Những năm đầu của thập niên 80 , sau 5 năm lưu đày ở Củ Chi
, Tôi được về thành phố dạy 1 trường Cấp 3 ở gần nhà . Mỗi tuần chỉ có 12 tiết
dạy của 3 lớp cuối cấp , chuẩn bị thi tốt nghiệp phổ thông . Rảnh rỗi dù thời
gian này , cả nước đang đói . Nhưng tôi vốn vô lo , đến đâu hay đến đó , quanh
quẩn với đồng lương chết đói , sống tạm qua ngày . Chẳng biết làm chi cho hết
giờ , lại bày đặt Chơi Chim . Chơi ở vườn Tao Đàn , sáng sáng xách lồng chim ,
đạp xe ra , tụ nhau lại đấu láo và nghe chim hót. Và cũng từ đó thành lập 1
nhóm cùng ngồi với nhau .
Người cao tuổi nhất
nhóm là Chú Tư Mạnh , hồi đó cũng khoảng 50 . Chú cao to như Tây , ăn mặc chải
chuốt và thanh lịch như công chức cao cấp thời trước . Giọng rặt Nam bộ và hành
xử cũng khá hào phóng với mọi người . Gia đình Chú thuộc loại giàu có , hồi đó
đa số đều đi xe đạp hoặc xe gắn máy cũ mèm , Chú chơi xe Honda đời mới do đám
viễn dương đem về bán , chiếc nào cũng giá mấy lượng vàng . Đôi khi cuối tuần ,
Chú lại đến bằng xe hơi Peugeot có tài xế lái . Lúc đầu , ai cũng tưởng Chú là
cán bộ có chức vụ về hưu , nhưng dần dần hỏi chuyện hoá ra không phải . Chú là
dân buôn bán từ xưa đến giờ . Chuyên bán vàng . Lúc đó nhà nước cấm dữ lắm ,
nhưng nhu cẩu xã hội vẫn có , nên Chú vẫn tiếp tục nghề xưa , dù là mua chui
bán lậu . Chú có đến 3 căn nhà , toàn mặt tiền đường lớn , mà cái nào cũng to .
Tụi tui cứ thắc mắc không hiểu với tài sản như thế mà sao gia đình Chú lại
thoát được mấy lần đánh tư sản khốc liệt vậy ? Hoá ra là Chú có người em ở rừng
về , làm chức gì lớn lắm trong uỷ ban thành phố , nên tài sản Chú được an toàn
mà nghe đâu lại càng nhiều hơn khi có sự trợ thủ đắc lực của Chú Em . Sáng nào
cũng vậy , Chú đều chơi dĩa bò kho bánh mì có bốn miếng thịt lớn , Chú bảo Chú
rất thích món này , ăn hoài không thấy ngán .. Thường thường , Chú ăn 2 miếng ,
còn 2 miếng bà chủ đã biết ý , luôn gói lại đưa Chú mang về cho 2 con chó Fox
bé tí tì ti . Thời đó đói ăn , cả tháng làm giáo viên như tôi mới mua tiêu chuẩn
được nửa kí thịt heo bạc nhạc với mỡ , nên thấy Chú ăn sáng như vậy , tụi tôi
thấy Chú quá sang trọng , nên dù ngồi với nhau , tiếng nói của Chú vẫn có giá
trị hơn hẳn . Người giàu sang lúc nào cũng thế , giữa mọi người họ vẫn có vị thế
cao hơn 1 bậc , bởi họ nhiều tiền hơn đương nhiên tiếng nói của họ được vị nể
hơn . Chúng tôi càng nể Chú hơn nữa khi gặp 2 đứa con của Chú . Chú có 2 đứa
con , trai lớn gần 30 , cô con gái nhỏ khoảng 25-26 tuổi . Cả 2 đều rất lễ phép
và cũng vừa lập gia đình . Mỗi lần đi đâu xa hoặc cuối tuần về quê chồng quê vợ
, con Chú đều ra tận nơi sân chim để chào và xin phép Chú về thăm Cha thăm Mẹ .
Lần nào cũng cúi đầu , khoanh tay chào hết mọi người khi đến cũng như lúc đi .
