Cử tri Đài Loan bác bỏ cảnh báo của Trung Quốc và trao cho đảng cầm quyền chiến thắng lịch sử thứ ba liên tiếp

 

Tổng thống đắc cử Đài Loan Lai Ching-te, thuộc Đảng Tiến bộ Dân chủ (DPP) và người đồng tranh cử Hsiao Bi-khim đến dự một cuộc họp báo sau chiến thắng của họ trong cuộc bầu cử tổng thống vào ngày 13 tháng 1 năm 2024.

Đảng Dân Tiến cầm quyền của Đài Loan đã giành được chiến thắng lịch sử thứ ba liên tiếp cho tổng thống vào thứ Bảy khi các cử tri phớt lờ những cảnh báo của Trung Quốc rằng việc tái bầu cử của họ sẽ làm tăng nguy cơ xung đột.

Lai Ching-te, phó tổng thống đương nhiệm của Đài Loan, tuyên bố chiến thắng vào tối thứ Bảy trong khi hai đối thủ đối lập của ông đều thừa nhận thất bại.

“Đây là một đêm thuộc về Đài Loan. Chúng ta đã cố gắng giữ Đài Loan trên bản đồ thế giới,” Lai nói với hàng nghìn người ủng hộ tưng bừng tại một cuộc mít tinh sau chiến thắng của mình.

Ông nói thêm: “Cuộc bầu cử đã cho thế giới thấy cam kết của người dân Đài Loan đối với nền dân chủ, điều mà tôi hy vọng Trung Quốc có thể hiểu được”.

Người bạn đồng hành của Lai, Hsiao Bi-khim (Tiêu Mỹ Cầm), người vừa giữ chức đặc phái viên hàng đầu của Đài Loan tại Hoa Kỳ, đã được bầu làm Phó Tổng thống.

Theo Ủy ban bầu cử trung ương Đài Loan (CEC), quá trình kiểm phiếu đã kết thúc, với Lai - ứng cử viên của Đảng Dân tiến (DPP) cầm quyền của Đài Loan - chỉ nhận được hơn 40% tổng số phiếu bầu.

Ứng cử viên đảng đối lập Kuomintang (KMT) của Đài Loan, Hou Yu-ih đã giành được 33,49% số phiếu bầu, trong đó ứng cử viên Đảng Nhân dân Đài Loan (TPP) Ko Wen-je nhận được 26,45%. Hơn 14 triệu người đã tham gia, nghĩa là tỷ lệ cử tri đi bầu chỉ đạt hơn 71%.

Chiến dịch bầu cử sôi nổi, một minh họa cho các thông tin dân chủ sôi động của Đài Loan, đã diễn ra vì nhiều vấn đề sinh kế cũng như câu hỏi hóc búa về cách đối phó với nước láng giềng độc đảng khổng lồ, Trung Quốc, quốc gia dưới sự lãnh đạo của Tập Cận Bình. mạnh mẽ và hiếu chiến.

Kết quả cho thấy các cử tri ủng hộ quan điểm của DPP rằng Đài Loan là một quốc gia có chủ quyền trên thực tế nên tăng cường phòng thủ trước các mối đe dọa từ Trung Quốc và làm sâu sắc thêm mối quan hệ với các nước dân chủ anh em, ngay cả khi điều đó đồng nghĩa với việc bị Bắc Kinh trừng phạt kinh tế hoặc đe dọa quân sự.

Đây cũng là một hành động hạ thấp hơn nữa tám năm chiến thuật vũ trang ngày càng mạnh mẽ đối với Đài Loan dưới thời ông Tập, người đã tuyên bố rằng việc hòn đảo này cuối cùng “thống nhất” với đại lục là “một điều tất yếu mang tính lịch sử”.

Người phát ngôn của Văn phòng Các vấn đề Đài Loan của Trung Quốc khẳng định kết quả bầu cử “không thể hiện quan điểm chính thống trên hòn đảo”.

“Đài Loan là Đài Loan của Trung Quốc. Cuộc bầu cử này sẽ không thay đổi bố cục cơ bản và tiến trình phát triển trong quan hệ hai bờ eo biển; không làm thay đổi mong muốn chung của đồng bào hai bên xích lại gần nhau hơn; nó cũng sẽ không thay đổi thực tế rằng đất nước chắc chắn sẽ được thống nhất”, người phát ngôn nói thêm, được hãng thông tấn nhà nước Trung Quốc, Tân Hoa Xã trích dẫn.

Những người ủng hộ Đảng Tiến bộ Dân chủ (DPP) cầm quyền tại Đài Bắc vào ngày 13 tháng 1 năm 2024

Giống như tổng thống sắp mãn nhiệm Thái Anh Văn, người không thể tái tranh cử vì giới hạn nhiệm kỳ, Lai bị các lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc công khai ghét bỏ và chiến thắng của ông khó có thể dẫn đến bất kỳ sự cải thiện nào trong mối quan hệ giữa Bắc Kinh và Đài Bắc.

Trung Quốc cắt hầu hết liên lạc với Đài Bắc sau khi bà Thái nhậm chức và tăng cường áp lực ngoại giao, kinh tế và quân sự lên hòn đảo tự trị, biến eo biển Đài Loan thành một trong những điểm nóng địa chính trị lớn của thế giới.

Đảng Cộng sản cầm quyền Trung Quốc coi Đài Loan là một phần lãnh thổ của mình, mặc dù chưa bao giờ kiểm soát hòn đảo này. Trong khi các nhà lãnh đạo Cộng sản Trung Quốc liên tiếp tuyên bố cuối cùng sẽ đạt được “thống nhất”, ông Tập đã nhiều lần nói rằng vấn đề Đài Loan “không nên được truyền lại từ thế hệ này sang thế hệ khác”, gắn sứ mệnh này với mục tiêu “trẻ hóa quốc gia” giữa thế kỷ của ông.

