. 

https://www.voatiengviet.com/amp/bo-truong-thuong-mai-my-doi-thong-diep-sau-khi-noi-trung-quoc-khong-dau-tu-duoc-/7247340.html

Hai bà bộ trưởng của một cường quốc như Hoa Kỳ mà phát ngôn mất sĩ diện như thế thì chỉ vì một lý do, đó là bị các đại gia Hoa Kỳ làm áp lực để được bình thường hóa kinh doanh của họ ở Trung Quốc. Cấm vận người ta cho đã rồi qua đến tận quốc gia của người ta để xin hòa giải, mà người Trung Quốc thì không phải là loại người rộng lượng và dễ tha thứ. Vậy thì trước khi dám vác xác qua Trung Quốc để vuốt giận các ngài bên đó, các quan chức của Hoa Kỳ đã mang quà gì để xin “tăng cường quan hệ thương mại giữa hai bên”. Món quà đó có phải là báo trước cho Trung Quốc biết, rằng mục đích của chuyến công du Việt Nam sắp tới của ông Biden, là để lót đường cho các đại gia Hoa Kỳ trở lại làm ăn với Trung Quốc, qua ngã Việt Nam không?

Kế hoạch nối vòng tay lớn cho Bidenomics đã cam kết những gì với Việt Nam và lấy tiền từ đâu để hỗ trợ những cam kết này. 

Trước chuyến đi và sau chuyến đi Việt Nam của ông Biden, chính quyền của ông đã xì tin, rằng đây là chuyến đi để hợp tác với Việt Nam về những vấn đề liên quan đến an ninh quốc gia và hòa bình thế giới. Ông Biden cũng tuyên bố thêm là sẽ hợp tác và hỗ trợ Việt Nam trong việc sản xuất chất bán dẫn, con chip, và thông minh nhân tạo.

Tuy nhiên, trong bản tóm lượt của Nhà Trắng để báo cáo về cam kết của hai quốc gia sau khi ký thỏa thuận đối tác chiến lược toàn diện, thì sự hợp tác giữa Hoa Kỳ và Việt Nam về tôn trọng nhân nhân quyền, về an ninh quốc gia và hòa bình thế giới, chỉ nói chung chung như mấy chục năm nay đã nói. Rằng hai quốc gia “nâng tầm quan hệ giữa hai nước lên đối tác chiến lược toàn diện vì mục đích hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững. Hoa Kỳ ủng hộ một nước Việt Nam mạnh mẽ, độc lập, thịnh vượng và kiên cường” ..v..v.

Hơn 1/2 của phần tóm lượt còn lại trong bản báo cáo là những cam kết liên quan đến hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư; / hợp tác khoa học, công nghệ và đổi mới kỹ thuật số; / hỗ trợ Việt Nam đào tạo lực lượng lao động chất lượng cao; / hỗ trợ cho Việt Nam về kỹ thuật và hiện đại hóa cho cơ sở hạ tầng, tích hợp năng lượng tái tạo..v..v.

Phần này còn dài lòng thòng. Bạn nào muốn đọc tiếp thì vào links sau đây:

https://www.whitehouse.gov/briefing-room/statements-releases/2023/09/11/joint-leaders-statement-elevating-united-states-vietnam-relations-to-a-comprehensive-strategic-partnership/

https://vn.usembassy.gov/vi/to-thong-tintong-thong-hoa-ky-joe-biden-va-tong-bi-thu-nguyen-phu-trong-tuyen-bo-nang-tam-quan-he-hoa-ky-viet-nam-len-doi-tac-chien-luoc-toan-dien/

Hoa Kỳ lấy tiền ở đâu để hỗ trợ những cam kết với Việt Nam? 

-Từ hợp đồng mua 50 máy bay Boeing 737 Max của các công ty hàng không Việt Nam. 

-Từ những hợp đồng ký kết đầu tư của các công ty đại cổ thụ Microsoft, Nvidia, Meta, và một lô các công ty khác.

https://fireant.vn/bai-viet/hang-loat-du-an-dau-tu-duoc-ky-ket-nhan-chuyen-tham-viet-nam-cua-tong-thong-hoa-ky-joe-biden/19614982

-Từ đạo luật “Khoa Học và CHIPS” của Hoa Kỳ. Một số công ty đầu tư vào công nghệ cao ở Việt Nam được đưa vào danh sách hưởng những ưu đãi từ đạo luật này.

https://www.eenewseurope.com/en/us-brings-vietnam-into-the-semiconductor-chips-act/

-Từ đạo luật “Giảm Lạm Phát” (trong đó bao gồm 369 tỷ đầu tư vào chống biến đổi khí hậu và năng lượng sạch) cho những công ty của Việt Nam nào qua Mỹ để xây hãng xưởng tạo công ăn việc làm cho người Mỹ. (Trong bài diễn văn của ông Biden đọc tại Hà Nội trong chuyến công du, ông đã ca ngợi hãng xe Vinfast đã tạo hơn 7000 việc làm đến cho người Hoa Kỳ, và khuyến khích các công ty ở Việt Nam cũng nên qua Mỹ để xây hãng xưởng tạo công ăn việc làm cho người Mỹ). Hiện nay có 2 công ty đã được Hoa Kỳ chấp nhận cho xây cơ xưởng tại Hoa Kỳ, và nhận được ưu đãi từ đạo luật “Giảm Lạm Phát”. Đó là công ty Gotion (một công ty bà con với Trung Quốc. Tại sao vậy ta?)- xây dựng nhà máy sản xuất pin tại Green Charter Township, tiểu bang Michigan; và công ty VinFast (một công ty của Việt Nam) - xây cơ xưởng sản xuất xe điện tại thành phố Chatham County, tiểu bang North Carolina.

-Từ hợp tác về năng lượng tái tạo: Trong chuyến công du Việt Nam, Bà Yellen cho biết Hoa Kỳ cam kết huy động 15 tỷ để hỗ trợ Việt Nam áp dụng năng lượng tái tạo như một phần của Just Energy Transition Partnership, (là hỗ trợ tài chính do G7 đưa ra nhằm giúp giảm dần sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch).

-Từ hợp tác về hiện đại hóa cho cơ sở hạ tầng: chưa nghe nói có tính lấy tiền từ đạo luật “Cơ Sở Hạ Tầng” của Hoa Kỳ hay không. 

Kế hoạch nối vòng tay lớn của Bidenomics xem như đang lấy một phần không nhỏ tiền thuế do người Mỹ đóng để giao lại cho Việt Nam xử lý. Tiền giao cho Việt Nam biết có được kiểm chứng, hay lại giống như tiền giao cho Ukraine.

Kế hoạch nối vòng tay lớn cho Bidenomics đã đánh lạc hướng người Mỹ như thế nào? 

Để khỏi bị mang tiếng là “sắp sửa” nối vòng tay lớn tới Trung Quốc, thì cứ mỗi lời tuyên bố của một quan chức Hoa Kỳ liên quan đến các công ty bên Mỹ “tha thiết muốn làm ăn” với Trung Quốc, thì chính quyền ông Biden cho đi theo một lời tuyên bố kết án ông Tập Cận Bình, hay một biện pháp mới để trừng phạt Trung Quốc. Chẳng hạn như:

-Ông Blinken đi Trung Quốc về và cho biết lý do là để hàn gắn mối quan hệ, thì ngày hôm sau ông Biden gọi ông Tập Cận Bình là nhà độc tài. 

-Bà Yellen vừa tuyên bố “sẽ là thảm họa nếu Hoa Kỳ cố gắng tách rời khỏi Trung Quốc”, thì ngày 9 tháng 8, ông Biden ký ban hành sắc lệnh mới, mục tiêu nhắm vào những đầu tư cá nhân và đầu tư liên doanh của Mỹ tại Trung Quốc trong 3 lĩnh vực gồm sản xuất chất bán dẫn, điện toán lượng tử và trí tuệ nhân tạo.

-Sau ngày ký thỏa thuận quan hệ đối tác chiến lược toàn diện, và chính phủ Hoa Kỳ tuyên bố đưa Việt Nam vào đạo luật “Khoa Học và CHIPS” cho các khoản đầu tư của công ty Synopsys, Marvell, và Amkor (cả 3 công ty này đều đang có trụ sở và cơ xưởng tại Trung Quốc); thì một tuần sau Bộ Thương Mại Hoa Kỳ loan báo Hoa Kỳ vừa hoàn tất những quy luật mới để ngăn không cho các công ty Trung Quốc hưởng những ưu đãi của đạo luật “Khoa Học và CHIPS”. 

https://www.reuters.com/technology/us-finalizes-rules-prevent-china-benefiting-52-bln-chips-funding-2023-09-22/

-Ngày 16 tháng 9, truyền thông đưa tin ông Cố Vấn An Ninh Jake Sullivan bí mật gặp ông Ngoại trưởng Trung Quốc tại Malta, thì vài ngày sau, Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ tung tin là đang thương thảo với quan chức Việt Nam để bán chiến đấu cơ F16. (Ai muốn tin thì … nhào dzô).

Kết luận.

Bài viết này chỉ viết lại những diễn biến xảy ra chung quanh việc ký thỏa thuận quan hệ đối tác chiến lược toàn diện gần đây giữa Hoa Kỳ và Việt Nam, để chứng minh Bidenomics đã nối vòng tay lớn đến Việt Nam rồi từ Việt Nam sang tới Trung Quốc; chứ không đưa ra nhận xét, rằng trong thỏa thuận vừa được ký kết này, quốc gia nào lợi dụng quốc gia nào, và quốc gia nào có lợi hơn quốc gia nào. Lãnh đạo của ba quốc gia Hoa Kỳ, Việt Nam, và Trung Quốc, đều siêu đẳng với những chiêu luồng lách lướt và tung hỏa mù, cho nên không cần phải bàn những chuyện đó ở đây.

Nhung Lam

(Cám ơn PT Hân đã chuyển lại bài viết của chị Lâm Tuyết Nhung K4 cho mọi người cùng đọc.Trọng Đan)

Giải trí cuối tuần - Xem phim "Cạo gió"

Cạo Gió

Cảm ơn anh K. chia sẻ phim truyện: Cạo Gió (刮痧).

Xin lược thuật câu chuyện như sau:

Một cụ già sinh sống tại Trung Quốc qua Mỹ sum họp với người nhà, một hôm ông cụ dùng cách thức y học cổ truyền trong dân gian cạo gió chữa bệnh cảm sốt cho cháu nội, thao tác cổ xưa lỗi thời ấy đã gây ra nhiều sự hiểu lầm của người ngoại quốc bao gồm bác sĩ bệnh viện, cơ quan giám sát quyền trẻ em, thậm chí các quan tòa và thẩm phán thực hiện quyền xét xử trong các vụ tranh tụng biện luận. Sự kiện đã mang cho gia đình đứa trẻ nhiều vấn đề hóc búa, phiền lụy, cha mẹ ruột bị truy tố về tội hành hạ ngược đãi trẻ con...nói sao cho xiết lý và lẽ.

Theo Đông Y, cạo gió là phương pháp chữa bệnh đã có từ lâu và lưu truyền trong dân gian như một bài thuốc thần kỳ, có hiệu quả đả thông kinh mạch, lưu thông khí huyết, giúp tăng cường hoạt động của hệ thống tuần hoàn.

Còn Tây y thì theo y học thực chứng, các phát biểu phải có nghiên cứu cụ thể. Vì vậy, họ cho rằng cạo gió là một việc làm phản khoa học, các vết đỏ bầm tím qua thao tác cạo gió là dấu vết của trận đòn roi, là bằng chứng của hành vi bạo lực ngược đãi.

Khác nhau ở một cái nhìn, đúng sai tốt xấu tâm mình sáng soi.

Sự kiện y học này khiến tôi liên tưởng đến một vấn đề tín ngưỡng. Trong xã hội hiện nay, còn rất nhiều người hiểu sai về Phật giáo, họ cho rằng Phật giáo là tiêu cực, yếm thế và dị đoan. Trong khi đó, Phật giáo là một tôn giáo lấy từ bi làm gốc, lấy nhẫn nhục làm hạnh, dùng tư bi hỷ xả kết duyên với chúng sinh.

Trong kinh Phật nói: “Thân người khó được, Phật pháp khó được nghe, lòng tin khó phát”. Thật đúng như vậy! Phật giáo lưu truyền trên hai ngàn năm, đã ảnh hưởng rất sâu rộng trong văn hóa, tư tưởng của dân tộc. Vậy mà cho đến hôm nay, nhiều người vẫn còn xa lạ với Phật giáo. Thực trạng như vậy, không biết là nên buồn cho Phật pháp, hay buồn cho văn hóa nước nhà!