Chú hãnh diện về điều này , mà tụi tôi cũng đồng ý về sự hãnh diện đó của Chú .
Cái thời buổi nhiễu nhương , ông thằng thay đổi tá lả thế này , nề nếp gia
phong lộn tùng phèo mà còn được những đứa con như thế thì hãnh diện là quá đúng
rồi !
Nhưng hoá ra là đóng
kịch cả , là mưu mô cả . Lần hồi , các màn kịch cứ he hé và lần lượt diễn ra ,
tụi tôi nhiều khi không tin được , không ngờ cuộc đời lại có nhiều chuyện khốn
nạn đến thế . Khi xã hội Việt Nam bắt đầu mở cửa là lúc màn kịch bắt đầu .
Đầu tiên là căn nhà
ba tầng ở Bùi Thị Xuân , căn nhà lâu nay giao cho anh con trai lớn ở và bán
buôn . Một ngày đẹp trời vợ chồng anh về thưa với vợ chồng Chú là anh ta muốn sửa
sang lại để biến thành khách sạn , bởi bắt đầu sẽ có khách du lịch về , doanh
nghiệp qua , đón đầu như vậy mới thắng lớn được . Nghe bùi tai quá , vợ chồng
chúng nó từ xưa đến nay ngoan ngoãn , biết lo làm ăn , chưa hề làm mất lòng 2 vợ
chồng Chú . Thế là sang tên cho chúng để chúng chúng mở doanh nghiệp , xin giấy
phép xây cất . Lại còn cho chúng mượn 300 lượng vàng làm vốn . Hai vợ chồng an
tâm phần thằng Hai . Chúng nó làm ăn thành công thì mình lo chi tuổi già , xem
như chia gia tài trước cho chúng . Giải quyết nhẹ bâng .
Lại đến cô con gái ,
cũng 1 đêm mát trời , con gái nằm gãi lưng cho mẹ vừa thủ thỉ : Vợ chồng con
cũng đã lớn rồi , ba má cho chúng con ra riêng đặng lo cho tương lai . Ba má
giao cho tụi con cái nhà ở đường Nguyễn Đình Chiểu đang cho thuê , tụi con dọn
về đó mở tiệm vàng , bây giờ nhà nước cho tư nhân mua bán vàng , làm ăn tốt lắm
. Ba má vẫn ở nhà này , tuổi già cần yên tĩnh mà ở chung thế này nhiều khi các
con của con quấy quá làm phiền ba má .. Nói nghe lọt tai quá , nghĩ cũng hợp lí
quá , sang tên nhà , đưa thêm 300 lượng làm hàng bán . Lúc đưa vàng , vợ chồng
Chú bắt phải có mặt Con Rể , hai vợ chồng cùng ký giấy mượn của vợ chồng Chú
200 lượng , còn 100 lượng kia cho hai đứa bây làm vốn . Thế là xem như xong
chuyện của hai đứa con , hai vợ chồng Chú vui vẻ để lại tiếp tục sống cuộc đời
hạnh phúc .