DPP nhấn mạnh rằng Đài Loan không phụ thuộc vào Đảng Cộng sản Trung Quốc và tương lai Đài Loan chỉ được quyết định bởi 23,5 triệu dân của nước này.

Trước cuộc bỏ phiếu hôm thứ Bảy, Bắc Kinh đã cảnh báo cử tri Đài Loan “hãy đưa ra lựa chọn đúng đắn” và “nhận ra mối nguy hiểm cực độ từ việc Lai Ching-te gây ra đối đầu và xung đột xuyên eo biển”.

Người đồng tranh cử của ông, Hsiao Bi-khim (Tiêu Mỹ Cầm), đã bị Trung Quốc trừng phạt hai lần vì là “kẻ ly khai cứng đầu”.

Phát biểu với giới truyền thông trước bài phát biểu chiến thắng vào tối thứ Bảy, Lai gọi chiến thắng của mình là “chiến thắng cho cộng đồng các nền dân chủ”.

Ông nói: “Chúng tôi đang nói với cộng đồng quốc tế rằng giữa dân chủ và chủ nghĩa độc tài, chúng tôi vẫn đứng về phía dân chủ”.

Ông nói thêm: “Tôi sẽ hành động phù hợp với trật tự hiến pháp dân chủ và tự do của chúng ta theo cách cân bằng và duy trì hiện trạng xuyên eo biển”. “Đồng thời, chúng tôi cũng quyết tâm bảo vệ Đài Loan khỏi các mối đe dọa và hăm dọa liên tục từ Trung Quốc”.

Ông nói thêm: “Trong tương lai, chúng tôi hy vọng rằng Trung Quốc sẽ nhận ra tình hình mới và hiểu rằng chỉ có hòa bình mới mang lại lợi ích cho cả hai bên eo biển”.

Một "Cú đấm" cho Bắc Kinh

Chiến thắng của Lai diễn ra trong bối cảnh Mỹ đang cố gắng ổn định mối quan hệ căng thẳng với Trung Quốc và ngăn chặn sự cạnh tranh chuyển sang xung đột. Trong thời chính quyền của bà Thái, Đài Loan đã tăng cường quan hệ với Hoa Kỳ, quốc gia ủng hộ quốc tế lớn nhất của họ, giúp tăng cường hỗ trợ và bán vũ khí cho hòn đảo này.

Các quan chức Mỹ từng nói rằng Washington sẽ duy trì chính sách lâu dài của mình đối với Đài Loan bất kể ai nắm giữ chức vụ đứng đầu. Theo các quan chức cấp cao, chính quyền Biden sẽ cử một phái đoàn không chính thức - bao gồm cả các cựu quan chức cấp cao - đến Đài Bắc sau cuộc bầu cử để phù hợp với thông lệ trước đây.

TY Wang, giáo sư tại Đại học bang Illinois, cho biết chuyến thăm của phái đoàn “sẽ là một tín hiệu, một cách rất mang tính biểu tượng để ủng hộ Đài Loan”.

Kết quả hôm thứ Bảy là một đòn giáng mạnh nữa vào Quốc Dân Đảng của Đài Loan, vốn đang ủng hộ mối quan hệ nồng ấm hơn với Bắc Kinh và đã không giữ chức tổng thống kể từ năm 2016.

Bắc Kinh không hề giấu diếm mong muốn được thấy Quốc Dân Đảng quay trở lại nắm quyền. Trong chiến dịch tranh cử, Quốc Dân Đảng đã cáo buộc Lai và DPP gây căng thẳng một cách không cần thiết với Trung Quốc.

Lev Nachman, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Quốc gia Chengchi của Đài Loan, cho biết trong khi Lai phải thực hiện một số điều chỉnh kinh tế do sự bất bình sâu sắc của công chúng về mức lương thấp và nhà ở giá rẻ, thì về các vấn đề như chính sách đối ngoại và quan hệ xuyên eo biển, ông dự kiến ​​sẽ chủ yếu tuân theo. Cách tiếp cận của Tsai.

Ông nói: “Phần lớn chiến dịch của Lai đã cố gắng trấn an không chỉ khán giả trong nước mà cả khán giả quốc tế rằng anh ấy là Tsai Ing-wen 2.0”.

Điều đó sẽ không được chào đón ở Bắc Kinh.

Vài ngày trước cuộc bầu cử, Văn phòng Các vấn đề Đài Loan của Trung Quốc cho biết bằng cách đi theo con đường của bà Thái, Lai đang theo đuổi con đường khiêu khích và đối đầu, đồng thời sẽ đưa Đài Loan “ngày càng gần hơn với chiến tranh và suy thoái”.

Các nhà phân tích cho rằng Trung Quốc có thể gia tăng áp lực kinh tế và quân sự lên Đài Loan để thể hiện sự bất bình trong những ngày và tuần tới, hoặc để dành một phản ứng mạnh mẽ hơn khi ông Lai nhậm chức.

Nachman nói: “Đã nhiều lần Trung Quốc có thể gây ồn ào về chiến thắng của DPP, dù bây giờ hoặc cuối năm nay”.

