Ứng dụng nhắn tin Olvid : Chính phủ Pháp muốn dùng “hàng nội” để bảo mật

Nghe:

Toàn bộ quan chức chính phủ Pháp và các văn phòng bộ trưởng không được sử dụng các ứng dụng phổ biến như WhatsApp, Signal và Telegram để trao đổi công việc. Trong công văn ký ngày 22/11/2023, thủ tướng Élisabeth Borne chính thức yêu cầu triển khai và cài đặt ứng dụng Olvid « muộn nhất là ngày 08/12/2023 ». Olvid trở thành sản phẩm 100% Pháp thứ hai, cùng với Tchap được phát triển cách đây ba năm dành cho công chức Pháp, được ưu tiên sử dụng nhằm bảo mật.

(Ảnh minh họa) - Ngày 22/11/2023, thủ tướng Pháp Élisabeth Borne yêu cầu các quan chức chính phủ cài đặt ứng dụng Olvid trước ngày 08/12, thay cho các ứng dụng phổ biến như WhatsApp, Signal và Telegram để trao đổi công việc. AFP - LIONEL BONAVENTURE

Olvid là ứng dụng trao đổi trực tiếp được hai chuyên gia Pháp về an ninh mạng phát triển năm 2019 : Thomas Baignères, tiến sĩ về mật mã (cryptography) Đại học Bách Khoa Liên bang Lausane (Thụy Sĩ), hiện là chủ tịch công ty Olvid và tiến sĩ Matthieu Finiasz, Viện Nghiên cứu Khoa học và Công nghệ Số Quốc gia Pháp - Inria, hiện là giám đốc công nghệ của một công ty khởi nghiệp ở Paris.

......

Đọc tiếp toàn bài trên RFI:

Điều nên biết về Cellular Phone

Điện thoại cầm tay (Mobil phone, Cellular phone) hiện nay là một vật dụng rất cần thiết của mọi giới từ quý vị con nít tới quý cụ bô lão tại bất cứ chỗ nào vào bất cứ lúc nào, ngay cả lúc đang lái xe rất nguy hiểm .Tuy nhiên rất ít ai biết rằng công ty điện thoại KHÔNG có ý định muốn giúp bạn để ngăn chặn sự thiệt hại một khi bạn lỡ đánh mất cái cellular phone của mình.

Đôi khi bạn tưởng mình chỉ cần biết cái Account Number hoặc cái SIM Number là đủ.

Nên biết rằng có thể công ty điện thoại CÓ cách ngăn chặn, nhưng họ GIẢ BỘ không biết NẾU bạn không khai báo được con số cần nhất là số đăng bộ (Serial Number) của cái điện thoại đã mất.

Lý do đơn giản là đằng nào thì họ cũng có lợi:

1. Dĩ nhiên là vì nhu cầu, bạn sẽ phải mua một cái phone khác và ghi danh vào một chương trình (Plan) khác chứ không thể xử dụng Plan cũ được và như vậy, hãng điện thoại sẽ có thêm tiền cho một account mới.

2. Họ không cần biết bạn xài hay kẻ cắp xài bởi vì căn cứ vào cái hợp đồng mà bạn đã ký với họ ngay khi nhận điện thoại thì bạn vẫn phải trả tiền cho đủ 24 tháng sau mới được THA, đó là chưa kể tới trường hợp kẻ gian xử dụng tối đa số phút và bạn sẽ là người trả tiền .

Phương cách đơn giản nhất để ngăn chặn kẻ gian không thể xử dụng cái điện thoại của bạn như sau:

- Mỗi máy điện thoại có một số đăng bộ (Serial Number) RIÊNG (khác với con số Account Number).

Bạn cần phải biết con số này (gồm 15 con số)

- Muốn biết con số này, bạn hãy dùng cellular phone của bạn, bấm vào 5 chữ số sau :

*#06# thì sẽ thấy một hàng gồm 15 con số sẽ hiện ra.

- Hãy ghi lại và giữ kỹ hàng số này để xử dụng khi cần.

- Hy vọng rằng bạn sẽ cẩn thận, nhưng nếu bị mất Cellular phone, bạn chỉ cần đưa số này cho người bán Cellular phone, họ sẽ BLOCK được kẻ gian ( dù kẻ gian có thể thay cái SIM Card mới ) cũng không thể dùng cái Cellular phone đã mất của bạn.

BN (Sưu tầm)

---

Đọc thêm:

Find Your Phone with IMEI Number:

IMEI number is a specific code every mobile device possesses. It is the International Mobile Equipment Identity of your device. Using IMEI code is the best way to find your lost Android phone without the help of any mobile tracker app. For that, you need the assistance of your network provider and law enforcement agencies.

· How you can find the IMEI number of your phone?

It’s simple.

IMEI Tracker is the best option if you want to find ways to track your lost phone with IMEI Number. IMEI number is written on the packaging of your device. If not there, you can find and secure your IMEI number beneath the mobile battery area. Just remove the battery and note the IMEI number written in the inner part of your mobile phone.

Another way to find a cell phone IMEI number is by dialing *#06# from your mobile phone and it will get displayed on your screen. Note it from there and secure it.

You can also find your Android phone IMEI number from the “About Phone” description from the Settings. For that follow this, Settings> About Phone> Status, and fetch the IMEI number from there.

· Find Your Lost Android Phone with IMEI Number:

Once you obtain your phone’s IMEI number, you secure its future. In case of theft, robbery, or misplacement, you can easily find your phone location by entering your IMEI number into any online IMEI search portal. Or, you can contact law enforcement agencies to help you locate your phone.

Alibaba ra mắt mô hình AI Tongyi Qianwen *

Tracy Qu (Thượng Hải), ngày 13.09.2023 SCMP

Alibaba ra mắt mô hình AI (Artificial intelligence) Tongyi Qianwen ra công chúng để cạnh tranh với Baidu, Tencent và các công ty công nghệ lớn khác của Trung Quốc.

Tập đoàn Alibaba đã công bố mô hình ngôn ngữ lớn (LLM large language model), Tongyi Qianwen, sẽ được tích hợp trên các chức năng kinh doanh của Alibaba. Theo tuyên bố của công ty, khách hàng cũng sẽ được cấp quyền truy cập vào chương trình song ngữ này, có khả năng sử dụng tiếng Anh và tiếng Trung.
• 
  

• 

  Logo Tongyi Qianwen nhìn thấy trên màn hình điện thoại thông minh. Ảnh: Shutterstock

• 
  

• Đơn vị điện toán đám mây của Tập đoàn Alibaba Group đã ra mắt công chúng mô hình ngôn ngữ lớn (LLM = large language model)Tongyi Qianwen, sau một loạt động thái tương tự của các công ty công nghệ địa phương khác đã nhận được sự chấp thuận của chính phủ để triển khai các dịch vụ thương mại giống ChatGPT .

• 
  

  Trong một bài báo đăng trên WeChat hôm thứ Tư, Tập đoàn Alibaba cho biết họ nhằm mục đích “để mọi người bình thường và doanh nghiệp được hưởng lợi từ LLM”, công nghệ làm nền tảng cho các chatbot trí tuệ nhân tạo (AI) tiên tiến như ChatGPT của OpenAI. Alibaba Cloud đã bắt đầu thử nghiệm beta Tongyi Qianwen vào tháng 4. Kể từ đó, Alibaba Cloud đã hợp tác với các đơn vị khác của Alibaba, chẳng hạn như nền tảng thương mại điện tử Taobao và công cụ truyền thông công việc DingTalk, cũng như các công ty bên ngoài như thương hiệu điện thoại thông minh Oppo, để đào tạo LLM của riêng họ hoặc phát triển ứng dụng dựa trên Tongyi Qianwen, Alibaba Cloud cho biết.