Đùng 1 cái , anh con
trai lớn không biết làm ăn hùn hạp với ai , phải cầm cố nhà cửa, khách sạn . Rồi
1 ngày cả nhà trốn mất . Vượt biên . Khách sạn bị tịch thu , cửa khoá to đùng với
tờ giấy dán chéo ghi : Vượt biên , phản quốc với mấy dấu đóng đỏ lòm . Chú Tư Mạnh
ốm mấy tháng , Vợ Chú lên cơn đau tim phải vào cấp cứu . Thôi ! Của đi thay người
, chỉ mong gia đình nó đến nơi bình an . Nhưng rồi , tin đến chẳng bình an ,
anh con trai chỉ đi ra được đến bãi là bị gài bắn chết ngay tại chỗ để bọn dân
quân , công an cướp vàng . Cô vợ và đứa cháu bay ra được tàu lớn , nhưng rồi
bão đánh chìm đâu đó ngoài biển sâu . Vợ Chồng Chú suy sụp hẳn , Chú vật vờ như
mộng du , thương con , thương cháu đến đứt cả ruột . Một năm sau , không chịu
thấu nỗi đau , không dằn nổi những cơn đau tim , Vợ Chú qua đời . Đến thắp
nhang cho Thím , nhìn thấy mái tóc mới qua mấy đêm đã bạc trắng của Chú , chúng
tôi xót xa cho bi kịch dồn dập đổ xuống gia đình của Chú . Cô con gái và chàng
rể quấn khăn tang lo hậu sự , nước mắt vẫn lả chã nhưng trong đầu cũng đang
tính chuyện mốt mai . Thế rồi khi tro cốt của Vợ Chú an vị ở Chùa , ngày cúng
thất đầu tiên , hai vợ chồng cô con gái vẫn còn mang áo tang đề nghị với Chú :
Má mất rồi , Ba tuổi đã lớn , ở đây 1 mình chẳng có ai chăm sóc gần gũi , gia
đình mình giờ chỉ còn Con với Ba , Ba bán căn nhà này đi , cho chúng con mượn
thêm , làm ăn bây giờ hơn nhau ở chỗ vốn nhiều mới mong thắng lớn , về ở với vợ
chồng con , để con được săn sóc ba tuổi về già , lúc đau ốm , đỡ buổn lo , quạnh
quẽ . Nghe đúng quá mà . Bây giờ chỉ còn mình nó , không ở với nó thì ở với ai
? Một mình giữ tiền chi cho nhiều , đưa cho chúng làm ăn , có phải là sinh lợi
hơn sao . Nỗi buồn chưa lắng xuống , nên Chú Tư giao việc bán mua cho vợ chồng
cô con gái , dọn về ở cùng con . Thế là cuối cùng , Chú chỉ còn độc ngôi nhà
này .
Lúc đầu , ông Con Rể
sắp đặt cho Chú ở lầu 1 , lên xuống cho dễ . Phòng này trước đây cháu ngoại của
Chú ở , bây giờ nó dọn lên phòng trên . Phòng tiện nghi , có cửa sổ , có máy lạnh
, giường nệm êm , Chú tự nghĩ thế cũng tốt , cũng là nhà của mình mà . Chú lại
ra Chơi Chim với nhóm , dù không thường xuyên lắm . Tóc Chú trắng xoá , khuôn mặt
buồn không còn vui vẻ như trước , nhưng hàng ngày vẫn dĩa bò kho bốn miếng thịt
, ăn hai miếng đem về hai miếng cho hai con chó Fox bé tí tì ti .
Nhưng cuộc sống vẫn
chưa yên . Hai vợ chồng cô con gái bắt đầu kiếm chuyện . Đầu tiên là mấy con chim
. Trước đây ông con rể khi ra chỗ Chơi Chim thường xách lồng ra xe cho Chú , lặt
cào cào cho chim ăn , hàng ngày phụ trách vệ sinh mấy lồng chim cho Chú . Bây
giờ ông Con Rể ngạo ngược bảo chim cò bẩn cả nhà , trưa nghỉ 1 tí cũng không
yên bởi tiếng hót lanh lảnh của nó . Chú Tư tắm chim , phơi nắng cho chim , hắn
đi ngang đá lồng lăn lông lốc và bảo : chật chội , vướng víu quá ! Bực cả mình
! Đôi mắt Chú ngày càng buồn , miệng Chú càng ngày càng ít nói . Rồi từ lầu 1 ,
chúng dời Chú lên phòng sân thượng , ông con rể bảo cho Chú lên đấy để Chú tiện
gần gũi với chim , để chim phía dưới mất vệ sinh , thức ăn rơi ruồi bu , kiến đậu
, lông chim bay ảnh hưởng sức khoẻ của mọi người . Chú bằng lòng với sự sắp xếp
của nó , dù mỗi lần lên xuống cầu thang , Chú phải nghỉ thở mấy lần . Hồi còn ở
dưới , đến bữa cô người làm hoặc cháu ngoại còn lên mời Chú xuống nhà ăn cơm .