Theo CNN Đài Bắc-Đài Loan

Cuộc bầu cử ở Đài Loan đặt ra thử thách đầu năm 2024 về mục tiêu của Mỹ trong việc ổn định quan hệ với Trung Quốc

Hầu Hữu Nghi, nguyên Thị trưởng TP Tân Bắc, Quốc Dân đảng, ứng cử viên chức Tổng thống thân Bắc Kinh  

Cuộc bầu cử ở Đài Loan vào tuần tới đặt ra những thách thức cho Washington bất kể ai thắng. Với chiến thắng thuộc về đảng cầm quyền chắc chắn sẽ làm trầm trọng thêm căng thẳng với Trung Quốc trong khi chiến thắng của phe đối lập có thể đặt ra những câu hỏi khó xử về chính sách quốc phòng của hòn đảo.

Cuộc tranh cử tổng thống và quốc hội ngày 13 tháng 1 đại diện cho quân bài đặc biệt thực sự đầu tiên vào năm 2024 cho mục tiêu ổn định quan hệ với Trung Quốc của chính quyền Biden.

Bắc Kinh tuyên bố Đài Loan là lãnh thổ của mình và đã đi xa đến mức coi cuộc bầu cử trên đảo là sự lựa chọn giữa chiến tranh và hòa bình trên eo biển Đài Loan, cảnh báo rằng bất kỳ nỗ lực nào nhằm thúc đẩy nền độc lập chính thức của Đài Loan đều có nghĩa là xung đột. 

Chính phủ Đài Loan bác bỏ khẳng định chủ quyền của Trung Quốc.

Các quan chức Hoa Kỳ đã cẩn thận để tránh tỏ ra chỉ đạo hoặc can thiệp vào tiến trình dân chủ của hòn đảo.

Đại sứ Mỹ tại Trung Quốc Nicholas Burns cho biết vào tháng 12: “Chúng tôi kỳ vọng và hy vọng mạnh mẽ rằng những cuộc bầu cử đó không có sự đe dọa, ép buộc hay can thiệp từ mọi phía. Hoa Kỳ không liên quan và sẽ không liên quan đến những cuộc bầu cử này”.

Sự tách rời như vậy đã tỏ ra khó khăn trong quá khứ. Chính quyền Obama đã gây chú ý trước cuộc bầu cử năm 2012 ở Đài Loan khi một quan chức cấp cao của Mỹ bày tỏ nghi ngờ về việc liệu ứng cử viên tổng thống lúc đó là bà Thái Anh Văn có thể duy trì mối quan hệ ổn định với Trung Quốc hay không.

Lại Thanh Đức, Phó Tổng Thổng, nguyên thị trưởng Đài Nam, khuynh hướng Đài Loan độc lập

Lại Thanh Đức (Lai Ching-te), còn được gọi là William Lai, là một cựu bác sĩ có giọng nói nhẹ nhàng và nắm giữ hầu hết các chức vụ chính trị hàng đầu ở Đài Loan. Ông là nhà lập pháp trong hơn một thập kỷ, sau đó là thị trưởng nổi tiếng của thành phố Đài Nam phía nam. Ông Lai là người thu hút nhất đối với những người ủng hộ độc lập theo đường lối cứng rắn, nhưng trước đây ông cũng rất được lòng các cử tri trung dung. Không được Trung Quốc tin tưởng, ông từng tự mô tả mình là “người thực dụng vì độc lập của Đài Loan”. Ông Lai đã hứa sẽ tuân theo lời tuyên bố thận trọng của bà Thái Anh Văn: rằng vì Đài Loan đã độc lập nên không cần tuyên bố gì thêm. Tuy nhiên, nếu ông thắng, Trung Quốc dường như chắc chắn sẽ tiếp tục đe dọa và cô lập Đài Loan.

Ko, một bác sĩ phẫu thuật và cựu thị trưởng thủ đô Đài Bắc, đã ví mối quan hệ giữa hai bên giống như một khối u cần được để yên trong khi các bên đàm phán về mối quan hệ trong tương lai. “Ba mươi năm trước, khi tôi còn là bác sĩ phẫu thuật, nếu tìm thấy một khối u, chúng tôi sẽ cố gắng loại bỏ nó. Nhưng tại thời điểm này, chúng tôi chỉ cố gắng sống chung với nó”, ông nói. Ông nói, Trung Quốc vẫn là một vấn đề cần được quản lý để không gây ra một cuộc đối đầu lớn giữa các bên.

Ko là chủ tịch Đảng Nhân dân Đài Loan (TPP) và trước đây đã hợp tác với cả Đảng Dân tiến cầm quyền, vốn ủng hộ mạnh mẽ nhà nước độc lập trên thực tế của Đài Loan, và phe đối lập chính là Quốc dân đảng, cho rằng Đài Loan và đại lục là một phần của một quốc gia Trung Quốc duy nhất trong khi kiên quyết duy trì nền dân chủ của hòn đảo tự trị trước áp lực của Trung Quốc.

Đảng Nhân Dân Đài Loan (TPP) đã lấp đầy khoảng trống ở giữa và thu hút được sự ủng hộ mạnh mẽ từ các cử tri trẻ không muốn tuân theo lòng trung thành chính trị của cha mẹ họ và ít nhạy cảm hơn với sự phân chia văn hóa giữa những người có quan hệ lâu dài với hòn đảo và những người khác có gia đình di cư đến đó trong thời kỳ nội chiến.

Mặc dù Ko không khuấy động đám đông theo cách giống như các chính trị gia truyền thống của Đài Loan, nhưng nỗ lực và phong thái không tuân thủ của ông đã khiến ông trở thành một nhân vật quan trọng trong số những người đang tìm kiếm một giải pháp chính trị thay thế.

