Obama: Vận may tiếp tục

Barack Obama có nhiều điểm khác thường! Ngoài chuyện trở thành tổng thống Hoa Kỳ da đen đầu tiên của lịch sử, Obama đi ngược chiều hướng thông thường của một tổng thống ở giai đoạn cuối của nhiệm kỳ thứ hai. Obama đã làm được rất nhiều việc và thành công ngoài sự tưởng tượng của mọi người cho một tổng thống được coi là vịt què, lame duck!

Tuần lễ vừa qua, Hoa Kỳ, Tây Âu, cùng với Nga và Trung Hoa đã đi đến thỏa thuận để ký kết với Iran thỏa ước về vấn đề hạn chế bom nguyên tử của Iran để đổi lấy thả lỏng chế tài kinh tế trên xứ này. Sau bao nhiêu khó khăn trong cuộc thương thuyết kéo dài, nhiều lần tưởng đã thất bại, sau cùng ngoại trưởng John Kerry và phái đoàn của Iran đi đến được thoả thuận chung là Iran sẽ ngưng việc tinh chế uranium, hạn chế các kỹ thuật có thể dùng để chế bom nguyên tử, ít ra là 10 năm nữa. Đổi lại, Hoa Kỳ và các quốc gia cùng thương thảo kể trên sẽ cho phép Iran bán dầu hỏa trên thị trường cũng như cho tham dự vào hệ thống ngân hàng toàn cầu, những biện pháp chế tài đã làm Iran kiệt quệ về kinh tế và thúc đẩy để Iran phải ngồi vào bàn hội nghị!

Đây là điều tổng thống Obama đã hứa hẹn lúc mới lên nhậm chức nhiệm kỳ đầu. Là sẽ dùng ngoại giao để ép buộc Iran phải ngưng chương trình chế tạo bom nguyên tử, không muốn dùng giải pháp quân sự dội bom xứ này như Do Thái và các nhóm bảo thủ quá khích tại Hoa Kỳ ủng hộ Do Thái muốn thực hiện từ bao lâu nay. Điều may mắn là Tổng Thống George W Bush tuy bị nhóm bảo thủ quá khích bao vây lúc đó nhưng đã không quyết định để dùng biện pháp quân sự với Iran. Khi Obama lên thay Bush, dĩ nhiên Obama càng không muốn dội bom Iran như Do Thái và phe bảo thủ thúc đẩy nữa. Ngược lại, Obama đã gặp điều may là Hoa Kỳ bắt đầu tiến đến việc độc lập về dầu hỏa nhờ kỹ thuật fracking, nên đã dùng vũ khí chiến lược mới về dầu hỏa để đối phó với Iran.
Lý do là với Hoa Kỳ thừa thãi về dầu hỏa nhờ sản xuất gia tăng gấp bội tại các tiểu bang như North Dakota, Texas, Oklahoma nên không sợ Iran đe dọa ngăn phong tỏa eo biển Hormuz và cắt đường tiếp tế dầu hỏa cho toàn cầu. Một khi Iran mất đi thế đòn bẩy này, Hoa Kỳ có thể thẳng tay chế tài về kinh tế để đánh quỵ nền kinh tế của Iran bằng cách cấm không cho mua dầu từ Iran, cũng như cấm không cho hệ thống ngân hàng toàn cầu giao dịch tiền tệ với xứ này. Với đòn chí tử này, Iran không có cách nào khác là phải ngồi vào bàn hội nghị để thương thảo về việc đổi chương trình chế bom nguyên tử để xin tha về chế tài kinh tế! Kết quả là thỏa thuận như đã được loan báo trong tuần lễ vừa qua!
Dĩ nhiên Quốc Hội Hoa Kỳ và phe Cộng Hòa phản đối thoả thuận này. Nhưng không đủ phiếu để chống lại quyền phủ quyết veto của Obama nên sau cùng thoả thuận này nhiều phần sẽ được thi hành và đem lại một thành công lớn cho Obama. Là đã dùng ngoại giao, không cần đến quân sự, nguy hiểm và gây rối loạn thêm tại vùng Trung Đông, để giải quyết vấn đề chế bom nguyên tử của Iran.
Thực sự nếu Iran được nới lỏng về các biện pháp chế tài và nhờ đó kinh tế khá hơn, phe ôn hoà tại xứ này sẽ mạnh thế và sẽ cởi mở để hợp tác với Hoa Kỳ nhiều hơn cho vùng Trung Đông. Ngày thứ sáu 17 tháng 7 vừa qua, Iran tuyên bố ngoại trưởng Mohammad Zarif của Iran sẽ viếng thăm một số quốc gia trong vùng Vịnh để theo đuổi những chương trình hợp tác trong vùng và quốc tế. Điều này đáng khích lệ vì Iran đứng đằng sau giật dây cho nhiều tổ chức khủng bố như Hezbollah của Lebanon, nhóm Houthis của Yemen và ủng hộ chính quyền của nhà độc tài Assad tại Syria.
Ngay sau khi chấm dứt cuộc thương thảo về bom nguyên tử với Iran, ngoại trưởng John Kerry cũng đã nói chuyện ngay với các đại diện của Nga, Iran cũng như của Saudi Arabia để tìm một giải pháp cho cuộc nội chiến tại Syria. Ba xứ này đóng vai trò quan trọng cho cuộc nội chiến Syria vì Iran và Nga ủng hộ Assad trong khi Saudi Arabia tài trợ cho quân kháng chiến Sunnis chống lại Assad. Với đà đang lên do cuộc thương thảo thành công với Iran tuần qua, ngoại trưởng Kerry đã thừa thắng xông lên, hy vọng sẽ giải quyết luôn vấn đề Syria nhanh chóng hơn trong mấy tháng tới!
Thực sự ngay hiện tại Hoa Kỳ và Iran tuy không chính thức nhưng cũng đã hợp tác trên trận chiến chống lại nhóm Islamic State hay ISIS tại Iraq! Hoa Kỳ tiếp tục cho phi cơ oanh tạc các căn cứ của nhóm ISIS để ủng hộ chính quyền Iraq muốn chiếm lại các thành phố bị lọt vào tay nhóm Sunni quá khích này. Iran gửi quân sang để bảo vệ nhóm Shiites bị Sunnis của ISIS giết hại và cho quân tham dự cuộc chiến cùng với quân chính phủ Iraq để tấn công ISIS. Như vậy dù muốn dù không Hoa Kỳ và Iran cũng đã hợp tác trong chiến dịch này. Với thỏa thuận về nguyên tử vừa qua, sự hợp tác này sẽ trở thành mạnh hơn trước và có nhiều hiệu quả hơn để chống lại nhóm ISIS hay tên mới là Islamic State!
Những điều may mắn đã đến dồn dập cho Obama trong vài tháng gần đây. Chỉ vài tuần trước, Obama đã thắng trong việc được Quốc Hội thông qua luật để thương thảo về Thỏa ước mậu dịch Thái Bình Dương Trans Pacific Partnership, nhờ vào đa số Thượng Nghị Sĩ và dân biểu của Cộng Hòa, trong khi phần lớn Dân Chủ đều chống! Đến cuối tháng 7 này, nhiều phần 12 quốc gia tham dự sẽ hoàn tất thỏa ước này và thỏa ước TPP sẽ làm thay đổi hẳn bộ mặt của vùng Thái Bình Dương về kinh tế, chính trị cũng như cả về quân sự với thế kiềm tỏa Trung Hoa bắt đầu.
Về phương diện ngoại giao, Obama cũng thành công trong việc cho mở cửa tái lập lại quan hệ ngoại giao với Cuba. Thành quả này có được nhờ Obama dùng chỉ thị hành pháp, không cần đưa ra Quốc Hội, một phương cách Obama sẽ tiếp tục dùng trong thời gian còn lại của nhiệm kỳ để thực hiện những mục tiêu của mình.
Gần đây phe cấp tiến và chính quyền Obama cũng đã gặp may mắn khi Tối Cao Pháp Viện trong hai phán quyết liền nhau xử cho thắng về luật Obamacare và hôn nhân đồng phái. Obamacare được coi như luật làm thay đổi hẳn bộ mặt về y tế cho xã hội Hoa Kỳ nên đây là sẽ là di sản của Obama và phe cấp tiến với tầm vóc lớn lao như thời của Tổng thống Johnson và luật về Medicare ban hành lúc đó.
Vận may cũng chưa ngừng cho Obama! Tình trạng khủng hoảng tại Hy Lạp tương đối cũng êm hơn với Hy Lạp ở lại trong khối dùng tiền Euro, không bị đuổi ra ngoài và Âu Châu tránh được một tai họa về kinh tế nếu đồng euro tan vỡ. Dĩ nhiên ảnh hưởng kinh tế cho Hoa Kỳ và toàn cầu cũng không phải nhỏ nếu khủng hoảng này không giải quyết được êm thắm.
Hiện nay kinh tế Hoa Kỳ được coi như vững mạnh nhất trên toàn cầu và đó cũng là điều may mắn khác cho Obama và đảng Dân Chủ. Theo ước tính của một hội nghị bàn tròn gần đây về kinh tế với các kinh tế gia nổi tiếng nhất, từ đây tới tháng 11, 2016 là kỳ bầu cử tổng thống sắp đến, kinh tế Hoa Kỳ sẽ phát triển mạnh với tỷ lệ thất nghiệp giảm thiểu chỉ còn 4.8% cho ngày bầu cử! Hiện nay tỷ lệ thất nghiệp đứng ở mức 5.3% cho tháng 6, 2015 vừa qua. Mức lãi xuất, mức lạm phát và giá xăng nhớt có thể tăng chút đỉnh nhưng không đáng kể. Xác suất về suy thoái chỉ là 15% cho khoảng thời gian khi người dân bỏ phiếu tháng 11 năm đến. Như vậy theo dự đoán kinh tế này, dân chúng Hoa Kỳ sẽ cảm thấy tin tưởng là mình sung túc hơn, điều tối quan trọng cho ứng cử viên và đảng đang cầm quyền.
Hillary gần như chắc chắn sẽ là người được đảng Dân Chủ đưa ra. Các ứng cử viên khác của Dân Chủ chỉ có Thượng Nghị Sĩ Bernie Sanders đáng kể một chút nhưng ngả theo tả phái quá nhiều nên khó hy vọng qua mặt được Hillary. Về phía Cộng Hòa, quá nhiều ứng cử viên sẽ làm loạn thị trường. Hiện đảng Cộng Hòa còn đang bị tai họa là tay ứng cử viên tỷ phú Donald Trump tuyên bố bậy bạ làm Cộng Hòa mất phiếu đối với dân Hispanic khi Trump gọi dân Mễ nhập cảnh lậu toàn là dân phạm pháp cướp bóc, hãm hiếp..
Nhiều phần Jeb Bush sẽ được Cộng Hòa đưa ra vì hiện Jeb Bush được các tỷ phú đổ tiền vào ủng hộ nhiều nhất!
Tuy nhiên điều kiện kinh tế lúc dân chúng đi bỏ phiếu vào tháng 11, 2016 sẽ là yếu tố quyết định cho ai thắng ai thua. Và với ước đoán về kinh tế vững mạnh hơn cho Hoa Kỳ, nhiều phần Hillary Clinton sẽ là tổng thống phụ nữ đầu tiên cho lịch sử của Hoa Kỳ!
Nếu quả thật điều này xảy ra, đây sẽ là điều may mắn khác cho Hoa Kỳ! Vì một khi tình hình Trung Đông yên ổn hơn với Iran, Iraq, Syria được giải quyết ổn thỏa do vận may của Obama cuối trào đem lại và Hoa Kỳ rút quân lực từ Afghanistan về, chương trình kiềm tỏa Trung Hoa của bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ mới có thể thực hành hữu hiệu. Một tổng thống Hillary Clinton vốn có ác cảm với Trung Hoa từ thời còn làm ngoại trưởng, sẽ cứng rắn hơn nhiều với quyết tâm triệt hạ xứ này trên mọi mặt.
Hiện nay chính quyền Obama đã bắt đầu chương trình triệt hạ kinh tế Trung Hoa, lợi dụng lúc Trung Hoa đang sụp đổ về kinh tế với quả bóng địa ốc và chứng khoán vỡ tan. Thỏa ước TPP sẽ làm hạn chế xuất cảng của Trung Hoa và tiêu diệt tiềm năng về kỹ nghệ sản xuất của xứ này. Hoa Kỳ cũng có thể dùng luật về chế tài mậu dịch nếu bộ Thương Mại xử là Trung Hoa lũng đoạn về hối đoái tiền tệ, giữ tiền quan quá thấp so với đồng Mỹ Kim. Tất cả các biện pháp này cộng với việc ngưng đầu tư tại Trung Hoa, chuyển sang các nước thành viên của thỏa ước TPP, mang các kỹ nghệ sản xuất và chế tạo về lại Hoa Kỳ, sẽ đánh gục nền kinh tế của Trung Hoa và diệt được tiềm năng kinh tế của Trung Hoa.
Cũng thế, nếu Hillary trở thành tân tổng thống Hoa Kỳ, chiến lược tại vùng biển Đông Hải sẽ thay đổi hẳn với Hoa Kỳ lập vòng đai kiềm tỏa Trung Hoa về quân sự với căn cứ chính cho quân lực Hoa Kỳ đặt tại Cam Ranh của Việt Nam. Trung Hoa chỉ biết lý lẽ của kẻ mạnh nên Hillary để chứng tỏ điều này sẽ còn làm mạnh hơn với Trung Hoa hơn ai hết!
Những tính toán sai lầm, coi thường địch thủ của Tập Cận Bình, cũng như lòng hiếu chiến và ý muốn đánh lạc hướng dân chúng Tàu khi kinh tế khó khăn và xã hội dễ nổi loạn, sẽ làm nguy cơ chiến tranh tăng gấp bội. Vì thế việc triệt hạ kinh tế Trung Hoa là điều tối quan trọng đối với Hoa Kỳ. Chỉ khi nào kinh tế sụp đổ hoàn toàn và nghèo khó, lúc đó xứ này mới không còn lòng dạ nào để hiếu chiến và đe dọa các quốc gia lân bang cũng như làm nguy hại đến an ninh và hòa bình của toàn cầu được nữa!
19 tháng 7, 2015
Khuất Phong Nguyễn Đình Phùng