  
  Chính phủ Trung Quốc vào cuối tháng 8 đã dỡ bỏ sự kiểm soát chặt chẽ đối với các đối thủ ChatGPT đầy tham vọng của đất nước, bật đèn xanh cho một số dịch vụ AI tổng quát sẽ được phát hành ra công chúng tại một thị trường đông đúc, nơi ChatGPT và Bard của Google chưa có mặt chính thức . Nó diễn ra hai tuần sau khi chính quyền ban hành các quy định quốc gia về công nghệ.
  

  
  

  Các dịch vụ được phê duyệt bao gồm Ernie Bot của gã khổng lồ tìm kiếm internet Baidu, cũng như các dịch vụ từ chuyên gia AI SenseTime, liên doanh mới Baichuan của người sáng lập Sogou Wang Xiaochuan và công ty khởi nghiệp Zhipu AI được nhà nước hậu thuẫn, cùng nhiều dịch vụ khác. 
  
  Gã khổng lồ về trò chơi điện tử và truyền thông xã hội Trung Quốc Tencent Holdings cũng đã ra mắt mô hình nền tảng AI Hunyuan vào tuần trước.
  
  
• Tập đoàn Alibaba đang nâng AI lên một trong hai trọng tâm chiến lược chính của mình , theo một lá thư nội bộ gửi cho nhân viên vào thứ Ba bởi Giám đốc điều hành mới Eddie Wu Yongming, người vào Chủ nhật cũng đã đảm nhận vị trí người đứng đầu Alibaba Cloud khi cựu chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành tập đoàn Daniel Zhang Yong bất ngờ từ bỏ vai trò của mình tại đơn vị đám mây.


Wu viết: “Trong thập kỷ tới, tác nhân thay đổi quan trọng nhất sẽ là sự gián đoạn do AI mang lại trên tất cả các lĩnh vực”.
• 
  
• Alibaba Cloud, dự kiến ​​sẽ tách thành một công ty độc lập, niêm yết công khai vào năm tới theo kế hoạch tái cơ cấu sâu rộng của công ty mẹ, đã chứng kiến ​​những thay đổi nhân sự đáng kể trong những tháng gần đây.

  
  

  Theo những người quen thuộc với vấn đề này, Wang Jian, người sáng lập Alibaba Cloud và được coi là người đặt nền móng công nghệ cho sự nổi lên của Alibaba như một gã khổng lồ thương mại điện tử, đã trở lại làm nhân viên chính thức vào tháng 5.

Chu Cảnh Nhân, người từng giữ chức phó giám đốc viện nghiên cứu nội bộ Học viện Damo của Alibaba, đã được bổ nhiệm làm giám đốc công nghệ tại Alibaba Cloud vào tháng 12, cùng thời điểm Zhang trở thành quyền chủ tịch đơn vị.

 *Tongyi qianwen=通義千問 (giản thể >通义千问), Hán Việt: thông nghĩa thiên vấn. Nghĩa : thông hiểu ý nghĩa của hàng ngàn câu hỏi.

---

Bài liên Quan: Alibaba rolls out ChatGPT rival, Tongyi Qianwen, for its business apps

Chính phủ Mỹ đang điều tra smartphone đột phá của Trung Quốc

By Samantha Murphy Kelly, CNN Business

Updated 11:17 PM EDT, Wed September 6, 2023

Chính phủ Hoa Kỳ đang tìm kiếm thêm thông tin về Huawei Mate 60 Pro, điện thoại thông minh Trung Quốc được trang bị chip tiên tiến.

Thiết bị hàng đầu mới, được cho là bao gồm bộ xử lý 5G Kiri9000 mới được phát triển dành riêng cho nhà sản xuất Trung Quốc Huawei, gần đây đã gây sốc cho các chuyên gia trong ngành, những người không hiểu làm thế nào công ty có được công nghệ để tạo ra một con chip như vậy sau những nỗ lực sâu rộng của Hoa Kỳ nhằm hạn chế khả năng tiếp cận của Trung Quốc với công nghệ chip nước ngoài.

Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Jake Sullivan cho biết trong cuộc họp báo tại Nhà Trắng hôm thứ Ba rằng Hoa Kỳ cần “thêm thông tin về chính xác đặc điểm và thành phần của nó” để xác định xem các bên có bỏ qua các hạn chế của Mỹ đối với xuất khẩu chất bán dẫn để tạo ra chip mới hay không.

Năm 2019, chính phủ đã cấm các công ty Mỹ bán phần mềm và thiết bị cho Huawei và hạn chế các nhà sản xuất chip quốc tế sử dụng công nghệ do Mỹ sản xuất hợp tác với Huawei. Chính phủ trích dẫn những lo ngại về an ninh quốc gia, chẳng hạn như khả năng xảy ra các cuộc tấn công mạng hoặc hoạt động gián điệp từ chính phủ Trung Quốc. Việc sử dụng chip 5G được sản xuất theo yêu cầu sẽ là một tiêu chuẩn quan trọng đối với Huawei khi hãng này đang phải vật lộn với tác động của các lệnh hạn chế của Mỹ đối với hoạt động kinh doanh thiết bị của mình.

Huawei đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận.

“Tôi nghĩ phản ứng ở Trung Quốc dường như là một sự phấn khích lớn vì Huawei, công ty đã từng cạnh tranh vị trí thương hiệu điện thoại thông minh số một trên toàn thế giới, được cho là đang cố gắng quay trở lại thị trường điện thoại thông minh bằng silicon do Trung Quốc sản xuất. và chắc chắn đã giao dịch theo câu thần chú 'Made In China',” David McQueen, giám đốc công ty nghiên cứu thị trường ABI Research, nói với CNN.

Tuy nhiên, ông cho biết việc ra mắt cũng đặt ra câu hỏi xung quanh việc làm thế nào Huawei có thể ra mắt điện thoại khi hãng này đã trải qua 4 năm chịu sự hạn chế của Mỹ cấm truy cập công nghệ 5G.

Ông nói: “Mặc dù việc truy cập vào 5G cho chipset là một chuyện, nhưng tôi không chắc làm thế nào công ty có thể quản lý được tất cả các thành phần khác cần cho điện thoại thông minh 5G, chẳng hạn như bộ khuếch đại công suất, công tắc và bộ lọc”.

Khi Huawei trình làng điện thoại thông minh Mate 60 Pro vào cuối tháng trước, hãng không đưa nhiều thông tin về chip trên trang sản phẩm trên trang web của mình , ngoài ra nó hứa hẹn mang lại trải nghiệm liên lạc tốt hơn và kết nối mạng ổn định hơn. Nhưng tuần trước, công ty tư vấn TechInsights đã phân tích Mate 60 để có cái nhìn cận cảnh hơn về con chip, dường như là bộ xử lý 7 nanomet do Tập đoàn Quốc tế Sản xuất Chất bán dẫn Trung Quốc (SMIC) sản xuất.

SMIC, một công ty thuộc sở hữu nhà nước một phần của Trung Quốc, đã nằm trong danh sách hạn chế xuất khẩu do chính phủ Mỹ đưa ra vài năm trước.

Cố vấn An ninh Quốc gia Sullivan nói thêm rằng Hoa Kỳ “nên tiếp tục thực hiện một loạt các hạn chế về công nghệ ‘sân nhỏ, hàng rào cao’, tập trung vào các mối lo ngại về an ninh quốc gia… bất kể kết quả ra sao”.