Ko mô tả mối quan hệ xuyên eo biển Đài Loan là mối quan hệ đòi hỏi phải quản lý rủi ro, cùng với sự răn đe và ý chí giao tiếp. “Trung Quốc không thực sự muốn tấn công Đài Loan, các vấn đề trong nước của họ khá nghiêm trọng”, Ko nói. “Nhưng họ hy vọng sẽ chiếm được Đài Loan thông qua các biện pháp kinh tế.”

Ông chỉ ra những vấn đề quan trọng ở Trung Quốc, nơi nền kinh tế đang suy thoái mạnh và tỷ lệ thất nghiệp gia tăng trong giới trẻ, cùng với cuộc khủng hoảng trong lĩnh vực nhà ở quan trọng khiến các công trường xây dựng trống rỗng ngay cả khi các gia đình đã tiêu tiền tiết kiệm cả đời vào những căn hộ chưa xây. .

“Trung Quốc không có ý định gây chiến với Đài Loan nhưng vẫn tiềm ẩn rủi ro. Bởi vì Trung Quốc là một chế độ độc tài, và... hầu hết các cuộc chiến tranh đều không thể đoán trước được nên Đài Loan vẫn cần phải cẩn thận", Ko nói. "Răn đe và liên lạc là rất quan trọng. Chúng ta phải tăng cái giá phải trả cho chiến tranh (đối với Trung Quốc). Tuy nhiên, chúng ta muốn nói chuyện với (Trung Quốc)."

Các cuộc bầu cử tổng thống vẫn chưa kết thúc, nhưng TPP tương đối mới lại thiếu nguồn tài chính và cơ sở cộng đồng vững chắc của DPP (Đảng Dân Tiến) và KMT (Quốc Dân Đảng). Các cuộc thăm dò gần đây cho thấy Ko ở vị trí thứ ba, với ứng cử viên của DPP, Phó Tổng thống đương nhiệm William Lai đứng đầu.

TLK st

Bầu cử Đài Loan 2024 và những nước cờ tính toán của Bắc Kinh

Nghe:

Vào ngày 13 tháng Giêng năm 2024, cử tri Đài Loan được mời gọi bầu chọn tổng thống và cơ quan lập pháp mới. Việc Bắc Kinh tăng cường các hoạt động quân sự xung quanh Đài Loan trong suốt năm nay làm dấy lên lời đồn thổi khả năng Trung Quốc chiếm đánh Đài Loan từ đây đến năm 2027. Tuy nhiên, nhiều nhà quan sát cho rằng, về mặt tâm lý, cuộc chiến « xâm chiếm » Đài Loan của Trung Quốc đang diễn ra tốt đẹp.

Ảnh minh họa: Gần đến ngày bầu cử, Trung Quốc gia tăng sức ép lên đảo Đài Loan. REUTERS - DADO RUVIC

Ba điều thay đổi cốt lõi

Chuyên gia về chính sách đối ngoại Christian Le Miere1 trước hết nhận định : Cuộc bầu cử 2024 là cột mốc quan trọng cho 75 năm quan hệ Trung – Đài và đây sẽ là tiền đề cho bốn năm sắp tới.

Thứ nhất, kỳ bầu cử này sẽ chứng kiến sự kết thúc thời kỳ điều hành của chính phủ tổng thống Thái An Văn, nữ tổng thống đầu tiên của hòn đảo, người đã gần như chấm dứt chính sách gắn kết, nối lại quan hệ xuyên eo biển của người tiền nhiệm Mã Anh Cửu.

Thứ hai, trong suốt 8 năm cầm quyền của đảng Dân Tiến, đảng của bà Thái Anh Văn, người ta ghi nhận có một sự thay đổi lớn trong văn hóa và cảm nhận của người dân Đài Loan đối với Trung Quốc. Các cuộc khảo sát thường xuyên về bản sắc và ưu tiên chính trị của người dân Đài Loan cho thấy có một xu hướng ủng hộ độc lập và tự nhận là người Đài Loan nhiều hơn là người Trung Quốc2, tăng từ 55% (2018) lên đến 65% trong năm 2023, và sự ủng hộ đối với việc duy trì nguyên trạng nhưng hướng tới độc lập – trong số sáu lựa chọn – tăng từ 13% lên hơn 25%.

Nhiều các đánh giá, điều này một phần là do chính sách của chính quyền Bắc Kinh. Các cuộc biểu tình lớn chống luật an ninh quốc gia ở Hồng Kông đã khẳng định rằng khẩu hiệu « một quốc gia, hai chế độ » đã mất ý nghĩa trong mắt cử tri Đài Loan, khi tỏ ra lo ngại rằng các cuộc biểu tình đó là một lời kêu gọi chính đáng cho quyền bầu cử và đại diện của dân.

Thứ ba là có một sự thay đổi rõ nét về những căng thẳng quân sự trong khu vực. Từ thời chính quyền Donald Trump, Hoa Kỳ đã áp dụng chính sách kết hợp mang tính đối đầu hơn với Trung Quốc bao gồm cả việc can dự và hỗ trợ nhiều hơn cho Đài Loan cũng như là đã phá vỡ nhiều quy tắc bất thành văn như có các cuộc thăm viếng thường xuyên hơn của các chính trị gia cao cấp, sĩ quan quân đội và tầu hải quân Mỹ đến eo biển Đài Loan… Chính sách này còn được chính quyền Biden đẩy xa hơn khi lần đầu tiên đồng ý cho sử dụng nguồn quỹ Tài trợ Quân sự Nước ngoài (Foreign Military Financing – FMF) vào tháng 11/2023 để trang bị vũ khí cho Đài Loan.