Phật giáo cũng như các tôn giáo khác đều khuyên người lánh ác hướng thiện, phá trừ mê muội. Là Phật tử quy y tam bảo, tôi luôn cảm thấy mình là người đi trên con đường chân chính, y giáo phụng hành. Nhưng với một số người khác, tôi là người đi vào con đường tiêu cực, bi quan, yếm thế, bất vấn thị phi. Những lời lẽ nghịch lý lắm lúc khiến tôi dở khóc dở cười, nên tôi luôn giữ thái độ im lặng trước sự đàm tiếu của thiên hạ, tôi thấy mình tin Phật là đúng, mà người khác chê cười tôi tin Phật cũng là đúng. Thanh giả tự thanh, trọc giả tự trọc, "Đạo bất đồng bất tương vi mưu"(道不同,不相為謀), tư tưởng, quan niệm khác nhau thì không cùng nhau bàn luận trao đổi được, hà tất biện bạch làm gì.

Đạo đời hai lối, mê giác chỉ là nhất niệm.

Phim truyện cạo gió cũng khiến tôi nghĩ đến triết lý cuộc sống :“Đừng lấy tiêu chuẩn của người khác ra hoạch định cuộc đời mình; đừng lấy tiêu chuẩn của chính mình để phán đoán người khác.”  

Mỗi người chúng ta, tùy theo hoàn cảnh sinh sống, truyền thống và thói quen—cấp tiến, bảo thủ, công giáo, phật giáo, xã hội—chúng ta nhìn chân lý và lý giải chân lý dưới một góc độ khác nhau. Nhìn một người đánh một người khác, kẻ thì cho đó là áp bức, kẻ thì cho đó là nghiệp duyên, kẻ thì cho đó là nhân quả, người thì nói là ý trời…

Vấn đề thường nảy sinh vì mỗi người thường cho là chỉ có cách lý giải của mình mới thật là chân lý, các lý giải khác là sai. Và thường đó là đầu mối của sự hiểu lầm, chia cách, tranh chấp và chiến tranh.

Vì vậy, không nên có cái nhìn hẹp hòi, chủ quan, như “thầy bói xem voi”. Mỗi người chúng ta là một cá thể riêng biệt tuyệt nhiên sẽ có nhiều góc nhìn khác nhau. nên chớ vội phán xét người khác khi chưa ở trong hoàn cảnh của họ. 

Cùng xem qua câu chuyện ngụ ngôn của hai con hổ, một con ở trong chuồng, một con nơi hoang dã. Hai con hổ đều cho rằng hoàn cảnh của bản thân mình không tốt, đôi bên đều ngưỡng mộ đối phương, thế là chúng quyết định thay đổi thân phận với nhau. Lúc mới bắt đầu, cả hai đều vô cùng vui vẻ, nhưng không lâu sau đó, hai con hổ đều không còn: 

Một con chết vì đói. Con hổ sống trong chuồng sau khi ra ngoài rừng núi, tuy hưởng được sự tự do thoải mái nhưng lại không có khả năng săn mồi để sinh sống.

Một con chết vì u sầu. Con hổ vào chuồng tuy không cần lo về miếng ăn mỗi ngày, nhưng lại mất đi sự tung tăng vẫy vùng nơi chốn sơn lâm.

Ngẫm nghĩ sự đời:

Có những lúc, mọi người nhắm mắt làm ngơ đối với hạnh phúc của chính bản thân mình, để rồi luôn để mắt đến hạnh phúc của những người khác. Thật ra, những gì mà mình đang có chính là những điều mà người khác phải ngưỡng vọng.

"Cái nhìn đa chiều", chúng ta sẽ có những nhận xét bao quát, tổng thể và biết suy nghĩ cho người khác, đem lại niềm hạnh phúc cho bản thân và mọi người xung quanh.

“Tầm nhìn bao dung”, chúng ta sẽ thấy mỗi một người đều vừa có điểm tốt vừa có điểm chưa tốt; dù còn khiếm khuyết nhưng vẫn có nhiều điều rất đáng trân trọng và đáng để ta học tập!

Đây chính là tiền đề để kết nối những mối quan hệ trở nên bền chặt và chân thành hơn.

Thực vậy, chuyện đời như một đồng tiền hai mặt, tương sinh tương hành:

"Bạn có thể phàn nàn vì hoa hồng có gai, hoặc bạn cũng có thể vui mừng vì gai có hoa hồng."

Trường K5

09-25-2023

---

Xem phim: Cạo gió

HỆ QUẢ CHUYẾN ĐI HÀ NỘI CỦA JOE BIDEN NGÀY 10-11/09/2013 XÉT VỀ LUẬT QUỐC TẾ

 

Ngày 11/09, tổng thống Joe Biden ăn kem tại phố Trường Tiền

Ngày 10/09/2023, chuyên cơ Air Force One chở tổng thống Joe Biden đáp xuống sân bay Nội Bài (Hà Nội). Mục đích chuyến công du được công bố chính thức là ‘‘rất đặc biệt’’, kỷ niệm 10 năm hai nước xác lập quan hệ đối tác toàn diện (2013-2023). Tuy nhiên, thành phần tháp tùng cho thấy thực chất chuyến viếng thăm :

- ngoại trưởng Antony Blinken.