Nỗi lo ‘máy khôn hơn người’

May 30, 2023
Hiếu Chân/Người Việt

Một nhóm các nhà lãnh đạo công nghệ Mỹ vừa cảnh báo hôm Thứ Ba, 30 Tháng Năm, rằng công nghệ trí khôn nhân tạo (artificial intelligence – AI) mà họ đang phát triển một ngày nào đó sẽ tạo ra mối đe dọa sinh tử cho nhân loại và do vậy nó phải được coi là một nguy cơ xã hội ngang bằng với dịch bệnh và chiến tranh nguyên tử.

Ông Samuel Altman, tổng giám đốc công ty OpenAI, điều trần trước Ủy Ban Tư Pháp Thượng Viện Hoa Kỳ hôm 16 Tháng Năm, nói về AI, tập trung vào việc quản lý trí khôn nhân tạo. (Hình minh họa: Win McNamee/Getty Images)

Làm giảm rủi ro bị diệt chủng vì AI phải là một ưu tiên toàn cầu bên cạnh những rủi ro ở quy mô toàn xã hội khác, chẳng hạn như đại dịch và chiến tranh nguyên tử.” Đó là lời cảnh báo súc tích, chỉ một câu – được đưa ra trong lá thư ngỏ của Trung Tâm Vì An Toàn AI (Center for AI Safety), có chữ ký của 350 nhà quản lý doanh nghiệp, nhà nghiên cứu, và kỹ sư trong lĩnh vực trí khôn nhân tạo, được đăng lại trên nhật báo The New York Times – quả là đáng lo ngại, giữa lúc mọi người đã mất ăn mất ngủ với những vấn đề thời sự nóng, ví dụ như nguy cơ chiến tranh nguyên tử ở Ukraine.

Trong số người ký có ông Sam Altman, giám đốc điều hành OpenAI – cha đẻ của ứng dụng ChatGPT đang làm mưa làm gió trên thế giới từ cuối năm ngoái đến nay; ông Demis Hassabis, giám đốc điều hành chương trình DeepMind của Google – cha đẻ của ứng dụng AlphaGo từng đánh bại các kỳ thủ giỏi nhất thế giới môn cờ vây; ông Geoffrey Hinton và ông Yoshua Bengio – hai nhà khoa học được giải Turing Award về nghiên cứu mạng thần kinh não bộ, được coi là “bố già” của công nghệ trí khôn nhân tạo hiện đại; cùng nhiều nhà khoa học lỗi lạc khác…

Lời cảnh báo được đưa ra vào lúc mối lo ngại về những tác hại tiềm tàng của công nghệ AI đang gia tăng sau khi có những tiến bộ trong lĩnh vực gọi là các mô hình ngôn ngữ lớn, hay LLMs (Large Language Models) – nền tảng của các ứng dụng đối thoại (chatbot) như ChatGPT. Những tiến bộ này đe dọa loại bỏ hàng triệu công việc làm lao động trí óc, từ bác sĩ, luật sư, đến nhà báo và chuyên viên tiếp thị.

Thực ra các ứng dụng trí khôn nhân tạo đã có từ lâu. Người dùng điện thoại iPhone của Apple đôi khi nhờ “trợ lý ảo” Siri tìm kiếm thông tin bằng cách nói vào máy. Amazon có trợ lý ảo Alexa. Google có câu thần chú “Hey, Google!” mỗi khi muốn Google làm một việc gì đó trên mạng. Hầu hết các cơ sở dịch vụ như ngân hàng, trung tâm y tế, và cả những cơ quan chính phủ, cũng có những “trợ lý ảo” như vậy để giúp khách hàng tìm kiếm thông tin và thực hiện một số dịch vụ căn bản mà không phải cất công đi tới trụ sở của dịch vụ.

*****

Bước nhảy vọt khổng lồ của các trợ lý ảo (virtual assistant) xảy ra vào cuối năm ngoái khi công ty OpenAI trình làng ChatGPT – một chatbot có khả năng trả lời những câu hỏi phức tạp thuộc nhiều lĩnh vực tri thức bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau, làm thơ, viết mã điện toán, phiên dịch… Trong học đường, sinh viên học sinh nhờ ChatGPT làm bài tập nộp cho thầy cô giáo hoặc viết luận án tốt nghiệp, các tòa báo dùng AI viết ra những bản tin “mạch lạc đến kinh ngạc,” có luật sư đã dùng ChatGPT để soạn bài bào chữa trước tòa, còn ở Nhật, thành phố Yokosuka thuộc tỉnh Kanagawa nhờ chatbot AI giúp thực hiện các công việc hành chính do thiếu nhân viên…

Hai tháng sau khi ChatGPT trình làng và được tích hợp vào công cụ tìm kiếm Bing của Microsoft, Google cho ra chatbot Bard, giới hạn trong một số người dùng ở Anh và Mỹ. Trung Quốc cũng nhanh chóng vào cuộc khi tập đoàn Baidu giới thiệu chatbot Ernie vào giữa Tháng Ba vừa qua… Cuộc đua tạo ra những công cụ AI nhanh hơn, chính xác hơn, thông minh hơn vẫn đang diễn ra rất quyết liệt.

Có thể nói, công nghệ trí khôn nhân tạo là phát minh vĩ đại nhất gần đây của nhân loại sau máy điện toán và mạng toàn cầu Internet. Con người hãnh diện đã làm ra được thứ máy móc “giống người,” có thể đảm nhiệm, thậm chí làm tốt hơn con người trong nhiều công việc đòi hỏi kiến thức, trí thông minh và khéo léo như vẽ tranh, chẩn đoán bệnh, phân tích dữ kiện, lái xe, hay đánh cờ, viết báo…

Nhưng cũng như mọi phát minh khoa học khác, trí khôn nhân tạo là con dao hai lưỡi, có thể làm cho cuộc sống của con người tốt đẹp lên rất nhiều nhưng cũng có thể hủy diệt cuộc sống đó. Ở Trung Quốc chẳng hạn, công nghệ AI và nhận diện khuôn mặt được nhà cầm quyền sử dụng để theo dõi hàng trăm triệu người dân, dập tắt mọi biểu hiện phản kháng. Ở chiến trường Ukraine, nó được dùng để điều khiển các hỏa tiễn chính xác tự tìm và diệt mục tiêu theo lệnh đặt trước. Không Quân Mỹ mới đây còn thử nghiệm để AI “lái” chiến đấu cơ F-16 thay cho phi công – mở ra kỷ nguyên vũ khí được trí khôn nhân tạo điều khiển. Ở mức độ phổ biến hơn, AI đang được dùng để chế biến ra những hình ảnh giả như thật (deepfake), viết các bản tin giả như thật, lũng đoạn nhận thức, tâm lý của nhiều nhóm người trong xã hội.

Tạp chí Foreign Affairs nhận định bước tiến nổi bật nhất trong 100 năm qua của nền văn minh chính là khả năng của nhân loại chấm dứt sự tồn tại của chính mình! Năng lực tự hủy diệt của loài người được thực hiện qua việc làm biến đổi khí hậu, bào chế ra các loại virus gây đại dịch như COVID-19, chế tạo vũ khí nguyên tử và phát triển công nghệ trí khôn nhân tạo. Tuy hiện nay các hệ thống AI hoạt động theo chỉ thị của người điều khiển nhưng với đà tiến bộ nhanh chóng của công nghệ “học máy” (machine learning) chẳng mấy chốc các cỗ máy “giống người” sẽ học được cách suy luận, cách ra quyết định, không phụ thuộc vào con người và thậm chí chống lại loài người. Không bao lâu nữa AI sẽ tiến hóa thành AGI (artificial general intelligence), một kiểu trí khôn nhân tạo bắt kịp hoặc vượt qua khả năng của con người trong hàng loạt nhiệm vụ khác nhau. Đó không còn là chuyện viễn tưởng trên màn ảnh xi nê mà đang trở thành một thực tế.