Ngoài ra, Hoa Kỳ nỗ lực tái bố trí lực lượng sang Thái Bình Dương, xây dựng các mối quan hệ chiến lược chặt chẽ hơn với các đồng minh và đối tác trong khu vực như liên minh tầu ngầm AUKUS và Bộ Tứ - QUAD, cải thiện tư thế răn đe cũng như lực lượng sẵn sàng phản ứng nhanh trước khả năng xảy ra bất kỳ điều gì với Trung Quốc....

---

Đọc toàn bài viết trên RFI tiếng Việt

Mỹ lẳng lặng chuẩn bị thật kỹ lưỡng cho Đài-loan

Bản tiếng Anh:  https://www.bbc.com/news/world-asia-67282107

November 05, 2023

By Rupert Wingfield-Hayes

BBC News, Taiwan

Dịch và bổ sung cước chú: Phạm Văn Bân, Fàn Wénbīn, 范文彬, November 06, 2023

Đài Loan dưới thời Tổng thống Thái Anh Văn đã lên tiếng nhiều hơn về liên minh với Mỹ

Gần đây, khi Tổng thống Mỹ Joe Biden ký khoản tài trợ $80 triệu đô-la cho Đài-loan để mua thiết bị quân sự của Mỹ thì Trung quốc nói họ “lấy làm tiếc và phản đối” những gì Washington đã làm.

 

Đối với người quan sát ngẫu nhiên, khoản tài trợ này không có vẻ là một khoản tiền quá lớn. Nó tốn ít hơn giá của một chiếc máy bay chiến đấu tân tiến. Đài-loan đã đặt mua thiết bị quân sự của Mỹ trị giá hơn 14 tỷ USD. Liệu $80 triệu đô-la khốn khổ này có quan trọng hơn không?

 

Trong khi sự giận dữ là phản ứng đương nhiên của Bắc-kinh đối với bất cứ hỗ trợ quân sự nào dành cho Đài-loan, nhưng lần này có điều gì đó khác biệt.

 

$80 triệu đô-la không phải là một khoản cho vay. Nó là tiền của những người nộp thuế ở Mỹ. Đây là lần đầu tiên sau hơn 40 năm, Mỹ dùng tiền riêng để gửi vũ khí đến một nước mà Mỹ không chính thức công nhận. Chuyện này đang xảy ra theo một chương trình gọi là tài trợ quân sự ngoại quốc (foreign military finance/FMF).

 

Kể từ khi Nga xâm lăng Ukraine vào năm ngoái, FMF đã được dùng để gửi khoảng 4 tỷ USDviện trợ quân sự cho Kyiv. FMF đã được dùng để gửi thêm hàng tỷ USD đô-la cho Afghanistan, Iraq, Israel và Egypt, v.v. Nhưng cho đến nay FMF chỉ được trao cho các nước hoặc tổ chức được Mỹ công nhận. Đài-loan thì Mỹ không công nhận.

 

Sau khi Mỹ chuyển sự công nhận ngoại giao từ Đài-loan sang Trung quốc vào năm 1979, Mỹ tiếp tục bán vũ khí cho hòn đảo này theo các điều khoản của Taiwan Relations Act/Đạo luật Quan hệ Đài-loan. [1] Điểm then chốt là bán vừa đủ vũ khí để Đài-loan có thể tự vệ trước cuộc tấn công có thể xảy ra của Trung quốc, nhưng không quá nhiều đến nỗi tạo ra bất ổn cho mối quan hệ giữa Washington và Bắc-kinh. Trong nhiều thập niên, Mỹ đã dựa vào điều gọi là sự mơ hồ về chiến lược này/strategic ambiguity để giao dịch buôn bán với Trung quốc, đồng thời vẫn là đồng minh trung thành nhất của Đài-loan.

Nhưng trong thập niên qua, cán cân quân sự dọc Eo biển Đài-loan đã nghiêng hẳn về phía có lợi cho Trung quốc. Công thức cũ không còn hiệu quả nữa. Washington khẳng định mạnh mẽ rằng chính sách của họ không thay đổi, nhưng theo những cách quan trọng thì có. Bộ Ngoại giao Mỹ đã nhanh chóng bác bỏ ý nghĩ cho rằng FMF có ngụ ý công nhận Đài-loan. Nhưng tại Đài-bắc, rõ ràng là Mỹ đang tái xác định mối quan hệ với hòn đảo này, đặc biệt là do Washington đang thúc đẩy Đài-loan tái vũ trang một cách khẩn cấp.

 

Và Đài-loan, quốc gia không thể so nổi với Trung quốc, cần sự giúp đỡ.

 

Vương Định-vũ/Wang Ting-yu,[2] một nhà lập pháp của đảng cầm quyền có quan hệ mật thiết với Tổng thống Đài-loan Thái Anh-văn, và với các lãnh đạo Quốc hội Mỹ, nói: “Mỹ đang nhấn mạnh đến nhu cầu cấp thiết cần phải cải tiến năng lực quân sự của chúng tôi. Họ đang gửi một thông điệp rõ ràng về chiến lược đến Bắc-kinh rằng chúng tôi sát cánh cùng với nhau.”

 

Ông nói rằng $80 triệu đô-la chỉ là phần nổi của một tảng băng rất lớn, và lưu ý rằng vào tháng Bảy (July), Tổng thống Biden đã dùng quyền tùy nghi để phê duyệt việc bán các dịch vụ và thiết bị quân sự trị giá 500 triệu đô-la cho Đài-loan. Ông Vương nói Đài-loan đang chuẩn bị gửi hai tiểu đoàn bộ binh tới Mỹ để được huấn luyện, lần đầu tiên điều này xảy ra kể từ thập niên 1970s.