Từ hồi lên trên này , chúng chẳng kêu , chẳng báo . Khi nào đói , Chú lặng lẽ lần
mò xuống ăn . Thức ăn lỏng chỏng như đồ thừa , nhiều lần ngồi ăn , Chú rớt nước
mắt . Chú thèm được 1 bữa cơm gia đình sum họp , đầy tiếng nói cười với những
ánh mắt thương yêu . Mất hết rồi ! Chẳng tìm đâu thấy nữa . Hàng ngày , Chú
xách lồng chim ra ngồi với chúng tôi chốc lát , đó là niềm vui còn sót lại
trong ngày của Chú , Chú xem chúng tôi như người nhà , nên những chuyện buồn ,
bất hạnh của Chú , Chú đều kể cho chúng tôi nghe . Chú vẫn còn ăn món bò kho ,
nhưng không gói thịt về cho chó nữa vì chúng cũng đã bị cậu con Rể đá chết rồi
.
Nghe tin Chú bệnh ,
nhóm chúng tôi đến thăm Chú . Bước qua cửa , chúng tôi được đón bằng cái nguýt
dài của cô Con Gái , cái ánh mắt bực bội của chàng Con Rể . Chúng chẳng chào 1
tiếng , chẳng hỏi 1 câu làm chúng tôi ngỡ ngàng , sao con người biến đổi 1 cách
lạ kỳ như vậy ? Chú Tư đón chúng tôi nơi phòng khách , kế bên cửa sổ nhìn ra
sân , Chú không dám nhìn thẳng mắt ai , ánh mắt như muốn xin lỗi , ngượng ngùng
. Ngồi chưa nóng đít , anh con rể vừa nhả khói thuốc vừa nói vọng vào từ ngoài
sân : Ba đưa mấy Chú lên lầu , lát nữa tui có khách . Chú Tư nhìn ra , ánh mắt
1 thoáng như toé lửa , rồi hạ nhiệt ngay , cụp xuống đầy uất hận . Thấy không
tiện , tụi tôi rút , ra về cũng không có 1 lời chào . Ai cũng chép miệng : Tội
nghiệp Chú Tư . .
Cuối năm 92 , nhóm
chúng tôi tản hàng , anh Ba cộng hoà đi HO chuyến áp chót , anh Nam mắt kiếng
đi diện đoàn tụ gia đình , tôi bỏ dạy sau 1 màn ác chiến với tay hiệu trưởng vừa
nhậm chức , tôi rời bục giảng , mở công ty , chen chân làm doanh nghiệp . Công
việc bận rộn , chẳng còn thời gian đâu mà chim với cò , nên cũng chẳng có dịp để
gặp Chú Tư Mạnh . Đôi khi gặp đám Chơi Chim ở Tao Đàn , hỏi thăm tin tức về Chú
, có người bảo gặp , có kẻ bảo không , định bụng bữa nào ghé thăm Chú 1 bữa ..
Tình cờ 1 hôm đi qua nhà Chú , thấy người ta đập xây cao ốc mới , hỏi thăm mới
biết nhà đã thay chủ , không biết gia đình Chú dọn đi đâu , có người bảo đã đi
hết ra nước ngoài . Tôi bặt tin Chú Tư từ đó , lòng vẫn mong chú khoẻ , hy vọng
ở nước ngoài , có viện dưỡng lão , Chú được vào đó cũng đỡ khổ thân .
* * *
Tết Nguyên Đán năm
2005 , thay vì tổ chức thăm hỏi , tặng quà cho trẻ bị bệnh ở khoa Nhi bệnh viện
Ung bướu như mọi lần , công ty chúng tôi đổi hướng đi đến thăm những người già ở
nhà dưỡng lão Thị Nghè . Thấy các bé còn nhỏ đã mắc bệnh nan y , thương cho chúng
chưa hưởng gì ở cuộc đời đã mang bệnh chờ chết , đau xót lắm . Nhưng dù sao các
cháu khi bệnh , đứa nào cũng có mẹ , hoặc cha , hay ông hay bà thay phiên chăm
sóc . Còn ở đây , trong thế giới người già , là nỗi cô đơn cùng cực . Hầu hết
các cụ ở đây đều không có gia đình , người thân , hoặc bị con cháu bỏ rơi . Họ
cô độc trong những ngày tháng cuối của cuộc đời , họ chờ đợi trong vô vọng những
ánh mắt thương yêu của người thân , họ khát khao được nhìn mặt , cầm tay cháu
con , nhưng không bao giờ toại nguyện . Họ chậm chạp trong sinh hoạt và chậm chạp
đến lần với cõi chết . Những căn phòng ẩm ướt , những áo quần chẳng lành lặn ,
những gói , những bao không biết đựng gì để đầy trên giường , dưới chân họ . Họ
mừng khi thấy chúng tôi đến , họ vui khi nhận được quà , nhưng ánh mắt vẫn nặng
trĩu nỗi muộn phiền . Ở cuối phòng , có 1 cụ già cứ lấy tay che mặt khi chúng
tôi trao quà , tránh ánh mắt của tôi .