*****

Giật mình trước sự bùng nổ của công nghệ AI và những hậu quả tai hại nếu nó được sử dụng vào mục đích xấu, hồi cuối Tháng Ba, hơn 1,000 nhà khoa học và nhân vật nổi tiếng trong lĩnh vực công nghệ Mỹ, trong đó có tỷ phú Elon Musk – chủ các công ty Space X, Tesla, và Twitter; ông Steve Wozniak – đồng sáng lập Apple; ông Andrew Yang – doanh nhân, ứng cử viên tổng thống Mỹ… đã ký bức thư ngỏ của Viện Tương Lai Sự Sống (Future of Life Institute) yêu cầu “tạm ngừng” trong sáu tháng các hoạt động nghiên cứu phát triển trí khôn nhân tạo để “xây dựng các quy tắc an toàn chung” cho các hệ thống AI. Bức thư cảnh báo, những người phát triển công nghệ AI “đang lao vào một cuộc đua ngoài tầm kiểm soát để phát triển và ứng dụng những bộ óc kỹ thuật số ngày càng mạnh mẽ mà không ai – kể cả những người tạo ra chúng – có thể hiểu được, dự đoán được hoặc kiểm soát được một cách đáng tin cậy.”

Những lá thư ngỏ cảnh báo như vậy dường như có rất ít tác dụng vì khó mà thuyết phục cộng đồng công nghệ tự nguyện “tạm ngừng” công việc mà họ đang say mê theo đuổi. Vì vậy, hồi đầu tháng này, các ông Sam Altman, Hassabis, và Dario Amodei đã đến Tòa Bạch Ốc, gặp Tổng Thống Joe Biden, Phó Tổng Thống Kamala Harris để yêu cầu phải quản lý công nghệ AI. Trong cuộc điều trần trước Thượng Viện sau đó, các nhà khoa học này biện luận rằng rủi ro của các hệ thống trí khôn nhân tạo hiện lớn đến mức chính phủ phải can thiệp để ngăn chặn các tác hại tiềm tàng của nó.

Họ cho rằng công nghệ trí khôn nhân tạo phải được quản lý một cách có trách nhiệm. Cần có sự hợp tác giữa những công ty hàng đầu về phát triển AI, cần có nhiều nghiên cứu về kỹ thuật các mô hình ngôn ngữ lớn, cần thành lập các tổ chức về an toàn AI toàn thế giới, tương tự như Cơ Quan Năng Lượng Nguyên Tử Quốc Tế (International Atomic Energy Agency – IAEA) đang làm nhiệm vụ kiểm soát việc sử dụng năng lượng nguyên tử. Trước mắt, theo đề nghị của ông Altman, chính phủ Mỹ cần có luật buộc những công ty phát triển các mô hình AI tiên tiến phải ghi danh, được kiểm tra và cấp giấy phép trước khi đưa ra thị trường thương mại cho công chúng.

Tác hại của công nghệ AI không dễ thấy như trái bom nguyên tử thả xuống Hiroshima hay như con virus SARS-CoV-2 trong đại dịch vừa qua nhưng không kém phần khủng khiếp nếu không sớm tìm được biện pháp quản lý nó, để đến lúc thần đèn đã chui ra khỏi chiếc đèn cổ thì e rằng đã quá muộn! 

OSINT là gì và tại sao nó lại quan trọng như vậy vào năm 2023?

Eric Mandel Sarit Zehavi Ngày 4 tháng Ba 2023 Biên dịch: GaD

Nguồn: Nghiên cứu lịch sử - Tháng Ba 20, 2023

Khi hầu hết mọi người nghe thấy từ tình báo trong bối cảnh chính trị, họ nghĩ ngay đến các nguồn bí mật, gián điệp và các cuộc họp bí mật. Các dịch vụ tình báo vẫn dựa vào tin tức nguồn con người (HUMINT) và thông tin bị chặn (SIGINT, signals intelligence). 

Tuy nhiên, trong thế kỷ 21, tin tức nguồn mở (Open-Source INTelligence/OSINT) đã trở nên không thể thiếu để hiểu được kẻ thù của bạn và thường là nguồn thông tin tình báo có thể hành động chính và có giá trị nhất. Theo một bài viết chi tiết nêu bật sức mạnh của OSINT trên tờ Wall Street Journal, “80% những gì một tổng thống Mỹ hoặc chỉ huy quân sự cần biết đến từ OSINT.”

Vậy thì OSINT là gì và tại sao nó lại quan trọng như vậy vào năm 2023?

Tóm lại, OSINT là quá trình thu thập và phân tích thông tin cách tỉ mỉ từ nhiều nguồn mở cho quân đội, tình báo, cảnh sát và cộng đồng doanh nghiệp. Sự bùng nổ của phương tiện truyền thông xã hội – từ video thời gian thực đến blog, phòng trò chuyện đến Twitter và Facebook – đã tạo ra những cơ hội chưa từng có để hiểu sâu hơn về các lĩnh vực và con người nơi HUMINT và SIGINT không hiệu quả hoặc tốn quá nhiều chi phí trong khi giảm rủi ro cho tài sản trí tuệ con người. Ngoài ra, việc phân tích thông tin tình báo bí mật được thông báo và đôi khi thay đổi đáng kể bởi OSINT.

Như vậy, việc kết hợp OSINT, HUMINT, VISINT (trí thông minh trực quan) và SIGINT cho phép bộ máy an ninh quốc gia và ngoại giao của một quốc gia hành động phủ đầu để ngăn chặn các mối đe dọa, thông báo cho các đồng minh, đàm phán từ điểm mạnh và thách thức các tổ chức quốc tế và phi chính phủ. các tổ chức chính phủ với thông tin chính xác, đặc biệt là những người có mục đích thù địch.

Tầm quan trọng của OSINT ngày càng được công nhận, đặc biệt là trong giới tình báo Mỹ. Bài báo trên Wall Street Journal trích lời Robert Cardillo, một chuyên gia tình báo cấp cao, nhận xét rằng ông “không lo lắng về việc cộng đồng tình báo sẽ biến mất. Tôi lo lắng việc biến mất đó có vấn đề gì. Các nhà hoạch định chính sách của chính phủ có thể ít dựa vào các cuộc họp giao ban tình báo truyền thống và nhiều hơn nữa vào các sản phẩm nguồn mở, thường rẻ hơn và dễ truy cập hơn.” Hầu như để đối phó với thách thức này, các cựu chuyên gia tình báo cấp cao của Mỹ – bao gồm một giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc phòng, một thiếu tướng quân đội đã nghỉ hưu, người chỉ huy Trung tâm Tình báo Quân đội, và cựu phó giám đốc tình báo sử dụng OSINT trong cộng đồng tình báo để trả lời các câu hỏi cho các nhà lãnh đạo quốc gia và các nhà hoạch định chính sách vì nhận thấy rằng tình báo Mỹ không mang lại cho nó sự nổi bật xứng đáng.”

Tầm quan trọng của OSINT cũng không bị mất đối với các đối thủ của Mỹ. Hãy xem xét Trung Quốc: theo William Hannas của Đại học Georgetown, Bắc Kinh có “ước tính 100.000 nhà phân tích tìm kiếm sự phát triển khoa học và kỹ thuật trên toàn cầu” thông qua các nguồn mở. Ngay cả trong những xã hội khép kín, sự phát triển theo cấp số nhân của mạng xã hội đã mang lại cho lực lượng đối lập những công cụ để chia sẻ thông tin với thế giới bên ngoài. Rốt cuộc, chính phe đối lập Iran là người đầu tiên tiết lộ chương trình hạt nhân tiên tiến của Iran.

Nhưng có lẽ trong lĩnh vực tư nhân, tác động của OSINT được cảm nhận rõ nhất, các công ty tình báo tư nhân có thể vượt qua các cơ quan tình báo chính phủ trong việc thu thập thông tin tình báo có thể hành động. Một đơn vị tình báo của Dow Chemical, chỉ sử dụng thông tin tình báo nguồn mở, đã dự đoán cuộc xâm lược Ukraina của Nga vào ngày 23 tháng Hai 2022: “Được thúc đẩy bởi cuộc chiến Ukraina, sự trỗi dậy của thông tin tình báo nguồn mở, bao gồm mọi thứ từ hình ảnh vệ tinh thương mại đến mạng xã hội. các bài đăng trên phương tiện truyền thông và cơ sở dữ liệu có thể mua được, đặt ra những thách thức mang tính cách mạng đối với CIA và các cơ quan gián điệp chị em, theo các cựu quan chức cấp cao đã dành nhiều thập kỷ làm việc trong các không gian được phân loại của các cơ quan đó.

Hãy xem xét một ví dụ về xu hướng này là nhóm chuyên gia nghiên cứu và giáo dục của Israel, Alma – mà một trong những tác giả của bài viết này là Giám đốc điều hành của nó. Tổ chức này nghiên cứu về Syria, Iraq và Iran trong khi hầu như dựa hoàn toàn vào OSINT. Báo cáo và phân tích của nó được sử dụng bởi các tổ chức truyền thông lớn, chính trị gia và cơ quan an ninh để có thông tin đáng tin cậy về các mối đe dọa do Hezbollah ở Lebanon và các ủy ban khác của Iran ở Syria và Iraq. Các báo cáo và phân tích đặc biệt của Alma đã khai thác thông tin về một loạt vấn đề, bao gồm việc truyền bá máy bay không người lái (UAV) của Iran từ châu Âu đến nam Florida, Ngành công nghiệp ma túy của Hezbollah ở Syria, sự cố thủ của Iran ở nam Damascus, sự hiện diện ngày càng tăng của Hamas ở Lebanon, việc Iran buôn lậu vũ khí vào các sân bay Beirut và Damascus, việc triển khai quân sự của Nga ở Syria, hoạt động gián điệp và khủng bố của Iran và Hezbollah ở Scandinavia, chi tiết về Iran hành lang vũ khí trên bộ, phân tích hệ thống phòng không của Syria và tài liệu về việc triển khai các UAV tiên tiến của Iran trên khắp Trung Đông. Hezbollah lo lắng về tính chính xác trong báo cáo của Alma đến mức họ đã đe dọa tổ chức này bằng cách đăng tọa độ GPS của họ như một lời cảnh báo.

Tuy nhiên, OSINT không phải là không có một số nhược điểm, điều này cần được ghi nhớ.

Thứ nhất, với khối lượng khổng lồ thông tin tình báo mã nguồn mở, các nhà phân tích chuyên nghiệp bằng cách nào đó phải tách lúa mì ra khỏi vỏ trấu. Phân tích các cuộc họp báo, trang web, tạp chí do chính phủ hỗ trợ, hình ảnh thương mại tư nhân từ vệ tinh, báo cáo kỹ thuật, cơ sở dữ liệu của công ty và chính phủ, quan sát trực tiếp, v.v., danh sách các nguồn OSINT là vô tận. Quá tải thông tin là một vấn đề tiềm ẩn phải được giải quyết. Trong quá khứ, mọi người có xu hướng tin rằng các nguồn bí mật tạo ra thông tin tình báo có giá trị nhất. Ngày nay, ngày càng rõ ràng rằng các nhà phân tích OSINT chuyên nghiệp và sáng tạo có thể vẽ nên một bức tranh tuyệt vời về thực tế – nhưng chỉ khi nào các nhà phân tích có thể cô đọng một lượng thông tin khổng lồ thành một sản phẩm tình báo có thể trình bày và tiếp cận được.

Tiếp theo là vấn đề do thông tin sai lệch gây ra. Các cộng đồng tình báo dựa vào nhiều nguồn thông tin tình báo hoàn chỉnh từ lâu đã phải đề phòng những điều như vậy và người ta tin rằng OSINT có thể gây nhiều thách thức hơn cho các nhà phân tích tình báo vì có thể có rủi ro lớn hơn về điều đó. Tuy nhiên, đồng thời, ngày nay cũng rõ ràng rằng mọi dạng thông tin tình báo, dù là nguồn mở hay bí mật, đều có thể bị “lây nhiễm” bởi thông tin sai lệch. Phán đoán phù hợp và đánh giá cẩn thận giờ đây quan trọng hơn trước.

Cuối cùng, thông tin mật bị rò rỉ lọt vào các nguồn mở là con dao hai lưỡi: trong khi thông tin đó có thể hữu ích cho các nhà hoạch định chính sách, những người đã bị cơ quan an ninh của họ cắt ra khỏi vòng mật, thì vấn đề là bây giờ kẻ thù của họ cũng biết.

Không ai biết tương lai của trí thông minh, nhưng đánh giá tầm quan trọng của OSINT, kết hợp với HUMINT và SIGINT, sẽ cho chúng ta cơ hội chiến đấu để thông báo cho các nhà lãnh đạo của chúng ta những thông tin tốt nhất để bảo vệ lợi ích và xã hội của chúng ta khỏi những kẻ muốn làm hại chúng ta.  

—

Tiến sĩ Eric Mandel là Giám đốc của MEPIN, Mạng Thông tin Chính trị Trung Đông, và tóm tắt các thành viên của Quốc hội và các chuyên gia chính sách đối ngoại của họ. Ông là Biên tập viên An ninh Cấp cao của Báo cáo Jerusalem và là người đóng góp thường xuyên cho Hill. 

Sarit Zehavi là Giám đốc điều hành của Trung tâm Nghiên cứu và Giáo dục Alma. Bà là trung tá (res.) trong Lực lượng Phòng vệ Israel và đã phục vụ 15 năm với tư cách là sĩ quan tình báo quân đội.

---

ChatGPT và cuộc đại chiến Trí tuệ nhân tạo giữa Microsoft và Google

Hình ảnh minh họa ChatGPT và cuộc đọ sức giữa Google và Microsoft. © canva

Trước sự xuất hiện của ChatGPT, khuấy đảo người dùng mạng trên toàn cầu, các gã khổng lồ công nghệ như Google và Microsoft đã lao vào cuộc đua Trí tuệ nhân tạo, tránh bị tụt lại phía sau. RFI xin giới thiệu bài phân tích về chủ đề này đăng trên báo Pháp Le Figaro ngày 07/02/2023.

Trong tuần vừa qua, một cuộc đọ sức truyền thông đã xảy ra giữa Google và Microsoft. 

Chưa đầy 24 giờ, hai trong số những tập đoàn lớn nhất thế giới về công nghệ đã tổ chức họp báo, tiết lộ các tính năng mới về sự phát triển của Trí tuệ nhân tạo (AI). Trên thực tế, hiếm khi mà hai bên có một cuộc đối đầu quyết liệt trong cùng một thị trường. (Lần cuối cùng đó là từ năm 2010, khi hai bên xảy ra tranh cãi liên quan đến việc cung cấp các dịch vụ trên điện thoại Window Phone). Tuy nhiên, thành công toàn cầu của ứng dụng robot hỏi đáp trực tuyến ChatGPT với công nghệ Trí tuệ nhân tạo đa ngôn ngữ, có khả năng tạo ra một văn bản giống như là do con người viết ra, đã châm ngòi cho cuộc cạnh tranh giữa hai tập đoàn. Giám đốc điều hành của Microsoft Satya Nadella đã khẳng định với các nhà phân tích rằng: “Chúng tôi sẽ là những người dẫn đầu trong kỷ nguyên AI mới này”. Về phần mình, ông chủ của Google, Sundar Pichai đáp lại “Chúng tôi là những người đi đầu trong việc phát triển Trí tuệ nhân tạo”.

Cuộc họp báo đầu tiên diễn ra vào sáng thứ Ba (07/02) ở Seattle, trụ sở của Microsoft. Nếu như các phương tiện truyền thông được mời đến dự vào tuần trước, tập đoàn Hoa Kỳ đã chính thức hoá sự kiện này từ thứ Hai khi đăng một bức ảnh giám đốc điều hành Satya Nadella đứng cạnh cùng với đứa con cưng mới của Thung lũng Silicon : Sam Altman – lãnh đạo của OpenAI. Microsoft đã đầu tư gần 10 tỷ đô la trong vòng 3 năm vào công ty phát minh ra ứng dụng ChatGPT. Ứng dụng này sử dụng những siêu máy tính để cho chạy các chương trình máy học chuyên sâu. Sự liên kết này có thể là tấm vé giúp Microsoft giành thắng lợi trong quá trình phát triển của công nghệ thông tin.

Một ngày sau cuộc họp báo của Microsoft, vào chiều thứ Tư tuần này, đến lượt Google tổ chức họp báo từ Paris và được truyền tải toàn cầu từ Youtube. Trong phần mô tả sự kiện này, Google khẳng định: “Chúng tôi đang định hình lại cách mà mọi người tìm kiếm thông tin, khám phá và tương tác với thông tin, bằng cách khiến cho việc tìm kiếm của mọi người trở nên tự nhiên hơn và trực quan hơn bao giờ hết.”

Dường như Google không muốn để Microsoft tận dụng thời cơ. Tối thứ Hai, tập đoàn California đă đăng một thông cáo tiết lộ một số thông tin của cuộc họp báo sắp diễn ra vào thứ Tư. Thông tin chính đó là Google đã phát triển một ứng dụng Bard, đáp trả ChatGPT và cũng như Microsoft Bing, Google cũng sẽ phát triển máy tìm kiếm của mình.

Sắp tới, người dùng Internet có thể đặt những câu hỏi phức tạp cho Google và Bing, (ví dụ như : Tôi có thể nấu món gì cho một đứa bé 18 tháng, chỉ muốn ăn đồ ăn có màu cam ? Những bài tập thể lực nào cho người mới bắt đầu và không cần dụng cụ ở nhà để có thể giảm mỡ bụng ?...) Những câu trả lời sẽ được đưa ra dưới dạng tổng hợp và chi tiết, và có thể bỏ lại đằng sau những chuỗi dài các đường link dẫn vào các trang mạng để đào sâu chủ đề.

Nguy cơ máy tìm kiếm Google bị soán ngôi

Nếu như phải đánh giá mức độ mạnh mẽ của tính năng này, thì đây có thể là cuộc cách mạng đối với cách thức mà người dùng Internet tìm kiếm trên Internet và có thể sắp xếp lại quân bài chủ đạo của thị trường này, vốn đã bị Google thống trị trong hai thập kỷ qua. Về phần mình Microsoft dường như đã sẵn sàng. Vào thứ Sáu, phiên bản Bing mới đã được đưa vào hoạt động, trước khi bị gỡ xuống chỉ sau vài phút.

Cỗ máy tìm kiếm này không phải là sản phẩm duy nhất sẽ được trang bị những tính năng mới liên quan đến Trí tuệ nhân tạo. Microsoft đã thông báo vào tuần trước về một thay đổi trong nền tảng trao đổi thông tin, họp trực tuyến Teams. Vào cuối mỗi cuộc họp trực tuyến, Teams sẽ tự động cắt video và tạo ra một bản tóm tắt về những quyết định được đưa ra, đồng thời đề xuất mỗi người tham gia vào cuộc họp xem lại những điểm quan trọng của cuộc họp. (Ví dụ như khi nào thì tên của họ được nhắc đến, khi nào thì tài liệu được chia sẻ, khi nào thì phải vắng mặt.) Tính năng này có thể giúp tiết kiệm được quỹ thời gian quý báu.

Google cũng đã chuẩn bị sẵn nhiều thông báo về các tính năng mới, ít nhất là khoảng 20 thông báo, theo như thông tin từ New York Times. Ví dụ như việc tạo những sản phẩm hình ảnh hoặc trang trí làm đẹp cho các video trên Youtube, hay là thử quần áo trực tuyến, hỗ trợ lập trình các ứng dụng Android, tự động tạo một video từ nhiều video khác. Phần lớn các kế hoạch này sẽ được công bố vào tháng Năm tới, trong cuộc hội nghị hàng năm của Google I/O. Các tính năng này là câu trả lời đối với cảnh báo đỏ mà giám đốc điều hành của Google, ông Sundar Pichai đã đưa ra, để đối phó với sức mạnh của Chat GPT.

Vào năm 2016, ông Pichai, vốn đã định hướng những đầu tư của Google vào nghiên cứu Trí tuệ nhân tạo, không thể để tập đoàn của mình bị tụt lại phía sau. OpenAI đã phát minh ra ứng dụng Dall-E, một Trí tuệ nhân tạo có khả năng tạo ra các hình ảnh từ một văn bản và Google đã sở hữu Imagen (có tính năng tương tự). Nếu như OpenAi đã tạo ra bản mẫu của ngôn ngữ tự nhiên GPT thì Google cũng đã nghiên cứu từ nhiều năm nay trên ứng dụng LaMDA. Hai ứng dụng này trên thực tế lại dựa trên một sự phát hiện được công bố bởi các nhà nghiên cứu của Google. Hôm thứ Hai vừa qua, ông Pichai nhắc lại rằng “dự án nghiên cứu Transformer của chúng tôi, bài đăng tham chiếu được đăng vào năm 2017 là những nền tảng của nhiều ứng dụng Trí tuệ nhân tạo sử dụng mà mọi người bắt đầu thấy ngày nay”.

Sản phẩm Trí tuệ nhân tạo vẫn rủi ro

Google chưa từng mở cửa cho bên thứ ba đối với ứng dụng LamMDA hay Imagen bởi vì những công cụ này vẫn chưa hoàn hảo. Trong một bài đăng vào năm 2021, các kỹ sư của tập đoàn nhấn mạnh rằng các mô hình máy học (machine learning) không suy luận và có thể viết sai và không có khả năng trích nguồn. Vì vậy không đưa những công cụ này vào tay của người dùng là điều khẩn cấp, vì gây rủi ro đối với danh tiếng của Google. Thế nhưng sự đam mê mang tính toàn cầu đối với ChatGPT từ tháng 11 năm ngoái cũng như áp lực từ các cổ đông đã thúc đẩy tập đoàn Google phải xem lại lập trường của mình.

Google muốn lập lại vị trí trung tâm của mình trong giới công nghệ và chỉ ra rằng tập đoàn vẫn an toàn, không bị tụt lại phía sau : người dùng Internet phải thấy được những ứng dụng cụ thể của các Trí tuệ nhân tạo này càng sớm càng tốt. Trong thư điện tử được gửi đi vào thứ Hai, ông Sundar Pichai đã kêu gọi nhân viên của Google thử nghiệm robot đối thoại trực tuyến Bard và đưa ra phản hồi để cải thiện ứng dụng này. Ông Pichai tuyên bố : “Hãy nhìn vào điều này như là một cuộc thi viết lập trình ‘marathon’ – hackathon, trong nội bộ. Các bộ phận đã được tổ chức lại để có thể cho ra mắt nhanh chóng các tính năng táo bạo. Tuy nhiên, Google không muốn mạo hiểm hành động vội vàng : Bard chỉ được cho ra mắt với người dụng mạng khi nào mà ứng dụng này an toàn và đáng tin cậy.

Cuộc đua Trí tuệ nhân tạo không chỉ liên quan đến Google và Microsoft. Nhà nghiên cứu Yann LeCun, giám đốc ngiên cứu Trí tuệ nhân tạo ở Meta (công ty mẹ của Facebook), đã nhấn mạnh rằng “ChatGPT không phải là một phát minh đáng kinh ngạc, mới mẻ, sáng tạo và độc đáo, vượt trên tất cả những ứng dụng khác” và các tập đoàn khác, bao gồm Meta đã sở hữu những công nghệ tương tự. Bằng chứng là tại Trung Quốc, vào thứ Ba, gã khổng lồ của Trung Quốc, với cỗ máy tìm kiếm Baidu đã thông báo hoàn thiện giai đoạn thử nghiệm Ernie Bot, một ứng dụng tương tự như ChatGPT. Ernie Bot dựa trên mô hình máy học Ernie mà Baidu đã làm việc từ 2019. Công cụ này sẽ được áp dụng trong nhiều sản phẩm của tập đoàn trong thời gian sắp tới. Thông báo này đã khiến cổ phiếu của Baidu tăng 15% và mang lại lợi nhuận cho các công ty công nghệ Trung Quốc khác cũng đang nghiên cứu về AI.

Đầu tư vào AI tăng mạnh

Tại phương Tây, Trí tuệ nhân tạo là cụm từ xuất hiện ở mọi nơi. Theo thống kê của Bloomberg, cụm từ này đã được nhắc đến 200 lần tại các cuộc hội nghị phân tích gần đây nhất của 15 doanh nghiệp công nghệ lớn nhất tại Hoa Kỳ. Tức là gấp 3 lần kể từ đầu năm 2022. Giống như là khi cơn sốt về cụm từ metavers – đa vũ trụ hay Web3, dự trù sẽ có vô số thông báo được đưa ra trong năù 2023 này. Các quỹ đầu tư đã được kích hoạt. Từ tháng Giêng, gần 700 triệu đô la đã được đầu tư vào các công ty hoạt động trong lĩnh vực Trí tuệ nhân tạo, trong đó có OpenAI, so với 900 triệu đô la cho cả năm 2022.

Các tập đoàn lớn trang bị vũ khí cho mình bằng việc mua cổ phần trong các công ty khởi nghiệp hứa hẹn. Nếu như Microsoft gần như là kết hôn với OpenAI, thì Google đã đầu tư gần 300 triệu đô la vào công ty Anthropic hồi cuối năm ngoái và sở hữu 10 %. Công ty này được thành lập bởi các nhà nghiên cứu từng làm việc ở OpenAI, đã tạo ra một mẫu ngôn ngữ của riêng mình – Claude. Năm gã khổng lồ công nghệ GAFAM - Google, Apple, Facebook (Meta), Amazon và Microsoft cũng sẽ xem xét kỹ các công ty khởi nghiệp, phát minh ra các ứng dụng mới cụ thể cho các Trí tuệ nhân tạo mới. Google cũng như Open AI sẽ cho phép bên thứ ba, sử dụng công nghệ của họ với điều kiện phải trả phí. Các công nghệ mới có thể sẽ sớm xuất hiện.

---

Đề Tài liên quan:

Trước áp lực giáo dục bị đảo lộn, nhiều trường học cấm ChatGTP

Những từ viết tắt trên Facebook thông dụng

Thiên Lam

ACC: Viết tắt của từ "Account", nghĩa là tài khoản Facebook.

Ad: Viết tắt của từ Administration hay Admin. Nghĩa là người quản lý trang web, page.

Add: Nghĩa là thêm vào. Người dùng thường nói "Add friend" nghĩa là thêm bạn, kết bạn.

AECC: Nếu câu này hiểu theo nghĩa trong sáng thì có nghĩa là Anh Em chân chính – còn nếu bạn đang nghĩ nó là nghĩa khác thì bạn cũng nghĩ đúng rồi đó.

Dự án bán dẫn mới từ TSMC - Gã khổng lồ chip Đài Loan muốn có chỗ đứng ở Đức

 NTV - Trích Bản tin kinh Doanh (tiếng Đức) đăng ngày 12.10.2022 

Ngành công nghiệp - từ ngành giải trí đến các nhà sản xuất xe hơi - cần nhiều chip hơn đáng kể. Nhà sản xuất chất bán dẫn Đài Loan đang đi đúng hướng.

(Ảnh: liên minh hình ảnh / dpa)

Ngành công nghiệp trên toàn thế giới đang gặp khó khăn khi thiếu chất bán dẫn. Nhà sản xuất theo hợp đồng Đài Loan TSMC muốn khắc phục tình trạng này và đẩy mạnh sản xuất một cách nhanh chóng. Sau Mỹ và Nhật Bản, Đức hiện cũng đang được nhắm đến làm địa điểm xây dựng nhà máy mới.

Nhà sản xuất chip theo hợp đồng lớn nhất thế giới, Taiwan Semiconductor Manufacturing (TSMC), đang kiểm tra việc xây dựng một nhà máy bán dẫn ở Đức. Cơ quan tài chính Mỹ Bloomberg cho biết các cuộc đàm phán với chính phủ Đức đang ở giai đoạn đầu.

Cái chết ảo

Trần Mộng Tú

Trong vòng trên dưới hai mươi năm nay chúng ta sống dựa vào điện thoại cầm tay và khung hình điện toán nhiều lắm, nhiều đến nỗi tưởng như nếu bây giờ không có hai thứ đó thì chúng ta sẽ trở về thời tiền sử vì chúng ta mất hết phương hướng. Chúng ta sẽ trở nên mù lòa, tàn tật.

Thế giới tin học này, ngoài việc giúp mở mang trí tuệ còn giúp con người liên lạc xuyên lục địa, giúp mở tung những giấu kín, bưng bít, những bí mật phi pháp, những khám phá mới nhất trước mặt, những khám phá giật lùi từ thượng cổ, tìm lại những liên hệ đã mất tích, giúp xây dựng hay lật đổ, giúp điều thiện, gây điều ác… không kể ra hết được.

Nó giống như một chiếc kính vạn hoa, người ta vào đó để hưởng được tất cả lợi nhuận của nó và đồng thời cũng để thất lạc chính mình trong đó. Đến nỗi có người đã phải thốt lên: There are three kinds of death in this world. There's heart death, there's brain death, and there's being off the network. (Guy Almes)

Một trong những lợi nhuận đầu tiên là thông tin giữa gia đình, bạn hữu thật. Sau đó mở rộng ra đến thông tin giữa những người mình chưa hề là bạn, chưa gặp gỡ bao giờ. Có khi hai người xa lạ, qua những điện thư, cũng tự gửi hình gia đình cho nhau, nói chuyện gia đình, con cái. Rồi tiếp đến một lời mời, một cái hẹn gặp nhau khi có dịp đi xa, đến thành phố đó, mình gặp nhau, để biến ảo thành thực. Lời mời đó đôi khi thực hiện được.

Mình cũng nhận được hình ảnh của hoa tươi, nghe được tiếng chim hót và cả những tiếng dội của bom đạn, hình những đám rác bềnh bồng trôi trên khung mạng. Cả những áng văn hay, những bài viết chỉ mới đọc một dòng đã phải xóa ngay của ai đó gửi đến cho mình.

Trong thế giới ảo này, chúng ta thật sự biết tên một người nào đó kèm theo hình ảnh đã là hiếm, nếu chúng ta gặp được, đặt tay lên vai, nở một nụ cười với người mang cái tên đó, lại càng hiếm nữa. Là một người viết, tôi có những bạn đọc ở xa lắm, xa đến nỗi tôi chẳng thể hình dung ra thành phố, quốc gia nơi người đó cư ngụ, nếu không phải là nơi tôi đã một lần ghé qua trong một chuyến du lịch. Tôi cũng không biết tuổi tác người đó (vì không bao giờ hỏi) không biết mặt (vì không bao giờ gửi, nhận hình). Có những người, sau năm ba lần thư gửi đi, tôi quên mất địa chỉ hộp thư, quên mất tên người đó, nếu người đó không quay lại tìm tôi, tôi không cố nhớ lại được, vì nhiều tên quá, nên tên có trong danh sách lưu trữ mà loay hoay tìm không ra vì trí nhớ thiếu sót.

Nhưng có người tôi nhớ mãi, dù cũng ảo như mọi người khác, nghĩa là chỉ có một cái tên nhưng chưa hề biết mặt, vì hình như có một sợi giây vô hình nào đó giúp chúng tôi hiểu nhau, gần gũi nhau lắm. Cho đến một hôm, cái tên người đó bỗng mất hẳn. Gọi mãi trên thư cũng không nghe thấy trả lời. Mất là mất hút, như gió sa mạc cuốn hạt cát đi, như đại dương xô vỡ một bọt nước, như con lốc cuốn chiếc lá lên trời. Trên cái khung hình trắng toát đó không bao giờ tôi nhận được dấu vết trở về. Tôi mất hẳn người bạn ảo đó. Tôi có ngẩn ngơ một thời gian, vì khi trao đổi thư với nhau, chúng tôi tìm được chút nào là tri kỷ. Đôi khi ngẫm nghĩ không biết mấy cái thư cuối mình có viết điều gì vụng về, để người bạn chưa hề gặp buồn lòng không? Tôi mất hút dấu vết của người bạn đó, tôi tiếc quá, nhưng không biết làm thế nào tìm lại được bây giờ.

Chuyện tiếc một người bạn ảo giống như tiếc một giấc mơ. Trong mơ ta biết rõ là mơ, là không phải thực khi ta tỉnh. Người bạn trên khung mạng ta biết phải là một người bằng xương, bằng thịt ngồi gõ những ô chữ để gửi một cái thư đi, người đó phải có thực, nhưng ta vẫn gọi là ảo, vì ta không bao giờ giáp mặt, không cầm tay, ngay cả vạt áo cũng chẳng chạm vào. Con người ảo đó nếu chỉ một buổi sáng mất cái tên trên khung mạng, không bao giờ thấy xuất hiện nữa, như nó chưa hề hiện diện, chưa hề nhận thư, chưa hề gửi thư thì lúc đó ta phải gọi là ảo chứ không thể nào thay bằng bất cứ một tên gọi nào khác.

Ta lại không biết người đó chỉ bỏ đi vì không muốn liên lạc với ta nữa, hay người đó đã suy yếu sức khỏe không còn khả năng ngồi viết thư, đọc thư nữa, hay người đó đã nằm yên trong đất, đã biến hóa thành phân bón cho cây cỏ, hay thân xác đã được hỏa táng thành tro đang trôi bềnh bồng trên biển cả. Ta tha hồ tưởng tượng về một cái tên bỗng dưng biến mất của người bạn ảo đó và ta nhớ tiếc.

Để cho khỏi đau buồn, ta tự nghĩ ra thế giới trên mạng này là thế giới thứ ba sau hai thế giới bấy lâu nay ta biết: thế giới con người và thế giới thần linh. Thế giới thứ ba này là chỉ xuất hiện trên khung mạng. Ai muốn vẽ rồng ra rồng, vẽ rắn ra rắn, vẽ thiên thần hay vẽ ngạ quỷ, tùy nghi. Ai muốn tin cứ tin, ai muốn xóa bỏ cứ xóa bỏ, không có một nguyên lý nhất định, một kim chỉ nam nào để người ta theo đó mà ung dung tự tại được trong thế giới thứ ba này. Cái đẹp của người này là cái xấu của người khác, cái hay và cái dở chồng chéo lên nhau, tùy theo bản ngã của mỗi người gạn đục, khơi trong.

Nhưng những cái tên quen thuộc bỗng mất đi không để lại vết tích nào quả có mang buồn bã, hụt hẫng cho những người bạn mỗi ngày vào mạng.

Một buổi sáng, tôi mở cái khung hình trắng xóa trước mặt, đọc những bài vở của những người bạn thật, bạn ảo từ xa gửi tới. Tôi nhận được tin báo: Chị Phi Yến, bị tai nạn xe cộ, chết ngày hôm qua.

Cũng như phần đông những người bạn ảo khác, tôi chưa hề gặp mặt chị Phi Yến bao giờ, tôi chỉ biết chị qua cái tên. Cái tên này lại nằm trong một danh sách dài của cậu em tôi ở Hà Nội gửi đến. Con chim Yến đậu lại trên khung hình ảo, con chim Yến bay đi, khoảng trống đó sẽ lại có một con Hồng ảo, con Nhạn ảo khác thế vào.

Trước sau, cái tên đó chỉ là ảo, nếu cậu em tôi ở Hà Nội không phải là bạn thân của chị Phi Yến, không gửi cho tôi mấy tấm hình của chị, sau khi nhận tin chị mất, tôi hỏi thăm về quê quán, tuổi tác chị.

Cái tên của chị không xuất hiện trên khung mạng của tôi nữa thì chẳng khác nào nó bay đi như con chim Yến bay đậu sang một nhánh cây khác.

Thôi, tôi cứ tin như thế, tin như chuyện xe tông vào chị như một chuyện nằm mơ. Nằm mơ, khi tỉnh dậy không tin là thật. Cái tên của chị Phi Yến mất đi trên trang mạng có khi chỉ là một Tên Ảo và cái chết của chị là một cái Chết Ảo.

Tôi muốn tin như vậy.

Vì sao 5 tỷ phú công nghệ Trung Quốc này từ chức?

Nhiều giám đốc công nghệ hàng đầu của Trung Quốc đang từ bỏ vai trò lãnh đạo trong bối cảnh Bắc Kinh tiến hành đàn áp sâu rộng đối với lĩnh vực này.

Mới đây, người sáng lập của sàn thương mại điện tử (TMĐT) JD.com, Richard Liu đã bất ngờ từ chức. Công ty cho biết Liu sẽ rời khỏi vai trò giám đốc điều hành nhưng sẽ tiếp tục làm chủ tịch hội đồng quản trị.

Năm ngoái, Zhang Yiming, người sáng lập ByteDance, chủ sở hữu TikTok và Su Hua, người sáng lập Kuaishou, đối thủ chính của TikTok, đều từ bỏ vị trí CEO.