 

Nhưng điều then chốt là tiền, theo ông thì khởi đầu có thể lên tới 10 tỷ triệu đô-la trong 5 năm tới.

 

Lại Di-trung/I-Chung Lai,[3] chủ tịch Hội Viễn-cảnh Cơ-kim [4], một tổ chức nghiên cứu có trụ sở tại Đài-bắc, nói rằng các thỏa thuận liên quan đến thiết bị quân sự có thể mất tới 10 năm. “Nhưng với FMF, Mỹ đang gửi vũ khí trực tiếp từ kho của Mỹ và đó là tiền của Mỹ - vì vậy chúng tôi không cần phải trải qua toàn bộ diễn trình phê chuẩn.”

 

Điều này rất quan trọng căn cứ vào một Quốc hội bị chia rẽ đã trì hoãn hàng tỷ đô-la viện trợ cho Ukraine, mặc dù Đài-loan rõ ràng nhận được nhiều ủng hộ của lưỡng đảng hơn. Nhưng cuộc chiến tại Gaza chắc chắn sẽ hạn chế nguồn cung cấp vũ khí của Mỹ cho Đài-bắc, cũng như cuộc chiến ở Ukraine. Tổng thống Biden đang tìm kiếm viện trợ chiến tranh cho Ukraine và Israel, trong đó bao gồm cả nhiều tiền hơn cho Đài-loan.

 

Hỏi Bộ Quốc phòng tại Đài-bắc tiền Mỹ sẽ được dùng vào mục đích gì, và câu trả lời là một nụ cười hiểu-biết và đôi môi mím thật chặt.

 

Nhưng Dr. Lại nói rằng có thể đưa ra những phỏng đoán có căn cứ: Hỏa tiễn phòng không Javelin và Stinger - hai vũ khí hiệu quả rất cao mà các lực lượng có thể học cách dùng một cách nhanh chóng.

 

Ông nói: “Chúng tôi không có đủ hỏa tiễn và chúng tôi cần rất nhiều. Tại Ukraine, Stingers đã dùng cạn rất nhanh và cách Ukraine dùng chúng cho thấy chúng tôi cần gấp 10 lần số lượng mà chúng tôi hiện có.

”

Đài-loan, một đảo tự trị, đối diện nguy cơ bị Trung quốc sáp nhập

Đánh giá của các người quan sát lâu năm rất thẳng thắn: hòn đảo này thiếu chuẩn bị kỹ lưỡng để đối phó với một cuộc tấn công của Trung quốc.

 

Danh sách của các vấn đề rất dài. Quân đội Đài-loan có hàng trăm xe tăng chiến đấu cũ kỹ, nhưng lại có quá ít hệ thống hỏa tiễn hạng nhẹ tân tiến. Cơ cấu chỉ huy, chiến thuật và học thuyết quân đội của nước này đã không được cập nhật trong nửa thế kỷ qua. Nhiều đơn vị tiền tuyến chỉ có 60% nhân lực lẽ ra phải có. Các hoạt động phản gián của Đài-loan ở Trung quốc được cho là không tồn tại và hệ thống trưng binh của nước này bị hỏng bét.

 

Năm 2013, Đài-loan đã giảm nghĩa vụ quân sự từ một năm xuống chỉ còn 4 tháng, trước khi khôi phục lại thành 12 tháng, một động thái sẽ có hiệu lực vào năm tới. Nhưng có các thách thức lớn hơn. Những thanh niên đã trải qua gọi đùa là “trại nghỉ hè.”

 

Một người mới tốt nghiệp nói: “Không có huấn luyện thường xuyên. Chúng tôi đến trường bắn khoảng hai tuần một lần và dùng những khẩu súng cũ từ thập niên 1970s. Chúng tôi quả đã bắn vào các mục tiêu. Nhưng không có hướng dẫn thích đáng về cách nhắm bắn như thế nào, vì vậy mọi người cứ bắn trượt. Chúng tôi không tập luyện gì cả. Cuối cùng có bài thi về thể lực, nhưng chúng tôi không chuẩn bị gì cho cuộc thi này.”

 

Anh mô tả một hệ thống trong đó các chỉ huy quân đội cấp cao nhìn những thanh niên này với thái độ hoàn toàn thờ ơ và không hề quan tâm đến việc huấn luyện họ, một phần vì họ sẽ chỉ ở đó trong một thời gian ngắn.

 

Tại Washington có cảm giác mạnh mẽ rằng Đài-loan đang sắp hết thời gian để cải tổ và xây dựng lại quân đội. Vì vậy, Mỹ cũng đang bắt đầu tái huấn luyện quân đội Đài-loan.

 

Trong nhiều thập niên, các nhà lãnh đạo chính trị và quân sự của hòn đảo này tin tưởng rất nhiều rằng việc xâm chiếm hòn đảo này là cực kỳ khó khăn và nguy hiểm đối với Trung quốc. Giống như Anh, Đài-loan ưu tiên phát triển lực lượng hải quân và không quân - thay vì cho bộ binh.

 

Dr. Lại nói: “Quan điểm là giao chiến với chúng ở Eo biển Đài-loan và tiêu diệt chúng trên bãi biển. Vì vậy, chúng tôi đầu tư rất nhiều nguồn lực vào việc phòng thủ trên không và trên biển”.

Ưu điểm lớn nhất của Đài-loan là hòn đảo có địa hình đồi núi

Nhưng hiện nay Trung quốc có lực lượng hải quân lớn nhất thế giới và lực lượng không quân vượt trội hơn rất nhiều. Một cuộc thao diễn trò-chơi-chiến-tranh do một tổ chức nghiên cứu tiến hành năm ngoái tìm thấy rằng trong một cuộc xung đột với Trung quốc, lực lượng hải quân và không quân của Đài-loan sẽ bị xóa sổ trong vòng 96 giờ đầu tiên của trận chiến.

 

Dưới áp lực mạnh mẽ từ Washington, Đài-bắc đang chuyển sang chiến lược “fortress Taiwan/pháo đài Đài-loan” để sẽ khiến cho hòn đảo này trở nên vô cùng khó khăn để Trung quốc chinh phục.

 

Trọng tâm sẽ chuyển sang lực lượng trên đất liền, bộ binh và pháo binh - đẩy lùi cuộc xâm lăng trên các bãi biển, và, nếu cần thiết, giao chiến với Quân đội Giải phóng Nhân dân (People's Liberation Army/PLA) tại các thị trấn và thành phố, và từ các căn cứ nằm sâu trong vùng núi phủ đầy rừng rậm của hòn đảo. Nhưng điều này đặt lại trách nhiệm bảo vệ Đài-loan cho một quân đội đã lỗi thời của nước này.

 

Dr. Lại nói: “Sau khi Mỹ cắt đứt quan hệ vào năm 1979, quân đội của chúng tôi gần như bị cô lập hoàn toàn. Vì vậy, họ bị mắc kẹt trong học thuyết quân sự của Mỹ vào thời Chiến tranh Việt Nam.”

 

Điều này không làm cho Đài-bắc hay Washington lo lắng mãi cho đến gần đây. Qua hai thập niên 1990s và 2000s, các công ty Đài-loan và Mỹ đã xây dựng nhà máy trên khắp Trung quốc. Bắc-kinh vận động hành lang để gia nhập World Trade Organization/Tổ chức Thương mại Thế giới - và đã làm được. Thế giới đón nhận kinh tế Trung quốc, và Mỹ nghĩ rằng thương mại và đầu tư sẽ bảo đảm hòa bình ở Eo biển Đài-loan.

 

Nhưng sự nổi lên của Tập Cận-bình, và chủ trương chủ nghĩa dân tộc của ông, và việc Nga xâm lăng Ukraine đã phá hủy hoàn toàn  những giả sử thoải mái đó.

 

Đối với Đài-loan, những bài học từ cuộc xâm lăng tại Ukraine đã gây sốc. Pháo binh đã khống chế trận địa - pháo binh có tốc độ bắn rất cao và độ chính xác khủng khiếp. Các nhóm lính người Ukraine biết rằng họ phải dời đi sau khi bắn một loạt đạn pháo - nếu không trong vòng vài phút, “hỏa lực phản công” của Nga sẽ trút xuống vị trí của họ như mưa.

 

Nhưng nhiều binh sĩ pháo binh của Đài-loan được trang bị với các loại súng thời Chiến tranh Việt Nam hoặc ngay cả thời Thế chiến II. Súng được nạp đạn theo cách thủ công, di chuyển khó khăn và chậm. Chúng sẽ dễ bị tấn công. 

Điểm dễ bị tổn thương của Đài-loan là đang buộc Washington phải hành động. Đó là lý do tại sao lực lượng trên-mặt-đất của Đài-loan được phái đến Mỹ để được huấn luyện và các huấn luyện viên của Mỹ cũng đến Đài-bắc để phối hợp với thủy quân lục chiến và lực lượng đặc biệt của Đài-loan.

Quân đội Đài-loan phần lớn không thể so nổi với Trung quốc

Nhưng William Chung, một nghiên cứu gia tại Institute for National Defence and Security Research/Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh Quốc gia tại Đài-bắc, nói rằng Đài-loan vẫn không thể hy vọng tự mình ngăn chặn được Trung quốc. Đây là bài học khác từ cuộc chiến ở Ukraine.

 

Ông nói: “Cộng đồng quốc tế phải quyết định liệu Đài-loan có quan trọng hay không. Nếu G7 hoặc NATO nghĩ rằng Đài-loan quan trọng cho ích lợi của họ thì chúng ta phải quốc tế hóa tình hình Đài-loan - bởi vì đó là điều sẽ khiến Trung quốc phải suy nghĩ kỹ về cái giá phải trả.”

 

Dr. Chung nói rằng động thái của Trung quốc đã vô tình giúp Đài-loan làm được điều đó. Ông nói: “Trung quốc đang cho thấy họ theo chủ nghĩa bành trướng tại South China Sea và East China Sea. Và chúng ta có thể thấy kết quả tại Nhật, nơi ngân sách quân sự hiện đang tăng gấp đôi.”

Ông nói kết quả là việc định hình lại các liên minh trong khu vực - cho dù đó là hội nghị thượng đỉnh lịch sử giữa Mỹ, Nhật và Nam Hàn, tầm quan trọng ngày càng tăng của các liên minh quân sự như Quad (Nhật, Mỹ, Úc và Ấn-độ) và Aukus (Anh, Mỹ và Úc) đang chạy đua chế tạo tàu ngầm thế hệ tiếp theo chạy-bằng-năng-lượng-hạch-nhân, hay mối tương quan chặt chẽ hơn giữa Mỹ và Philippines.

 

Ông nói: “Trung quốc đang cố gắng thay đổi hiện trạng trên toàn khu vực. [Và điều đó] có nghĩa là an ninh Đài-loan được kết nối với  Biển Đông và Biển Hoa Đông. Điều đó có nghĩa là chúng tôi không còn bị cô lập nữa.”

 

Hiện đang có cuộc tranh luận gay gắt ở Washington về việc Mỹ nên hỗ trợ Đài-loan đến mức nào. Nhiều quan sát gia Trung quốc lâu-năm nói rằng bất cứ cam kết công khai nào từ phía Mỹ đều sẽ khiêu khích Bắc-kinh hơn là răn đe. Nhưng Washington cũng biết rằng Đài-loan không thể hy vọng tự vệ một mình.

 

Như một quan sát gia Trung quốc lâu-năm nói: “Chúng ta cần giữ im lặng trước toàn bộ vấn đề của sự mơ hồ về chiến lược, trong khi chuẩn bị thật kỹ lưỡng cho Đài-loan”.

---

Chú thích:

[1] Đạo luật Quan hệ Đài Loan/Taiwan Relations Act/TRA, ban hành ngày April 10, 1979, là một đạo luật của Quốc hội Mỹ. Kể từ khi chính thức công nhận Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, TRA xác định mối quan hệ chính thức về mặt thực chất nhưng phi-ngoại-giao giữa Mỹ và Đài-loan.

TRA yêu cầu Mỹ phải có chính sách “cung cấp cho Đài-loan vũ khí có tính chất phòng thủ,” và “duy trì khả năng của Mỹ để chống lại bất cứ biện pháp sử dụng vũ lực hoặc các hình thức ép buộc nào khác có thể gây nguy hiểm cho an ninh, hoặc hệ thống kinh tế hoặc xã hội của dân Đài-loan.”

[2] Vương Định-vũ/Wang Ting-yu 王定宇 Chính trị gia Đài Loan. một nhà lập pháp của đảng cầm quyền có quan hệ mật thiết với Tổng thống Đài-loan Thái Anh-văn, và với các lãnh đạo Quốc hội Mỹ,

[3] Lại Di-trung/I-Chung Lai.賴怡忠 . Chủ tịch Viễn-cảnh Cơ-kim Hội, một tổ chức nghiên cứu có trụ sở tại Đài-bắc.

[4] Viễn-cảnh Cơ-kim Hội:[Yuǎnjǐng jījīn huì] 遠景基金會.

Người Đài-loan khắc khoải

Những chuyển động nguy hiểm ở eo biển Đài Loan

Hiếu Chân/Người Việt June 17, 2022

Cùng với cuộc chiến tranh ở Ukraine, tình hình eo biển Đài Loan đang nóng lên từng giờ khi Bắc Kinh gia tăng sức mạnh Hải Quân và Washington gia tăng cam kết bảo vệ đảo quốc dân chủ này trước âm mưu xâm lược của Trung Quốc.

Du khách chụp hình bên các cột chống đổ bộ được đặt dọc theo bờ biển tại đảo Kim Môn của Đài Loan, chỉ cách bờ biển Trung Quốc Đại Lục 3.2 km ở eo biển Đài Loan. Đài Loan đang sống trong mối đe dọa thường xuyên của Trung Quốc. (Hình minh họa: Sam Yeh/AFP via Getty Images)

Sáng Thứ Sáu, 17 Tháng Sáu, Trung Quốc hạ thủy hàng không mẫu hạm thứ ba, đặt tên là Phúc Kiến (Fujian), mang số hiệu 18.

Những câu chuyện ít biết về TSMC - trung tâm của cuộc chạy đua công nghệ bán dẫn toàn cầu

Công ty trị giá 550 tỷ USD này hiện kiểm soát hơn một nửa thị trường toàn cầu đối với chip sản xuất theo đơn đặt hàng và thậm chí hơn 90% thị phần đối với các bộ vi xử lý tiên tiến nhất.

Ở bờ biển phía Tây Bắc của Đài Loan, nép mình giữa những bãi bồi đầy cua và các vườn hồng thơm ngọt, là một trong những công ty quan trọng nhất thế giới mà gần như chắc chắn bạn đã từng nghe đến. Công ty sản xuất chất bán dẫn Đài Loan, hay TSMC, là nhà sản xuất theo hợp đồng lớn nhất thế giới về chip bán dẫn - còn được gọi là mạch tích hợp hoặc đơn giản chỉ là chip - cội nguồn sức mạnh của điện thoại, máy tính xách tay, ô tô, đồng hồ, tủ lạnh và nhiều hơn thế nữa. Khách hàng của nó bao gồm Apple, Intel, Qualcomm, AMD và Nvidia.

Châu Âu thiếu linh kiện bán dẫn, Đài Loan sẵn sàng đánh đổi lấy vac-xin

Mai Vân RFI- ngày 18-02-2021

Ảnh minh họa: Logo của tập đoàn sản xuất linh kiện bán dẫn của Đài Loan TSMC (Taiwan Semiconductor Manufacturing Co) tại trụ sở chính, ở Tân Trúc (Hsinchu), Đài Loan, ngày 19/01/2021. REUTERS - ANN WANG

Trong những ngày gần đây, nhiều lời cảnh báo đã liên tục vang lên tại phương Tây về nguy cơ ngành công nghiệp bị thiếu các loại linh kiện bán dẫn. Nhật báo Anh Financial Times vào hôm qua, 17/02/2021 chẳng hạn, đã nhấn mạnh nguy cơ thiếu linh kiện bán dẫn gay gắt thêm trên thế giới vì nhiều cơ sở sản xuất của tập đoàn Hàn Quốc Samsung ở bang Texas (Hoa Kỳ) phải gián đoạn hoạt động do thời tiết mùa đông khắc nghiệt bất ngờ.