- cố vấn an ninh quốc gia Jake Sullivan.

Tuy bộ trưởng quốc phòng Lloyd Austin không có mặt, nhưng hai lãnh vực ngoại giao và quốc phòng thường đi đôi với nhau.

Về phía Việt Nam có trưởng ban đối ngoại trung ương Lê Hoài Trung. Đây là chức vụ trong trung ương đảng đặc trách về ngoại giao. Không có chính quyền.

Tổng thống Joe Biden có tinh thần thực dụng. Điều 4 Hiến pháp 2013 quy định ‘‘đảng cộng sản Việt Nam (…) là lực lượng duy nhất lãnh đạo Nhà nước và xã hội’’. Vì vậy, trước cuộc họp chính thức, Mỹ đã yêu cẩu tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng có lời mời chính thức Hoa Kỳ. Phiên họp diễn ra tại trụ sở đảng cộng sản Việt Nam và Hoa Kỳ tuy ‘‘rất đặc biệt’’, nhưng lại rất mau chóng, vì nội dung đã được hai bên chuẩn bị từ trước. Báo chí nước ngoài nói đến ‘‘đối tác chiến lược mở rộng’’ (partenariat stratégique étendu) trong khi văn bản chính thức nói đến ‘‘đối tác chiến lược toàn diện mang tính lịch sử’’ (partenariat stratégique global historique). 

Trong cuộc họp báo ngày 12/09/2023, phát ngôn viên bộ ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh đã bác bỏ đối tác vừa ký kết giữa Việt Nam và Hoa Kỳ.

Thiết tường cũng nên ghi nhận chủ tịch Nước Võ Văn Thưởng chỉ khoản đãi phái đoàn Hoa Kỷ trong bữa tiệc ngày 11/09, mang tính tượng trưng.

Về địa lý chính trị, Tập Cận Bình đã sai lầm khi đưa ra đường lưỡi bò, còn gọi là đuờng chín đoạn. Hai nước đồng minh của Mỹ là Nhật Bản và Hàn Quốc dùng biển Đông để chuyển vận dầu hỏa và các nguyên vật liệu. Biển Đông có bốn phương :

- Đài Loan (phương bắc) : ngày 16/11/1993, cựu TT George H.W. Bush đến Đài Loan. 

Ngày 29/01/2010, bô quốc phòng Hoa Kỷ quyết định bán vũ khí cho Đài Loan. Ngày 16/03/2018, tổng thống Donald Trump ký ‘‘Luật Lữ hành Đài Loan’’ cho phép quan hệ ngoai giao cấp cao giữa Hoa Kỳ và Đài Loan.

- Phi Luật Tân (phương tây) : ngày 02/02/2023 tại Manila, bộ trưởng quốc phòng Lloyd Austin cho biết Mỹ hiện có 9 căn cứ hải quân tại Phi Luật Tân. Trước đó, ngày 12/07/2014, Tòa Trọng tài Quốc tế xử Phi Luật Tân thắng Trung Quốc về vụ kiện đường lưỡi bò.

- Indonesia (phương nam) : từ ngày 31/08/2023, Indonesia và Hoa Kỷ tập trận chung mang tên ‘‘Super Garuda Shield’’.

- Việt Nam (phương đông) : với văn bản ký kết ngày 10/09/2023 bao gồm cả lãnh vực quân sự đã vô hiệu hóa đường lưỡi bỏ của Tập Cận Bình.

Ngày 05/09/2023, trưởng ban đối ngoại đạng cộng sản Trung Quốc Lưu Kiến Siêu sang Việt Nam thuyết phúc tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng vô hiệu hóa chuyến viếng thăm của tổng thống Joe Biden.

x

x x

Chiếc kem mà tổng thống Joe Biden nhấm nháp tại Hà Nội ngày 11/09/2023 đã làm nguội lạnh tham vọng bá quyền của Trung Quốc.

Lê Đình Thông

---

Qua chuyến thăm của TT Biden, Việt Nam và Mỹ tăng cường hợp tác trong lĩnh vực bán dẫn ( RFI tiếng Việt ngày 25.09.2023)

Nghe: