10/5/22
Giấy Dó
10/3/22
Luân Hồi
Samsara
Xe quay nhật nguyệt hai vòng
Lang thang (1) khuấy bụi long đong đường trần
Hai vòng sinh tử phân vân
Sân si rồi cũng có ngần ấy thôi
Đạt ma (2) tiếp nối nổi trôi
Bi thương chữ “pháp” bồi hồi quay nhanh
Chiếc xe quay bánh vòng quanh
Vô minh (3) mờ mịt tử sinh luân hồi
Cuộc đời bèo dạt mây trôi
Cánh bèo hờ hững một thời qua mau
Chữ “Thời” xuân, hạ đâu đâu
Thu, đông mái tóc nhuộm màu tuyết sương
Nhân duyên thập nhị vô thường
Chữ “ái” rồi cũng nói suông bụi mờ.
Lê Đình Thông
—-
(1) Samsara
(2) Dharma
(3) Avidyā
Bài đọc thêm:
10/2/22
Romy Schneider, người viết trang sử đẹp của điện ảnh Pháp
Bỏ mặc những tiếng thị phi, Romy Schneider và Alain Delon xây tổ ấm cách Paris khoảng một giờ lái xe, rồi họ dọn về ở ngay giữa lòng kinh đô ánh sáng. Romy và Alain rạng ngời bên nhau tại Liên hoan điện ảnh Cannes, che khuất cả những ngôi sao màn bạc của thế giới như Sophia Loren, Grace Kelly…
Ngôi sao lúc tỏ lúc mờ
Đầu thập niên 1960, sự nghiệp của Alain Delon bắt đầu cất cánh. Những tên tuổi của làng điện ảnh lúc bấy giờ, như đạo diễn Ý Luchino Visconti, hay Henri Verneuil, René Clément... của Pháp mời Delon đóng phim.Romy Schneider từ một ngôi sao điện ảnh hàng đầu của Đức đã lùi vào bóng tối. Cô đi cùng Alain đến phim trường, lặng lẽ như một chiếc bóng. Không một đạo diễn Pháp nào chú ý đến cô gái tóc vàng từ xứ sở của Goeth sang làm dâu kinh đô Paris. Họa hoằn lắm, Romy mới được trao một vai diễn phụ. Mùa hè 1960, Alain Delon giới thiệu Romy với đạo diễn Ý Visconti. Ông tuyển cô vào diễn chung với Delon trên sân khấu trong vở kịch nổi tiếng của văn học Anh 'Tis Pity She's a Whore với cái tên được dịch sang tiếng Pháp là Dommage qu’elle soit une putain, nói về một mối tình giữa hai anh em ruột để rồi cả đôi nhận lấy hồi kết thảm khốc.
Romy tỏa sáng trên sân khấu và thế là ông phù thủy của làng điện ảnh Ý Luchino Visconti đã mời cô cộng tác tiếp trong bộ phim Boccace 70. Giai đoạn 1961-1962, Romy khá thành công trên sân khấu kịch nghệ với Chim Hải Âu của Chekov. Romy Schneider chắp cánh bay xa : cô được mời đóng phim tại Mỹ với những tên tuổi lừng danh như Orson Welles trong The Trial - Vụ Án, lấy từ tác phẩm cùng tên của văn hào Franz Kafkaz.
Năm 1962, đạo diễn Alain Cavalier mời Romy Schneider tham gia phim Le Combat dans l’ile. Trong tác phẩm này, Romy đóng vai Anne, một phụ nữ Pháp với sự đam mê và một bầu nhiệt huyết lạ thường, một nhân vật rất phức tạp bị giằn vặt giữa ý chí chính trị, tình yêu. Gần nửa thế kỷ sau, Cavalier hồi tưởng lại về Romy : « Cô bé người Áo đó từng thành danh trong làng điện ảnh nhờ những phim tình cảm ngọt ngào lấy bối cảnh là thành Vienna. Thế rồi cô ấy đến trường phim để nhập vai một người đàn bà Pháp và phải công nhận là Romy đã rất dễ dàng thuyết phục tất cả đoàn làm phim. Romy Schneider vào vai diễn với tất cả sự tinh tế và thông minh của riêng cô ấy, với thái độ rất tự nhiên… Thực sự, đây là một điều tuyệt vời và rất đáng nể phục ».
1963, sự đổ vỡ và điểm khởi đầu
Vẫn trước ống kính của nhà làm phim Claude Sautet, năm 1971, Romy Schneider rực rỡ và nẩy lửa trong vai Lily, một cô gái làng chơi. © Minh Anh/RFI |
Vũ điệu cuối cùng
NGÀY ĐẠI THỌ
biết ngày sẽ trôi rất âm thầm
Thở dài khi nhớ...Ồ, thứ Bảy!
Nhìn qua khung cửa, bỗng bâng khuâng.
Thả dòng ký ức theo trăn trở
Treo tâm tư vào gió qua hiên
Một mình gặm nhấm thương và nhớ
Đến bao giờ dứt nỗi ưu phiền?!
Trầm ngâm theo mảnh hồn thu xám
Lòng không phương hướng, chẳng dư âm!
Một ngày thêm tuổi trong hoài cảm
Bềnh bồng theo cảnh tiết thu phân.
Một giấc tha phương rười rượi, nhớ
Mấy cuộc bể dâu thổn thức, buồn
Nhìn quanh đời mãi còn nặng nợ
Trông vào hồn vẫn lạnh mù sương.
Gánh quan san của đời viễn xứ
mang hành trang mưa nắng một thời
Mong cầu vòng trong mơ hiện thực
để ấm lòng trong lúc đầy, vơi.
Hôm nay trời, biển sao lạnh vắng!
Nên lòng như khói xám, sương huyền
Dường như có tiếng ai thầm lặng
gọi nhớ một thời lắm truân chuyên!
Thời gian gõ nhịp nghe rất khẽ
Điệp khúc chậm, đều cứ vọng đưa
Đã 90 tuổi! Đâu còn trẻ?!
Sao vẫn miên man chuyện Nắng, Mưa!?
Thì cũng bấy nhiêu cơn lốc xoáy
cuốn đời qua gian khó dặm trường
Thầm nhủ "Bao giờ thôi khắc khoải
Khi nào mới thấy lại quê hương?!"
HUY VĂN
( Qúy tặng Đại Đội Trưởng của tôi,
cựu Đại Úy "Vương Vũ"-Trần Văn Vương
nhân ngày Đại thọ 90 của ông )
10/1/22
Bài thơ một câu- Mãn thành phong vũ....
Phan Đại Lâm thời Tống(潘大臨), rất giỏi về thơ văn. Nhưng số phận long đong. Sau khi lạc đệ nhiều phen, lui về sống ẩn dật trong cảnh cơ hàn.
Sau đây là một
mẩu chuyện rất lý thú về bài thơ của ông chỉ có một câu nhưng vang dội một thời
trong làng thơ văn Trung Hoa đương thời.
滿城風雨近重陽* Mãn thành phong vũ cận Trùng dương
*Trùng dương còn gọi là Trùng cửu là ngày mùng 9 tháng 9 âm lịch. Năm nay, Trùng Cửu nhằm ngày 04.10.2022. Tết Trùng dương hay Trùng cửu vẫn còn được các vài xứ ở Á châu (Hàn quốc, Nhật bản , Việt Nam, Singapor .. .) tổ chức hằng năm ở nơi công cộng, trong các gia đình còn ảnh hưởng nền văn hóa Á đông. Trùng dương còn có ý nghĩa khá đặc biệt là "Tết của người già". Là ngày mà con cháu tỏ lòng hiếu kính cha mẹ, ông bà như mua tặng tấm áo mới, thăm viếng, đi dã ngoại, đi ăn nhà hàng...
Chuyện kể:
Phan Đại Lâm
có một người bạn thân Tạ Dật ở lân cận. Vì cùng cảnh ngộ nên họ thân nhau như anh
em ruột. Hai người thường trao đổi những bài thơ mình làm cho nhau xem.
Một mùa thu
nọ, Tạ Dật đã viết thư cho Lâm và hỏi: “Gần đây anh có tác phẩm nào hay không?”
Lâm trả lời: “Mọi thứ về phong cảnh mùa thu đều có thể viết thành một bài thơ
hay, nhưng thật đáng tiếc vì nó đã bị hủy hoại bởi những sự việc trần tục. Đúng
vậy. Hôm qua, tôi đang nằm trên giường không có việc gì làm, nghe tiếng gió và
mưa trong rừng cây bên ngoài, tôi cảm thấy một ý thơ tuyệt vời, vì vậy hôm sau tôi lập
tức viết lên tường:
(Khắp thành mưa
gió sắp Trùng dương).
Ai ngờ vừa viết được một câu thì chủ nhà đã cử người đến giục trả tiền nhà, cảm hứng của tôi bị tiêu tán, không viết được nữa. Vì vậy, chỉ có bài thơ một câu này, gửi nó cho bạn!"
Ít lâu sau, Phan Đại Lâm chết vì nghèo đói và bệnh tật, khi ông
qua đời chưa đầy năm mươi tuổi. Để tưởng nhớ Bạn , Tạ Dật đã viết tiếp bài thơ
này:
滿城風雨近重陽,Mãn thành phong
vũ cận Trùng dương,
無奈黃花惱意香。Vô nhại huỳnh
hoa não ý hương.
雪浪翻天迷赤壁,Tuyết lãng phiên
thiên mê xích bích,
令人西望憶潘郎。Linh nhân tây vọng
ức Phan Lang.
Tạm phỏng dịch:
Khắp thành mưa
gió sắp Trùng Dương,
Bất kể, hoa
vàng tỏa ngát hương.
Hay, sóng tuyết
chơi vơi nơi xích bích,
Phương tây gợi
nhớ đến chàng Phan.
Bài thơ “Khắp thành mưa gió sắp Trùng Dương”*cũng đã trở thành một thành ngữ nổi tiếng qua các thời đại: Mãn thành phong vũ*.
*Mãn thành phong vũ: Chỉ một sự kiện xã hội , chính trị... gây xôn xao dư luận.
(tiếng Anh: town is full of gossips)
Và cũng là đề tài tạo nguồn cảm hứng cho các thi nhân thời ấy.
Xin đọc thêm: Tiết Trùng Cửu - Đỗ Chiêu Đức
9/29/22
Tân Định, thức cả trăm năm…
Theo dấu người năm cũ
Nhà ông bạn tôi nằm trên đường Thạch Thị Thanh. Căn nhà kiến trúc Sài Gòn cũ, với thép là ý tưởng chủ đạo ở cửa chính và các ô cửa sổ. Tường trét đá rửa, chia ô vuông trang trí theo họa tiết hình học, một thứ phong cách kiến trúc Âu Mỹ khá phổ biến ở Sài Gòn mấy chục năm trước.