Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc sắp hết hơi?
- Một thập kỷ sau khi sáng kiến này bắt đầu, số tiền đầu tư vào các dự án ở Châu Phi đã giảm xuống mức thấp nhất;
- Trong khi các nhà quan sát nói rằng chiến lược này sẽ tiếp tục, có vẻ như 'nhỏ và đẹp' là điểm thu hút mới của nó đối với các nhà phát triển.
Trung Quốc đăng cai Diễn đàn Vành đai và Con đường lần thứ ba trong tuần này, đánh dấu kỷ niệm 10 năm sáng kiến đầu tư đa quốc gia. Trong phần thứ hai của loạt bài gồm ba phần , Jevans Nyabiage xem xét liệu những lo ngại về gánh nặng nợ nần và nền kinh tế trong nước trì trệ có thể ảnh hưởng đến đầu tư hay không.
Tại ga xe lửa Miritini của Kenya, gần thành phố ven biển Mombasa, một bức tượng của nhà thám hiểm huyền thoại Trung Quốc Zheng He (鄭和 Trịnh Hòa) ngồi trên cột chào đón hành khách, hơn 600 năm sau chuyến hành trình của ông tới thị trấn Malindi, xa hơn trên bờ biển.
Tấm bảng trên bức tượng giải thích mối quan hệ giữa Kenya và Trung Quốc bắt đầu từ chuyến thăm của Zheng vào năm 1418, nói rằng: “Hạm đội của Zheng đã đến thăm Mombasa bốn lần, tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau giữa Trung Quốc và Kenya và tăng cường trao đổi hữu nghị Kenya-Trung Quốc”.
Đừng bận tâm rằng hồi đó không có quốc gia nào tên là Kenya, và trên thực tế, Trung Quốc là triều đại nhà Minh.
Trung Quốc tài trợ và xây dựng tuyến đường sắt chạy từ Miritini cho tàu chở khách và từ cảng Mombasa cho tàu chở hàng đến thủ đô Nairobi, kéo dài đến Naivasha, một thị trấn ở Thung lũng Tách giãn Trung tâm.
 |
| Đường sắt Mombasa-Nairobi đưa hàng hóa đến cảng. Nó được xây dựng theo kế hoạch vành đai và con đường. Ảnh: Tân Hoa Xã |
Tuy nhiên, các nước đang phát triển vẫn rất quan trọng đối với lợi ích chiến lược của Trung Quốc, cả chính trị lẫn kinh tế, và việc cho vay cơ sở hạ tầng ít hơn không có nghĩa là thu hẹp chiến lược, Strange nói.
Năm 2016, Trung Quốc đã ứng trước 28,5 tỷ USD cho các nước châu Phi, số tiền cao nhất từ trước đến nay, phần lớn là đến Angola. Kể từ đó, các khoản cho vay của Trung Quốc đối với châu Phi đã giảm xuống mức thấp 994,5 triệu USD vào năm ngoái, theo Cơ sở dữ liệu về các khoản cho vay châu Phi của Trung Quốc tại Đại học Boston.
Nhưng điều này không có nghĩa là Trung Quốc sẽ ngừng tài trợ cho các dự án cơ sở hạ tầng ở nước ngoài. Bagwandeen cho biết: “Chúng tôi có thể sẽ thấy số lượng dự án giảm, đặc biệt là việc tài trợ cho các dự án cơ sở hạ tầng lớn trị giá hàng tỷ đô la, điển hình là đầu tư vào cơ sở hạ tầng vành đai và con đường”.
Các nhà quan sát cho rằng Sáng kiến Vành đai và Con đường vẫn tiếp tục tồn tại - ít nhất là chừng nào ông Tập còn nắm quyền, vì đây là dự án chính sách đối ngoại đặc trưng của ông và nó đã được nâng lên thành hiến pháp.
"Các khoản đầu tư và cho vay vào [Vành đai và Con đường] đã trở nên có chọn lọc hơn để tránh rơi vào tình trạng nợ nần và phản ứng dữ dội về chính trịTim Zajontz, Đại học Stellenbosch
Tim Zajontz, nhà nghiên cứu tại Trung tâm Chính trị Quốc tế và So sánh tại Đại học Stellenbosch của Nam Phi, cho biết Bắc Kinh sẽ tiếp tục cố gắng điều chỉnh sáng kiến này cho phù hợp với thực tế kinh tế đang thay đổi cũng như những diễn biến địa chính trị.
Zajontz, đồng thời là cộng tác viên nghiên cứu tại Đài quan sát Chiến tranh Lạnh lần thứ hai, một tập thể nghiên cứu toàn cầu chuyên điều tra tác động của cường quốc, cho biết: “Các khoản đầu tư và cho vay [Vành đai và Con đường] đã trở nên có chọn lọc hơn để tránh rơi vào tình trạng nợ nần và phản ứng dữ dội về chính trị”. sự ganh đua. “Chúng ta có thể mong đợi ít dự án cơ sở hạ tầng quy mô lớn hơn và nhiều khoản đầu tư của Trung Quốc hơn vào các liên doanh sản xuất và chế biến công nghệ thấp trên khắp châu Phi.”
Ông cho biết, Sáng kiến Vành đai và Con đường cũng sẽ dấn thân vào các lĩnh vực hợp tác phi kinh tế để tăng cường ảnh hưởng của Trung Quốc trong các lĩnh vực văn hóa, giáo dục và kỹ thuật số trên khắp châu Phi.