Tôi xong việc của
mình , định ra , bỗng Ông Cụ buông tay , vươn cánh tay vẫy vẫy . Ông Cụ gầy gò
, da bọc xương , hai xương vai nhô lên như hai mảnh nhọn , bụng trương lên như
trống . Tóc lơ thơ rụng gần hết , mắt đục lờ với khuôn mặt nhăn nhúm, vàng khè
. Trên khuôn mặt đó , tôi tìm thấy 1 nét quen thuộc của ai đó mình đã từng gặp
trong đời . Tôi chưa nhớ ra .
Ông Cụ vẫn vẫy , tôi
đi ngược trở lại và ông nắm lấy bàn tay tôi , nói nhỏ : Anh Ngọc phải không ?
Có còn nhớ tôi không ? Tôi Tư Mạnh đây . Tôi giật mình , gai ốc bỗng rờn rợn ,
trời ơi ! Chú Tư Mạnh đây sao . Cuộc đời sao vậy trời . Sao Chú lại ở đây , sao
Chú ra nông nỗi này ?
Tôi ngồi xuống ôm chặt
lấy Chú , Chú cũng ôm tôi và Chú khóc , nước mắt ướt đẫm vai Tôi và Tôi cũng
khóc theo Chú . Hai người ôm nhau khóc 1 hồi , có Ông Cụ giường bên nhìn Tôi với
ánh mắt chẳng có chút thân thiện : Con cháu , anh em gì mà bỏ rơi Ông Cụ mấy
năm liền , giờ còn khóc lóc gì ? Chú Tư xua tay : Không phải , không phải đâu ,
người quen thôi mà .
Chúng tôi ra ngoài
sân , ngồi trên ghế đá nói chuyện . Tôi hỏi Chú hay là mình qua bên đường uống
cà phê . Chú gật , ánh mắt thoáng chút vui . Tôi xin phép cán bộ dẫn Chú ra
ngoài . Hai chúng tôi băng qua đường , Chú đi khập khiễng , tôi phải dìu Chú đi
. Tôi hỏi Chú muốn ăn gì không , Chú nhìn tôi , ngập ngừng : Tôi … thèm ăn dĩa
bò kho … dĩa bò kho 4 miếng thịt và ổ bánh mì thật dòn . Tôi chảy nước mắt ngồi
nhìn Chú ăn , Chú ăn ngon lành , miếng thịt trệu trạo trong cái miệng móm mém gần
hết răng của Chú .
Và rồi Chú kể cho tôi
nghe tại sao Chú có mặt ở đây mấy năm nay .
* * *
Anh biết không , con
Hiếu , con gái khốn nạn của Tôi , anh còn nhớ nó chứ ? Tôi đặt nó tên Hiếu mà
nó bất hiếu ác nhơn . Nó lấy hết tiền của tôi rồi lừa cho tôi vào đây . Hồi đấy
, sau cái lần tôi bệnh mấy anh em vào thăm , thấy chúng nó tồi tệ quá mức rồi ,
tôi chịu hết nổi nên nói với vợ chồng nó trả vàng cho tôi để tôi đi kiếm chỗ
khác ở , dứt tình Cha Con . Nhưng chúng lật lọng , bảo chẳng nợ gì tôi . Tức
quá tôi thưa , tôi còn đủ giấy tờ mà . Toà xử chúng phải trả nợ cho tôi . Chúng
lần lửa mãi , và có trả tôi 1 lần 10 cây vàng , hẹn cuối năm thanh toán hết . Rồi
bỗng dưng 2 vợ chồng nó thân thiện , săn sóc Tôi dữ lắm . Mua đồ này thức nọ
cho tôi ăn , sắm áo quần mới cho Tôi mặc , đối xử với tôi rất nhẹ nhàng . Tôi
nghĩ , thôi thì con mình đã biết suy nghĩ lại , gia đình , thân thuộc tôi chẳng
còn ai , có đứa em trai thì bệnh ung thư chết mấy năm rồi . Làm Cha Mẹ phải biết
tha thứ cho con . Được mấy tháng thì 1 hôm nó nói mời cả nhà đi du lịch Nhật Bản
, Tôi vui lắm , hăm hở sửa soạn đồ đạc để đi đến 10 ngày . Nhưng đến phút chót
, lấy cớ có việc bất ngờ , cả nhà nó ở lại , đành bỏ vé , nên tôi đi 1 mình .
Đi du lịch cùng đoàn nên có bạn có bè cũng vui . Hôm đầu điện thoại về , còn
nghe nó trả lời , hôm sau cũng còn , nhưng đến hôm thứ 3 thì gọi mãi không được
. Tôi sốt ruột nhưng cũng đành chờ cho đến ngày cuối , do vậy chuyến du lịch bỗng
mất vui . Nào ngờ khi về đến nhà thì cửa đóng im ỉm , bấm chuông mãi thì có người
thò đầu ra nắng , cái mặt lạ hoắc . Hỏi anh ta là ai ? Anh ta hỏi vặn lại Tôi là ai ? Tôi bảo tôi là chủ nhà ,
anh ta cười hô hố bảo tôi điên , rồi bảo anh ta đã mua căn nhà này rồi , đừng
có kiếm chuyện . Tôi như từ cung trăng rớt xuống , mồ hôi ra lạnh cả người và nằm
thẳng cẳng giữa lề đường . Hàng xóm thấy vậy chở Tôi đi nhà thương , đến khi tỉnh
, được mọi người kể mới biết gia đình nó đi Mỹ định cư cả tuần lễ nay rồi , ai
cũng tưởng tôi đã cùng đi với chúng nó . Thế ra Nó lừa Tôi , Nó giả vờ thương
yêu Tôi để Tôi mất cảnh giác , nó lừa Tôi đi du lịch để nó giao nhà và ra đi .
Nó cướp hết số vàng mà vợ chồng Tôi cho nó vay . Nó khốn nạn thế đấy , nó mưu
mô hiểm ác vậy đấy . Thế là Tôi trở thành kẻ vô gia cư . Còn ít vàng tôi để ở
nhà , chắc nó cũng lấy đi rồi , tôi chẳng có cách nào để sống nên khi hết bệnh ở
nhà thương , nhà-cầm-quyền đưa tôi vào đây ở mấy năm nay .
ôi khuyên Chú đi bệnh viện vì thấy Chú yếu
quá , nhưng Chú bảo Chú không muốn chữa bệnh , Chú chỉ mong được đi mau để khỏi
phải đau khổ và dằn vặt . Chú xin tôi 1 điều là gắng đến thăm Chú và khi nào
Chú mất , làm ơn đem tro cốt của Chú để vào chùa cùng nơi với Vợ Chú .
Đó lại là lần cuối cùng tôi gặp Chú , Chủ Nhật
sau tôi ghé Chú thì Chú đã đi rồi , trên tay tôi vẫn còn mang cặp lồng món bò
kho 4 miếng thịt mà Chú ưa thích . Tôi lặng lẽ mang hủ tro cốt của Chú vào Chùa
, làm thủ tục để cạnh hủ tro của Vợ Chú , từ nay 2 vợ chồng sẽ mãi gần nhau và
Chú đi được vậy cũng là điều giải thoát cho 1 kiếp người . Mong Chú đến nơi
không còn khổ đau , gian dối và lừa lọc . Mong Chú yên nghỉ nghe Chú Tư Mạnh
./.
Đỗ Duy Ngọc
No comments:
Post a Comment