Zajontz cho biết: “Chúng tôi cũng có thể thấy sự hợp tác nhiều hơn trong lĩnh vực an ninh giữa Trung Quốc và các nước châu Phi”.
Theo Kanyi Lui, luật sư tài chính dự án quốc tế và là người đứng đầu văn phòng Pinsent Masons tại Trung Quốc, kế hoạch Vành đai và Con đường là sự hợp tác dựa trên lợi ích chung, đồng thời các khoản đầu tư và tài chính của Trung Quốc được cung cấp để đáp ứng nhu cầu được xác định bởi chính phủ sở tại và địa phương. điều kiện.
Do đó, Lui cho biết các điểm nóng về hoạt động Vành đai và Con đường có xu hướng thay đổi trên khắp thế giới.
“Chúng tôi đã chứng kiến ít nhất hai sự thay đổi tương tự liên quan đến Châu Phi và Châu Mỹ Latinh trong thập kỷ qua và nhu cầu phát triển kinh tế ở Nam bán cầu vẫn rất mạnh mẽ”.
Lui cho biết đã có sự tập trung mạnh mẽ vào phát triển cơ sở hạ tầng cơ bản như điện và giao thông trong thập kỷ đầu tiên thực hiện sáng kiến này vì phát triển kinh tế không thể diễn ra nếu thiếu cơ sở hạ tầng cơ bản, vốn từng là một trong những trở ngại chính đối với nhiều nước đang phát triển. Tuy nhiên, các quốc gia ở các giai đoạn phát triển khác nhau có những nhu cầu và thách thức khác nhau.
Kể từ khi Tập công bố ý tưởng “nhỏ là đẹp” trong Hội nghị chuyên đề về Sáng kiến Vành đai và Con đường lần thứ ba vào tháng 11 năm 2021, cụm từ này đã trở nên phổ biến trong các luận điệu chính thức.
Trung Quốc hiện đang tăng cường tài trợ cho các dự án có thời gian trả nợ nhỏ và ngắn hơn. Theo Viện Quan hệ Quốc tế Nam Phi (SAIIA), những dự án này thường được tài trợ bằng các khoản vay nhỏ hơn với thời hạn trả nợ ngắn. Xu hướng này đã chứng kiến quy mô giao dịch trung bình của các dự án xây dựng giảm từ 558 triệu USD vào năm 2021 xuống còn 325 triệu USD vào năm 2022.
Lui cho biết có khả năng các nước đang phát triển đã đầu tư vào cơ sở hạ tầng cơ bản quan trọng sẽ bắt đầu nhận thấy sự quan tâm ngày càng tăng đối với các dự án “nhỏ và đẹp” bền vững hơn nhằm thúc đẩy khả năng sản xuất địa phương, công nghiệp hóa, thương mại quốc tế và phát triển kinh tế địa phương.
Lui nói: “Tôi kỳ vọng chúng ta sẽ tiếp tục thấy Sáng kiến Vành đai và Con đường đóng một vai trò quan trọng trong đầu tư cơ sở hạ tầng ở các nước đang phát triển, những nước vẫn chưa có cơ sở hạ tầng cơ bản cần thiết để phát triển hơn nữa”.
Bagwandeen đồng ý rằng các dự án vành đai và con đường trong tương lai có thể sẽ “nhỏ và đẹp”, ít tốn kém hơn và có nhiều khả năng sử dụng các khoản vay thương mại thay vì các khoản vay hoặc trợ cấp ưu đãi.
“Người Trung Quốc cũng có thể sẽ trở nên kỹ lưỡng hơn trong việc xem xét tính khả thi và khả thi của dự án – họ không thể để mất nhiều tiền hơn ở nước ngoài,” Bagwandeen nói.
Ovigwe Eguegu, nhà phân tích chính sách tại Development Reimagined có trụ sở tại Bắc Kinh, cho biết Sáng kiến Vành đai và Con đường đang và sẽ tiếp tục phát triển tại các nút quan trọng nhất xét từ quan điểm chiến lược và an ninh kinh tế của Trung Quốc. Ông giải thích đây không phải là một chương trình khổng lồ mà là một tập hợp các giao dịch và dự án phi tập trung, tất cả đều nằm trong cùng một khuôn khổ phát triển cơ sở hạ tầng.
Ông cho biết một số dự án chủ yếu có liên quan đến địa chiến lược với Trung Quốc như dự án đường sắt cao tốc Lào-Trung Quốc, Hành lang kinh tế Trung Quốc-Pakistan và Hành lang kinh tế Trung Quốc-Myanmar, nối tỉnh Vân Nam của Trung Quốc với tuyến đường buôn bán dầu mỏ ở Ấn Độ Dương, do đó cho phép Trung Quốc giải quyết các lỗ hổng chiến lược về nguồn cung dầu và sự cạnh tranh của nước này với Mỹ và Ấn Độ tại eo biển Malacca.
Eguegu chỉ ra rằng “nhỏ và đẹp” báo hiệu sự thay đổi về quy mô của dự án – chứ không phải là chấm dứt hoàn toàn việc cấp vốn cho các dự án.
Ông nói: “Bắc Kinh sẽ ưu tiên hơn nữa các dự án có giá trị chiến lược trực tiếp đối với Trung Quốc hoặc có liên quan đến chiến lược của quốc gia tiếp nhận”.
Tựa tiếng Anh:
