Tìm Khắp Thế Giới - Chúng Tôi Tìm Thấy Nhau

Sandra Kosmala, Nguyễn Thế Hoàng và Lila

Tôi đọc được một bài viết trên BBC tiếng Việt tựa đề Vợ Ba Lan buộc xa chồng Việt Nam : Tôi xem mình là người Việt, xin cho tôi về nhà.

Người vợ Ba Lan có tên là Sandra Kosmala. Cô Sandra đem con gái hai tuổi lần đầu tiên về quê ngoại thăm ông bà. Hai mẹ con bị mắc kẹt tại Poznan, Ba Lan. Lý do vì đại dịch virus corona. Con gái quốc tịch Việt Nam được về, mẹ quốc tịch Ba Lan thì không.

Sandra Kosmala nói cô mong hai mẹ con cô được sớm bay về đoàn tụ với người chồng, một công dân Việt Nam. Người mẹ trẻ hiện đang mang thai bảy tháng nói : Từ nhiều tuần qua cô đã tìm nhiều cách khác nhau, từ đặt mua vé máy bay trực tiếp, cho tới khẩn nài sự giúp đỡ của Đại sứ quán Việt Nam ở Ba Lan, nhưng vẫn mắc kẹt ở Ba Lan trong lúc ngày sinh nở đang đến gần.

Sandra nói rõ ràng và rành mạch bằng tiếng Việt với chất giọng Hà Nội trong cuộc phỏng vấn của BBC rằng : Tôi mong muốn xin được về Việt Nam. Tôi mong chính phủ Việt Nam cho phép tôi nhập cảnh để về với chồng mình. Các chi phí vé máy bay hay cách ly tập trung tôi đều chịu, chỉ mong cho gia đình đoàn tụ. Tôi cũng hỏi nhiều người về trải nghiệm ở khu cách ly, họ đều phản ứng tích cực, bạn bè tôi người nước ngoài còn khen không nghĩ Việt Nam lại làm tốt như vậy.

Sự kiện mẹ con cô Sandra bị kẹt ở Ba Lan làm tôi xúc động. Bài báo trên BBC tiếng Việt còn làm cho tôi xúc động hơn nữa về mối tình của cô gái Ba Lan, Sandra Kosmala và thanh niên Việt Nam, Nguyễn Thế Hoàng.

Ngày xưa, ở Việt Nam, thanh niên và thiếu nữ hiếm ai lấy người nước ngoài. Nữ giới lấy người nước ngoài thường bị dị nghị tai tiếng, nam giới thì không. Ngày nay, ở Việt Nam, việc lấy người nước ngoài là bình thường. Lấy người nước ngoài thì phụ nữ có hai nhóm : Nhóm thứ nhất là những phụ nữ được các công ty môi giới đưa sang làm vợ các nam giới Trung Hoa, Đài Loan, Hàn Quốc. Phụ nữ thuộc nhóm này đa số là thuộc gia đình nghèo ở vùng quê. Nhóm thứ hai là những phụ nữ lấy chồng là nam giới thuộc các nước Mỹ, Châu Âu. Phụ nữ thuộc nhóm này đa số là những cô gái trẻ đẹp thuộc những gia đình thành phố khá giả, họ muốn có cuộc sống tốt đẹp ở phương Tây. Nam giới thì vẫn ít lấy người phụ nữ nước ngoài như ngày xưa.

Đất nước sau hơn 45 năm thống nhất, theo tôi đất nước vẫn còn nghèo. Thanh niên Việt Nam vẫn chưa đưa đất nước lên ngang bằng Đài Loan, Hàn Quốc, Tân Gia Ba … Nhiều phụ nữ Việt Nam vẫn phải giải quyết cái nghèo bằng cách làm vợ người Trung Hoa, Đài Loan, Hàn Quốc hoặc tìm đời sống tốt đẹp hơn ở các nước phương Tây. Người dân Việt Nam vẫn còn phải làm công tại nhiều quốc gia trên thế giới.

Ngày xưa, đất nước chiến tranh, ly loạn, nhiễu nhương, người phụ nữ chịu nhiều gian truân, thiệt thòi đau khổ hơn nam giới. Thời Pháp thuộc, thời lính Mỹ tràn ngập miền Nam, người phụ nữ phải làm me Tây, me Mỹ, bị xã hội khinh chê. Thật ra họ đâu có lỗi gì. Lỗi là lỗi của nam nhi không đủ tài trí để đất nước nghèo hèn khiến đất nước bị đô hộ, bị lệ thuộc ngoại bang. Nữ nhi phải cắn răng làm me Tây, me Mỹ.

Ngày nay, đất nước độc lập, thống nhất đã hơn bốn mươi lăm năm, có những phụ nữ Việt Nam phải trần truồng cho những người đàn ông Hàn Quốc thuộc giai cấp hạ đẳng trong xã hội của họ lựa chọn đem về quốc gia họ. Nhìn cảnh thê thảm của người phụ nữ Việt Nam xấu số này, nam nhi đất Việt làm sao không hổ thẹn cúi mặt, tiền nhân dưới suối vàng làm sao không rơi nước mắt …

Nhìn những hình ảnh vui tươi và nghe tâm sự của cô Sandra Kosmala, tôi cảm động và khâm phục mối tình của cô gái Ba Lan và thanh niên Việt Nam. Tôi không biết họ gặp nhau ở đâu. Tôi cũng không biết thân thế sự nghiệp của họ. Tôi chỉ nghe 6 phút 10 giây đài BBC tiếng Việt phỏng vấn cô Sandra.

Mối tình của cô Sandra và anh Hoàng là mối tình giản dị, êm đềm và dễ thương.

Sandra cho biết : “Chuyện tình của hai vợ chồng tôi êm đềm, không gặp những khó khăn hay va vấp về văn hóa. Càng ở xa nhau, tôi càng thấy tình cảm mạnh mẽ. Khi gặp chồng mình, chúng tôi yêu nhau rất nhanh và quyết định cưới cũng rất nhanh. Chúng tôi nói với nhau, tìm khắp cả thế giới, cuối cùng tìm thấy nhau là đủ rồi".

Anh Nguyễn Thế Hoàng có vợ là người Ba Lan. Anh không ở lại sống ở nước phương Tây để có đời sống thoải mái như nhiều người Việt Nam khác. Anh đem vợ về sống tại Hà Nội. Con anh lấy quốc tịch Việt Nam. Anh biến cô gái Ba Lan thành cô gái Việt Nam.

Cô Sandra là cô gái hiếm có. Cô rất yêu thương anh Hoàng. Cô cố gắng trở thành người Việt Nam. Cô nói : “ Tôi hiểu văn hóa Việt Nam nên không có nhiều khác biệt hay khó khăn. Nếu có song tịch, tôi cũng muốn nhập quốc tịch Việt Nam, nhưng không phải có chồng Việt Nam thì sẽ được nhập tịch. “

Cô Sandra nói tiếng Việt rất chuẩn, rõ ràng và có chất giọng Hà Nội. Cô kể rằng :

“Những khi đi ra ngoài phố và nói chuyện bằng tiếng Việt thì người ta cứ nhìn nhìn tôi và nói “ Chị không phải là người Việt Nam phải không ? Tại sao chị lại nói được tiếng Việt giỏi như thế ?”

Cô Sandra còn nói : “Tôi cũng biết nấu vài món Việt Nam. Tôi biết ăn bún đậu mắm tôm nữa”.

Về mặt giấy tờ, Sandra vẫn là người Ba Lan nhưng bản thân cô vẫn xem mình như là người Việt Nam. Cô nói : "Tới bây giờ, tôi vẫn nghĩ quyết định ở Việt Nam là đúng đắn nhất. Tôi không tưởng tượng được nếu không phải ở Việt Nam thì ở đâu. Tôi đã ăn gần 10 cái tết ở Việt Nam, tôi là người Việt Nam rồi.”

Sandra nói một câu thật tha thiết cảm động : “Tôi xem mình là người Việt, xin cho tôi về nhà.”

Quang Già Cơ

Cử tri Đài Loan bác bỏ cảnh báo của Trung Quốc và trao cho đảng cầm quyền chiến thắng lịch sử thứ ba liên tiếp

 

Tổng thống đắc cử Đài Loan Lai Ching-te, thuộc Đảng Tiến bộ Dân chủ (DPP) và người đồng tranh cử Hsiao Bi-khim đến dự một cuộc họp báo sau chiến thắng của họ trong cuộc bầu cử tổng thống vào ngày 13 tháng 1 năm 2024.

Đảng Dân Tiến cầm quyền của Đài Loan đã giành được chiến thắng lịch sử thứ ba liên tiếp cho tổng thống vào thứ Bảy khi các cử tri phớt lờ những cảnh báo của Trung Quốc rằng việc tái bầu cử của họ sẽ làm tăng nguy cơ xung đột.

Lai Ching-te, phó tổng thống đương nhiệm của Đài Loan, tuyên bố chiến thắng vào tối thứ Bảy trong khi hai đối thủ đối lập của ông đều thừa nhận thất bại.

“Đây là một đêm thuộc về Đài Loan. Chúng ta đã cố gắng giữ Đài Loan trên bản đồ thế giới,” Lai nói với hàng nghìn người ủng hộ tưng bừng tại một cuộc mít tinh sau chiến thắng của mình.

Ông nói thêm: “Cuộc bầu cử đã cho thế giới thấy cam kết của người dân Đài Loan đối với nền dân chủ, điều mà tôi hy vọng Trung Quốc có thể hiểu được”.

Người bạn đồng hành của Lai, Hsiao Bi-khim (Tiêu Mỹ Cầm), người vừa giữ chức đặc phái viên hàng đầu của Đài Loan tại Hoa Kỳ, đã được bầu làm Phó Tổng thống.

Theo Ủy ban bầu cử trung ương Đài Loan (CEC), quá trình kiểm phiếu đã kết thúc, với Lai - ứng cử viên của Đảng Dân tiến (DPP) cầm quyền của Đài Loan - chỉ nhận được hơn 40% tổng số phiếu bầu.

Ứng cử viên đảng đối lập Kuomintang (KMT) của Đài Loan, Hou Yu-ih đã giành được 33,49% số phiếu bầu, trong đó ứng cử viên Đảng Nhân dân Đài Loan (TPP) Ko Wen-je nhận được 26,45%. Hơn 14 triệu người đã tham gia, nghĩa là tỷ lệ cử tri đi bầu chỉ đạt hơn 71%.

Chiến dịch bầu cử sôi nổi, một minh họa cho các thông tin dân chủ sôi động của Đài Loan, đã diễn ra vì nhiều vấn đề sinh kế cũng như câu hỏi hóc búa về cách đối phó với nước láng giềng độc đảng khổng lồ, Trung Quốc, quốc gia dưới sự lãnh đạo của Tập Cận Bình. mạnh mẽ và hiếu chiến.

Kết quả cho thấy các cử tri ủng hộ quan điểm của DPP rằng Đài Loan là một quốc gia có chủ quyền trên thực tế nên tăng cường phòng thủ trước các mối đe dọa từ Trung Quốc và làm sâu sắc thêm mối quan hệ với các nước dân chủ anh em, ngay cả khi điều đó đồng nghĩa với việc bị Bắc Kinh trừng phạt kinh tế hoặc đe dọa quân sự.

Đây cũng là một hành động hạ thấp hơn nữa tám năm chiến thuật vũ trang ngày càng mạnh mẽ đối với Đài Loan dưới thời ông Tập, người đã tuyên bố rằng việc hòn đảo này cuối cùng “thống nhất” với đại lục là “một điều tất yếu mang tính lịch sử”.

Người phát ngôn của Văn phòng Các vấn đề Đài Loan của Trung Quốc khẳng định kết quả bầu cử “không thể hiện quan điểm chính thống trên hòn đảo”.

“Đài Loan là Đài Loan của Trung Quốc. Cuộc bầu cử này sẽ không thay đổi bố cục cơ bản và tiến trình phát triển trong quan hệ hai bờ eo biển; không làm thay đổi mong muốn chung của đồng bào hai bên xích lại gần nhau hơn; nó cũng sẽ không thay đổi thực tế rằng đất nước chắc chắn sẽ được thống nhất”, người phát ngôn nói thêm, được hãng thông tấn nhà nước Trung Quốc, Tân Hoa Xã trích dẫn.

Những người ủng hộ Đảng Tiến bộ Dân chủ (DPP) cầm quyền tại Đài Bắc vào ngày 13 tháng 1 năm 2024

Giống như tổng thống sắp mãn nhiệm Thái Anh Văn, người không thể tái tranh cử vì giới hạn nhiệm kỳ, Lai bị các lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc công khai ghét bỏ và chiến thắng của ông khó có thể dẫn đến bất kỳ sự cải thiện nào trong mối quan hệ giữa Bắc Kinh và Đài Bắc.

Trung Quốc cắt hầu hết liên lạc với Đài Bắc sau khi bà Thái nhậm chức và tăng cường áp lực ngoại giao, kinh tế và quân sự lên hòn đảo tự trị, biến eo biển Đài Loan thành một trong những điểm nóng địa chính trị lớn của thế giới.

Đảng Cộng sản cầm quyền Trung Quốc coi Đài Loan là một phần lãnh thổ của mình, mặc dù chưa bao giờ kiểm soát hòn đảo này. Trong khi các nhà lãnh đạo Cộng sản Trung Quốc liên tiếp tuyên bố cuối cùng sẽ đạt được “thống nhất”, ông Tập đã nhiều lần nói rằng vấn đề Đài Loan “không nên được truyền lại từ thế hệ này sang thế hệ khác”, gắn sứ mệnh này với mục tiêu “trẻ hóa quốc gia” giữa thế kỷ của ông.

DPP nhấn mạnh rằng Đài Loan không phụ thuộc vào Đảng Cộng sản Trung Quốc và tương lai Đài Loan chỉ được quyết định bởi 23,5 triệu dân của nước này.

Trước cuộc bỏ phiếu hôm thứ Bảy, Bắc Kinh đã cảnh báo cử tri Đài Loan “hãy đưa ra lựa chọn đúng đắn” và “nhận ra mối nguy hiểm cực độ từ việc Lai Ching-te gây ra đối đầu và xung đột xuyên eo biển”.

Người đồng tranh cử của ông, Hsiao Bi-khim (Tiêu Mỹ Cầm), đã bị Trung Quốc trừng phạt hai lần vì là “kẻ ly khai cứng đầu”.

Phát biểu với giới truyền thông trước bài phát biểu chiến thắng vào tối thứ Bảy, Lai gọi chiến thắng của mình là “chiến thắng cho cộng đồng các nền dân chủ”.

Ông nói: “Chúng tôi đang nói với cộng đồng quốc tế rằng giữa dân chủ và chủ nghĩa độc tài, chúng tôi vẫn đứng về phía dân chủ”.

Ông nói thêm: “Tôi sẽ hành động phù hợp với trật tự hiến pháp dân chủ và tự do của chúng ta theo cách cân bằng và duy trì hiện trạng xuyên eo biển”. “Đồng thời, chúng tôi cũng quyết tâm bảo vệ Đài Loan khỏi các mối đe dọa và hăm dọa liên tục từ Trung Quốc”.

Ông nói thêm: “Trong tương lai, chúng tôi hy vọng rằng Trung Quốc sẽ nhận ra tình hình mới và hiểu rằng chỉ có hòa bình mới mang lại lợi ích cho cả hai bên eo biển”.

Một "Cú đấm" cho Bắc Kinh

Chiến thắng của Lai diễn ra trong bối cảnh Mỹ đang cố gắng ổn định mối quan hệ căng thẳng với Trung Quốc và ngăn chặn sự cạnh tranh chuyển sang xung đột. Trong thời chính quyền của bà Thái, Đài Loan đã tăng cường quan hệ với Hoa Kỳ, quốc gia ủng hộ quốc tế lớn nhất của họ, giúp tăng cường hỗ trợ và bán vũ khí cho hòn đảo này.

Các quan chức Mỹ từng nói rằng Washington sẽ duy trì chính sách lâu dài của mình đối với Đài Loan bất kể ai nắm giữ chức vụ đứng đầu. Theo các quan chức cấp cao, chính quyền Biden sẽ cử một phái đoàn không chính thức - bao gồm cả các cựu quan chức cấp cao - đến Đài Bắc sau cuộc bầu cử để phù hợp với thông lệ trước đây.

TY Wang, giáo sư tại Đại học bang Illinois, cho biết chuyến thăm của phái đoàn “sẽ là một tín hiệu, một cách rất mang tính biểu tượng để ủng hộ Đài Loan”.

Kết quả hôm thứ Bảy là một đòn giáng mạnh nữa vào Quốc Dân Đảng của Đài Loan, vốn đang ủng hộ mối quan hệ nồng ấm hơn với Bắc Kinh và đã không giữ chức tổng thống kể từ năm 2016.

Bắc Kinh không hề giấu diếm mong muốn được thấy Quốc Dân Đảng quay trở lại nắm quyền. Trong chiến dịch tranh cử, Quốc Dân Đảng đã cáo buộc Lai và DPP gây căng thẳng một cách không cần thiết với Trung Quốc.

Lev Nachman, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Quốc gia Chengchi của Đài Loan, cho biết trong khi Lai phải thực hiện một số điều chỉnh kinh tế do sự bất bình sâu sắc của công chúng về mức lương thấp và nhà ở giá rẻ, thì về các vấn đề như chính sách đối ngoại và quan hệ xuyên eo biển, ông dự kiến ​​sẽ chủ yếu tuân theo. Cách tiếp cận của Tsai.

Ông nói: “Phần lớn chiến dịch của Lai đã cố gắng trấn an không chỉ khán giả trong nước mà cả khán giả quốc tế rằng anh ấy là Tsai Ing-wen 2.0”.

Điều đó sẽ không được chào đón ở Bắc Kinh.

Vài ngày trước cuộc bầu cử, Văn phòng Các vấn đề Đài Loan của Trung Quốc cho biết bằng cách đi theo con đường của bà Thái, Lai đang theo đuổi con đường khiêu khích và đối đầu, đồng thời sẽ đưa Đài Loan “ngày càng gần hơn với chiến tranh và suy thoái”.

Các nhà phân tích cho rằng Trung Quốc có thể gia tăng áp lực kinh tế và quân sự lên Đài Loan để thể hiện sự bất bình trong những ngày và tuần tới, hoặc để dành một phản ứng mạnh mẽ hơn khi ông Lai nhậm chức.

Nachman nói: “Đã nhiều lần Trung Quốc có thể gây ồn ào về chiến thắng của DPP, dù bây giờ hoặc cuối năm nay”.

Theo CNN Đài Bắc-Đài Loan

Chuyện ngày xưa… với Cha Ngô Duy Linh

 

Trong gia đình Thụ Nhân, cứ vài năm lại có một “Đặc San” được thực hiện, các bạn mình lại được mời gọi viết bài, và từ đó những “kỷ niệm ngày xưa” lại có dịp khơi dậy, nhắc nhở, tâm tình... với ít nhiều “thương tiếc”.

Viết về quá khứ, về những chuyện “đã qua” và sẽ không bao giờ trở lại, như chuyện “tắm sông hai lần”. Vậy thì, viết về “quá khứ” để làm gì? Thực ra thì cũng... không để làm gì, quá khứ thì đã qua rồi, nhắc lại thì cũng chỉ là tiếc thương đôi khi hối hận mà thôi. Nói cho cùng, ngay chính cuộc đời này, sinh ra lớn lên rồi… đi vào quá khứ, cũng không để làm gì, người ta có thể đem ra nhiều lý luận để cho thấy cuộc đời có ý nghĩa hơn, và điều này rất cần thiết. Đời người, nhiều lắm là khoảng trăm năm, dài mà lại rất ngắn ngủi, với đầy ắp vui mừng buồn giận thương yêu ghét muốn... nhưng dù, “thuyền ai ngược gió hay xuôi gió”... thì ai cũng có được một quãng đời có thể gọi là... thời kỳ vàng son cho mình, khoảng thời gian đó ngắn hay dài còn tùy rất nhiều ở phước đức cá nhân. Riêng tôi, và có lẽ hầu hết các bạn mình, bốn năm trong khung trời Đại học Dalat có thể chính là “thời kỳ vàng son”. Dù rằng, khoảng thời gian đó nay đã tít mù khơi quá khứ, nhưng mà, mỗi khi có dịp, những kỷ niệm thân thương ấy lại bùng dậy, tràn bờ, tuôn chảy... thành những dòng thơ, nốt nhạc hay những nét chấm phá màu sắc trên trang giấy. Những lúc như thế, đó là niềm vui an ủi, là bếp lửa ấm lòng, là chiếc gối êm ái, và là cây gậy chống đỡ khập khiễng của tuổi hoàng hôn… Do vậy, mà thỉnh thoảng, chúng ta, những “Thụ Nhân” rải rác cùng khắp, mới có được những áng văn thơ tản mạn tìm về Dalat ngày nào, về những chiều Năng Tĩnh, và về những con đường học xá... để nhớ, để thương.

Tôi lên Dalat trong chuyến bay đầu đời từ miền tây Đồng Tháp để bắt đầu theo học Khóa 3 CTKD (niên học 66 – 70). Chuyến đi đó đã mở ra cho tôi chân trời mới của tuổi thanh xuân trong một đất nước quá nhiều khó khăn. Lúc bấy giờ, được đi học là một ân sủng, và cảm nhận được điều ấy đã là niềm hạnh phúc. Nhiều khi, ngay đến bây giờ, nghĩ lại, tôi tự hỏi, ... đi học, tại sao lại Dalat mà không Saigon? Những câu hỏi như thế, mới nghe thì có vẻ đơn giản, thế mà... không nhất thiết là như vậy.

Thực ra, tôi thích hội họa, nhưng cứ nghĩ đến cái... nghề “lăn lóc dưới mương” đó tôi thấy ngao ngán. Sau trung học, trường ốc thiếu thốn, thi vào trường Kỹ Thuật Phú Thọ là cả một “công trình chạy chọt!” Cũng may, tôi có “cô hàng xóm dễ thương” - đang là sinh viên khóa 2 CTKD - hết lời ca tụng Dalat và “rủ rê”. Với tôi lúc đó, Dalat là một địa danh xa lạ, và chỉ nghe nói đó vùng đất lạnh sương mù và thơ mộng... Thế là tôi mê liền, vài hôm sau, tôi khăn gói thơ túi rượu bầu lên thành phố sương mù và đắm chìm trong niềm hạnh phúc, và điều này cho thấy tôi đi học vì yêu thích Dalat hơn là CTKD!

Nhớ, lúc đến Dalat, tôi theo anh bạn Cần Thơ mới quen, mướn chung căn phòng nhỏ trên con dốc Võ Tánh, ngoài khung viên VĐHDL; hàng ngày tôi đến trường và ao ước được vào... ăn ở trong học xá. Chẳng bao lâu, tôi được người mách nước, nên mạnh dạn gõ cửa vào xin Cha Linh. Cha mở cuộc phỏng vấn... thân thiện, với ít nhiều “thương xót”, tôi nghĩ thế. Cha hỏi,

- Có khả năng gì?

- Dạ, chơi bóng rổ khá.

- Còn khả năng nào khác? Hát được không?

- Dạ, cũng được!

- Hát thử vài câu xem.

"Chời", tôi quýnh quá, nghĩ lại mình đang có... “nỗi buồn gác trọ” nên tằng hắng lên giọng:

“Gác lạnh về khuya cơn gió lùa, trăng gầy nghiêng bóng cài song thưa, nhớ ai mà ...”

-

Thôi được rồi!

(Cha ra dấu stop. Tôi quýnh quá, nghĩ chắc “tiêu” rồi! Nhưng không!)

- Được! cho... “chú mày” (thực tình cho đến bây giờ, tôi cũng không nhớ lúc đó là Cha gọi mình là gì!) vào học xá, nhưng với điều kiện là “chú mày” phải vào ca đoàn học xá, thuộc... bè “ồ ề”, chịu không?

Chời, tôi chịu quá đi chứ! thế là... “a lê hấp” chiều nay “ta” dọn vào học xá! Tôi được vào học xá, lầu 3, có 6 người cùng phòng cùng tuổi cùng lớp, không khí đầm ấm giữa miền đất lạnh. Trong đó, có anh chàng người Vĩnh Long, Mạc Phú Thọ, người “dzui dẻ chẻ chung” và làm tôi nhớ nhiều nhất, vì có cái tên, “mạt mà lại còn phú với thọ”! (Lúc đó, chữ nghĩa tôi lem nhem nên lầm họ Mạc thành ra “mạt rệp”), nhưng thế mà hay, anh chàng này lại “chê” cái tên cúng cơm cũa tôi, Ngụy Trung Nghĩa, là “gian ác xảo trá mà lại còn trung

với nghĩa!” Thế mới hay cuộc đời đã dun rủi cho... “chúng mình gặp nhau”, và “mối tình” đó trở nên “trung nghĩa và phú thọ” cho đến ngày nay, chúng tôi lưu lạc và sau cùng định cư nơi xứ cao bồi Dallas! Và điều hy hữu nữa là chính Cha Linh, sau này, cũng ở Dallas và đã qua đời tại đây. Trước sau, tôi luôn nhớ ơn Cha đã tiếp nhận cho tôi vào học xá, và nhờ đó tôi có được những người bạn thân thương mà sau này trên xứ người rất khó mà có được.

Tuy nhiên, kỷ niệm của tôi đối với Cha không sâu đậm lắm, vì sau khi tôi vào học xá không lâu thì Cha được Frere Kế thay thế trong việc chăm coi học xá, chỉ trừ những kỷ niệm lờ mờ với vài hình ảnh áo đen thấp thoáng của Cha trong những lúc “thanh tra” ban đêm bất ngờ, và “rầy rà” khi bắt gặp những sai trái cũa “chúng nó”, và nhất là hình ảnh Cha tận tụy với âm nhạc trong những buổi điều khiển “trình diễn” của ca đoàn học xá, khoảng gần vài chục người, mà trong đó, có tôi, đạo Phật, tham dự và cùng hát Thánh ca!

Viết những điều kể trên, chỉ nhằm khơi dậy những “ân tình” của Cha nhân ngày giỗ Cha Linh tại Dallas. Đây cũng là một dịp để tôi tỏ lòng biết ơn Cha, cũng như Frères và những vị Thầy, Cô, ... đã có mặt, dạy dỗ, làm việc, chung vui với đám “tiểu học sĩ” chúng tôi trong những năm 60s - 70s. Dù rằng, CTKD đã không “Thụ” tôi thành “Nhân” trong chuyện “kinh bang tế thế” như các bạn khác, nhưng tôi lúc nào cũng vẫn trân quý nó như một cơ duyên may mắn hiếm hoi có được trong cuộc đời mình. 

Nay kính

Trần Sa - NgụytrungNghĩa 

Trích: Đặc San Chiều Năng Tĩnh (trang 21-22)

Làng người Kinh ở Trung Quốc

 Bài và ảnh: Lê Phong - Người Lao động

Người dân tộc Kinh hát quan họ Bắc Ninh, nói tiếng Việt tại Trung Quốc

Dân tộc Kinh ở Trung Quốc giao tiếp hằng ngày bằng tiếng Việt, ăn nước mắm và hát dân ca quan họ Bắc Ninh.

Đó là những người gốc Việt lưu lạc đến đây hơn 500 năm và hiện định cư tại khu vực Tam Đảo (thuộc xã Giang Bình, thị trấn Đông Hưng, tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc), cách cửa khẩu Móng Cái của Việt Nam hơn 25 km.

"Người Kinh mình phải không?"

Khi chúng tôi vừa đặt chân đến đình An Nam nằm tại làng chài Vạn Vĩ, bà Tô Tiết đến nắm chặt lấy tay, hỏi rõ: "Người Kinh mình phải không?". Dứt lời, bà vội quay sang kêu chồng con và cả những người hàng xóm chạy ra để trò chuyện.

Tất cả xôn xao như vừa nhận được một tin vui. Thậm chí từ cuối xóm, hai bà lão ngoài 80 tuổi cũng chống gậy lần từng bước chân tới sân đình gặp chúng tôi. "Người Việt Nam sang đây chơi hả?", "Người Kinh đi thăm người Kinh đây nè"… là những câu mà hai cụ hỏi liên tục.

Chúng tôi kể cho họ nghe nơi chúng tôi sinh sống là TP HCM, cách biên giới Trung Quốc hơn 3 ngày đi ôtô. Nhưng tất cả đều không biết, họ chỉ nghe kể rằng từ hàng trăm năm trước, ông bà của họ có nguồn gốc từ Đồ Sơn (TP Hải Phòng) ra biển đánh bắt cá rồi theo con nước đến mảnh đất này và nay đã có hơn 20.000 người gốc Việt sinh cơ lập nghiệp ở đây.

"Chúng tôi không biết gì nhiều ở Việt Nam đâu. Nhưng người Việt mà qua đây thì phải ở lại đãi cơm. Để còn nói tiếng Việt cho chúng tôi nghe. Phải nói nhiều để chúng tôi không quên tiếng Việt" - bà Tiết nhiệt tình mời.

Không thể từ chối, chúng tôi gật đầu nhận lời ở lại dùng cơm với người dân trong làng. Trong lúc chờ mọi người chuẩn bị, chúng tôi mượn xe máy điện đi tham quan làng người Kinh. Càng đi sâu càng bất ngờ khi mọi thứ không khác gì làng quê ở vùng nông thôn Bắc Bộ.

Từ đầu làng đã tọa lạc một ngôi đình, kế bên là giếng nước và lũy tre thân thuộc. Cứ cách hơn 15 hộ lại xuất hiện một khu vườn trồng lúa, khoai và hoa màu. Những phụ nữ đội nón lá, cuốc đất và nói chuyện với nhau bằng tiếng nguồn cội bao đời.

Dừng trước một cửa hàng tạp hóa, chúng tôi nhận ra những bảng hiệu bán các món hàng Việt như thuốc lá, cà phê, kể cả tương ớt. Bà Đỗ Tú, chủ cửa hàng, bước ra khoe hẳn một chai nước mắm mới nhập từ bên kia biên giới: "Dân làng nơi đây sản xuất nước mắm và dùng nước mắm nêm vào tất cả món ăn. Nhập thêm hàng Việt Nam vì phòng ngừa mùa biển động không có cá để làm nước mắm".

Theo lời bà Tú, dù trải qua hàng trăm năm nhưng mọi sinh hoạt ở đây đều giữ nguyên gốc. Hơn 15 năm trước, khi điện thoại thông minh chưa phát triển, người dân nhập băng cassette thu những bài hát ru, hát quan họ để bán. "Thế hệ tôi và cả những đời trước đều được cha mẹ hát ru bằng dân ca. Rất nhiều người chơi được cả nhạc cụ Việt Nam" - bà Tú kể.

Không quên tiếng Việt

Quả thật, khi chúng tôi quay trở lại sân đình ăn cơm trưa thì dân làng đã kéo sẵn bộ đàn bầu ra chuẩn bị biểu diễn. Không một chút ái ngại, bà Tiết đứng giữa sân đình cất giọng hát mộc mạc: "Yêu nhau cởi áo ối à cho nhau, về nhà dối rằng cha dối mẹ… rằng a ối a qua cầu, tình tình tình gió bay…".

Vừa dứt bài, bà liền chuyển sang đánh đàn bầu bài dân ca quan họ Bắc Ninh "Trèo lên trái núi Thiên Thai".

Bà Tô Tiết, thế hệ thứ 10 của người dân tộc Kinh tại Trung Quốc, chơi đàn bầu

Để tìm hiểu thêm một số thông tin khác về nguồn gốc của người gốc Việt ở Trung Quốc, chúng tôi tìm đến Bảo tàng Dân tộc Kinh do tỉnh Quảng Tây quản lý.

Trước cổng bảo tàng là bức tượng hai vợ chồng đang đánh bắt cá trên biển nhằm mô phỏng lại những ngày đầu người Việt tới đây định cư; bên trong tái hiện những hình ảnh rước kiệu, không gian bếp, những món đặc sản của người Việt… Để có thể đọc và tìm hiểu hết thông tin trong bảo tàng mất gần 1 giờ. Bảo tàng mở cửa tất cả các ngày trong tuần và không thu phí.

Ông Lý Hiển, người trông coi bảo tàng, kể rằng trước kia, những người dân mà chúng tôi gặp được gọi là người An Nam, người Việt nhưng giờ đây được chính thức gọi là người Kinh. Đây là một trong những dân tộc thiểu số ít người nhất ở Trung Quốc.

Theo lời kể, xưa kia có 12 dòng họ tổ gốc Việt di cư theo luồng cá và chia nhau ở trên 3 hòn đảo lần lượt có tên là Vạn Vĩ, Sơn Tâm và Vu Đầu. Dần dần, 3 hòn đảo bị bồi lấp thành bán đảo Tam Đảo như hiện nay.

Ông Hiển cho biết chính quyền sở tại vừa cho phép các trường học ở khu vực có dân tộc Kinh sinh sống đưa tiếng Việt vào chương trình giảng dạy. Đây là môn không bắt buộc nhưng gần như cháu nào cũng đều đăng ký học thêm. "Vốn sẵn giao tiếp với cha mẹ ở nhà bằng tiếng Việt nên khi cô giáo dạy, những đứa trẻ tiếp thu rất nhanh" - ông Hiển nói.

Thiếu nữ ở Tam Đảo

Không những cố gắng giữ gìn tiếng nói mà dân ở đây hằng năm mời những bậc cao niên từ Trà Cổ (TP Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh) sang Tam Đảo để hướng dẫn tổ chức các lễ hội và cúng đình. Mỗi năm có 4 đợt lễ lớn và đó là dịp mọi người đến để chung vui, cầu may mắn.

Theo thống kê, tại Tam Đảo có hơn 120 người thuộc dân tộc Kinh chơi được nhạc cụ truyền thống Việt Nam và có hơn 400 cuốn sách ghi chép lại kho tàng văn học dân gian, bao gồm nhiều ca dao, tục ngữ, truyện cổ tích…

Khi tạm biệt Tam Đảo, chúng tôi để ý thấy trước làng có một cây đa chắc đã vài trăm năm tuổi. Dân ở đây đặt tên là cây Nam Quốc, như lời nhắc nhở thế hệ sau không quên nguồn cội dân tộc.

---

Bài đọc thêm:

Làng biển gốc Việt trên đất Trung Quốc 

(theo Báo Thanh Niên)

Macron chọn Attal, 34 tuổi, làm Thủ tướng Pháp trẻ nhất trong lịch sử

Hugh Schofield
BBC News, Paris 

Gabriel Attal (trái) được trao vai trò dẫn dắt Chính phủ bước vào cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu vào tháng 6 tới

Ông Gabriel Attal vừa được bổ nhiệm làm tân thủ tướng Pháp, vào thời điểm ông Emmanuel Macron đang đặt mục tiêu làm mới, sống động hơn chức vụ tổng thống của mình với một chính phủ mới.

Ở tuổi 34, Gabriel Attal trở thành thủ tướng trẻ nhất trong lịch sử nước Pháp hiện đại, thậm chí còn trẻ hơn cả gương mặt theo đường lối chủ nghĩa xã hội Laurent Fabius, được François Mitterrand bổ nhiệm năm 37 tuổi, vào năm 1984.

Ông Attal thay thế bà Élisabeth Borne, người đã từ chức sau 20 tháng nắm quyền.

Gabriel Attal, hiện là bộ trưởng giáo dục, chắc chắn sẽ là một trường hợp bổ nhiệm đầy ấn tượng.

Nay ông sẽ có nhiệm vụ lãnh đạo chính phủ Pháp tham gia cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu quan trọng vào tháng 6.

Ông thăng tiến rất nhanh. Mười năm trước, ông là cố vấn ít ai biết đến của Bộ Y tế và là đảng viên đảng Xã hội.

Ông cũng sẽ là người đồng tính công khai đầu tiên dọn vào Hôtel Matignon. Bạn đời của ông là một gương mặt cũng rất sáng giá của Macron, dân biểu nghị viện EU Stéphane Sejourné.

Nhưng xét đến những khó khăn trong nhiệm kỳ thứ hai của tổng thống - và thách thức ngày càng tăng từ phe cánh hữu theo chủ nghĩa dân tộc - liệu chỉ riêng yếu tố "bắt mắt" đã đủ chưa?

Đẹp trai, trẻ trung, quyến rũ, được yêu mến, có sức hấp dẫn, ông Attal chắc chắn sẽ nhậm chức với những vầng hào quang bay quanh, giống như chính tổng thống, người thầy đỡ đầu ông.

Nhưng giống như nhiều người dám nghĩ dám làm trong thế hệ mình, ông được truyền cảm hứng từ ý tưởng của Emmanuel Macron về việc phá bỏ sự chia rẽ tả-hữu cũ và viết lại quy tắc chính trị Pháp.

Sau cuộc bầu cử năm 2017 của Macron, ông Attal đã trở thành thành viên quốc hội, và chính ở đó, tài năng tranh luận xuất sắc của ông - ông dễ dàng vượt lên trở thành người giỏi nhất trong số những gương mặt mới - đã khiến ông được tổng thống chú ý.

Ở tuổi 29, ông trở thành quan chức lãnh đạo trẻ nhất từ ​​trước đến nay của nền Đệ Ngũ Cộng hòa với cấp bậc tương đối khiêm tốn, theo dõi mảng giáo dục; từ năm 2020, ông là phát ngôn nhân của chính phủ và khuôn mặt của ông bắt đầu được cử tri ghi nhớ. Sau khi Tổng thống Macron tái đắc cử, ông giữ chức bộ trưởng ngân sách trong một thời gian ngắn và sau đó đảm nhiệm vị trí bộ trưởng giáo dục vào tháng 7 năm ngoái.

Chính trong vị trí này, ông Attal đã thể hiện với tổng thống rằng ông có đủ khả năng cần có, hành động hợp lý để chấm dứt cuộc tranh cãi hồi tháng 9 quanh việc mặc áo choàng abaya của người Hồi giáo bằng cách đơn giản là cấm dùng loại trang phục này ở trường học.

Ông đã dẫn đầu một chiến dịch chống nạn bắt nạt - ông nói rằng bản thân ông cũng từng là một nạn nhân của nạn này - tại trường École alsacienne tinh hoa ở Paris, và trực tiếp tiến hành thử nghiệm đề xuất của mình về đồng phục học sinh tại trường này.

Đảng của Tổng thống Macron phải đối mặt với thách thức mạnh mẽ từ đảng Mặt trận Quốc gia Pháp (National Rally) và nhà lãnh đạo trẻ của đảng này, Jordan Bardella - cũng như Marine Le Pen

Và trong suốt thời gian đó, ông đã đi ngược lại những xu hướng thông thường bằng cách thực sự trở nên rất được lòng công chúng.

Các cuộc thăm dò cho thấy ông cho đến nay là thành viên được ngưỡng mộ nhất trong chính phủ Macron - cạnh tranh ngang hàng với kẻ thù chính của tổng thống, Marine Le Pen theo chủ nghĩa dân tộc và đồng nghiệp trẻ tuổi của bà, Jordan Bardella.

Và tất nhiên, trọng tâm vấn đề nằm chính là ở đó.

Bằng cách nhấc Gabriel Attal lên khỏi nhóm bộ trưởng của mình, ông Macron đang sử dụng con át để đánh bại con Q và con J trong ván bài. Nhưng liệu điều đó có hiệu quả không?

Quá trình kéo dài việc bổ nhiệm - ai cũng biết sắp có một cuộc cải tổ nhưng chuyện đó kéo dài mãi không xong - cho thấy kể cả khi Tổng thống Macron nhận thức rõ về điểm yếu về vị trí hiện tại của mình thì ông ấy cũng đang rất bối rối trong cách xử lý vấn đề.

Một số nhà bình luận đã đưa ra quan điểm rõ ràng rằng điều mà công chúng mong muốn hơn hết bây giờ không phải là sự sắp xếp lại các bộ mặt ở cấp cao nhất mà là mục đích mới đối với nhiệm kỳ tổng thống của ông Macron.

Tuy nhiên, với tình thế hiện thời, ông Attal sẽ phải đối mặt với những vấn đề tương tự như người tiền nhiệm Élisabeth Borne.

Đó là: phe đối lập cực hữu đang ngày càng được nhiều sự ủng hộ và có vẻ sẽ giành chiến thắng dễ dàng trong cuộc bầu cử ở châu u vào tháng 6; một Quốc hội không có đa số sẵn có trong chính phủ, khiến cho việc đưa ra bất kỳ luật mới nào cũng sẽ đều trở thành một cuộc đấu tranh; và một tổng thống dường như không thể xác định được ông ấy muốn đạt được những gì trong nhiệm kỳ thứ hai của mình.

Trên hết, vị tân thủ tướng sẽ gặp phải một vấn đề của chính mình - đó là việc xác lập quyền lực của mình đối với những đối thủ nặng ký như Gérald Darmanin và Bruno Le Maire.

Và kế hoạch là gì, một số người cũng đặt câu hỏi, nếu như đảng của ông Macron thua đậm trong cuộc bầu cử châu Âu?

Thông thường đó sẽ là dịp để thay thế thủ tướng để tạo sự mới mẻ cho nửa sau của nhiệm kỳ. Tuy nhiên, trong tình hình hiện tại, lá bài đó đã được tung ra và trong trường hợp thất bại vào tháng 6, Gabriel Attal có nguy cơ trở thành kẻ thất bại mất uy tín.

Ngay cả những nhân vật đối lập cũng thừa nhận rằng ông là một người ưu tú xuất sắc. Ông được kính trọng và yêu mến trong Quốc hội.

Nhưng cũng có những câu hỏi về những gì ông thực sự đại diện. Nhiều người nghi ngờ rằng ông chỉ luôn tươi cười và nói nhiều, giống như người mà ông ấy mang ơn vì đã nâng đỡ sự nghiệp cho ông.

Với tư cách là người được tổng thống đề cử, ông ấy là thần đồng của thần đồng. Nhưng nếu ông ấy chỉ là một bản sao thu nhỏ của Macron thì điều kỳ diệu đó có thể chỉ là ảo ảnh.

Cuộc bầu cử ở Đài Loan đặt ra thử thách đầu năm 2024 về mục tiêu của Mỹ trong việc ổn định quan hệ với Trung Quốc

Hầu Hữu Nghi, nguyên Thị trưởng TP Tân Bắc, Quốc Dân đảng, ứng cử viên chức Tổng thống thân Bắc Kinh  

Cuộc bầu cử ở Đài Loan vào tuần tới đặt ra những thách thức cho Washington bất kể ai thắng. Với chiến thắng thuộc về đảng cầm quyền chắc chắn sẽ làm trầm trọng thêm căng thẳng với Trung Quốc trong khi chiến thắng của phe đối lập có thể đặt ra những câu hỏi khó xử về chính sách quốc phòng của hòn đảo.

Cuộc tranh cử tổng thống và quốc hội ngày 13 tháng 1 đại diện cho quân bài đặc biệt thực sự đầu tiên vào năm 2024 cho mục tiêu ổn định quan hệ với Trung Quốc của chính quyền Biden.

Bắc Kinh tuyên bố Đài Loan là lãnh thổ của mình và đã đi xa đến mức coi cuộc bầu cử trên đảo là sự lựa chọn giữa chiến tranh và hòa bình trên eo biển Đài Loan, cảnh báo rằng bất kỳ nỗ lực nào nhằm thúc đẩy nền độc lập chính thức của Đài Loan đều có nghĩa là xung đột. 

Chính phủ Đài Loan bác bỏ khẳng định chủ quyền của Trung Quốc.

Các quan chức Hoa Kỳ đã cẩn thận để tránh tỏ ra chỉ đạo hoặc can thiệp vào tiến trình dân chủ của hòn đảo.

Đại sứ Mỹ tại Trung Quốc Nicholas Burns cho biết vào tháng 12: “Chúng tôi kỳ vọng và hy vọng mạnh mẽ rằng những cuộc bầu cử đó không có sự đe dọa, ép buộc hay can thiệp từ mọi phía. Hoa Kỳ không liên quan và sẽ không liên quan đến những cuộc bầu cử này”.

Sự tách rời như vậy đã tỏ ra khó khăn trong quá khứ. Chính quyền Obama đã gây chú ý trước cuộc bầu cử năm 2012 ở Đài Loan khi một quan chức cấp cao của Mỹ bày tỏ nghi ngờ về việc liệu ứng cử viên tổng thống lúc đó là bà Thái Anh Văn có thể duy trì mối quan hệ ổn định với Trung Quốc hay không.

Lại Thanh Đức, Phó Tổng Thổng, nguyên thị trưởng Đài Nam, khuynh hướng Đài Loan độc lập

Lại Thanh Đức (Lai Ching-te), còn được gọi là William Lai, là một cựu bác sĩ có giọng nói nhẹ nhàng và nắm giữ hầu hết các chức vụ chính trị hàng đầu ở Đài Loan. Ông là nhà lập pháp trong hơn một thập kỷ, sau đó là thị trưởng nổi tiếng của thành phố Đài Nam phía nam. Ông Lai là người thu hút nhất đối với những người ủng hộ độc lập theo đường lối cứng rắn, nhưng trước đây ông cũng rất được lòng các cử tri trung dung. Không được Trung Quốc tin tưởng, ông từng tự mô tả mình là “người thực dụng vì độc lập của Đài Loan”. Ông Lai đã hứa sẽ tuân theo lời tuyên bố thận trọng của bà Thái Anh Văn: rằng vì Đài Loan đã độc lập nên không cần tuyên bố gì thêm. Tuy nhiên, nếu ông thắng, Trung Quốc dường như chắc chắn sẽ tiếp tục đe dọa và cô lập Đài Loan.

Ko, một bác sĩ phẫu thuật và cựu thị trưởng thủ đô Đài Bắc, đã ví mối quan hệ giữa hai bên giống như một khối u cần được để yên trong khi các bên đàm phán về mối quan hệ trong tương lai. “Ba mươi năm trước, khi tôi còn là bác sĩ phẫu thuật, nếu tìm thấy một khối u, chúng tôi sẽ cố gắng loại bỏ nó. Nhưng tại thời điểm này, chúng tôi chỉ cố gắng sống chung với nó”, ông nói. Ông nói, Trung Quốc vẫn là một vấn đề cần được quản lý để không gây ra một cuộc đối đầu lớn giữa các bên.

Ko là chủ tịch Đảng Nhân dân Đài Loan (TPP) và trước đây đã hợp tác với cả Đảng Dân tiến cầm quyền, vốn ủng hộ mạnh mẽ nhà nước độc lập trên thực tế của Đài Loan, và phe đối lập chính là Quốc dân đảng, cho rằng Đài Loan và đại lục là một phần của một quốc gia Trung Quốc duy nhất trong khi kiên quyết duy trì nền dân chủ của hòn đảo tự trị trước áp lực của Trung Quốc.

Đảng Nhân Dân Đài Loan (TPP) đã lấp đầy khoảng trống ở giữa và thu hút được sự ủng hộ mạnh mẽ từ các cử tri trẻ không muốn tuân theo lòng trung thành chính trị của cha mẹ họ và ít nhạy cảm hơn với sự phân chia văn hóa giữa những người có quan hệ lâu dài với hòn đảo và những người khác có gia đình di cư đến đó trong thời kỳ nội chiến.

Mặc dù Ko không khuấy động đám đông theo cách giống như các chính trị gia truyền thống của Đài Loan, nhưng nỗ lực và phong thái không tuân thủ của ông đã khiến ông trở thành một nhân vật quan trọng trong số những người đang tìm kiếm một giải pháp chính trị thay thế.

Ko mô tả mối quan hệ xuyên eo biển Đài Loan là mối quan hệ đòi hỏi phải quản lý rủi ro, cùng với sự răn đe và ý chí giao tiếp. “Trung Quốc không thực sự muốn tấn công Đài Loan, các vấn đề trong nước của họ khá nghiêm trọng”, Ko nói. “Nhưng họ hy vọng sẽ chiếm được Đài Loan thông qua các biện pháp kinh tế.”

Ông chỉ ra những vấn đề quan trọng ở Trung Quốc, nơi nền kinh tế đang suy thoái mạnh và tỷ lệ thất nghiệp gia tăng trong giới trẻ, cùng với cuộc khủng hoảng trong lĩnh vực nhà ở quan trọng khiến các công trường xây dựng trống rỗng ngay cả khi các gia đình đã tiêu tiền tiết kiệm cả đời vào những căn hộ chưa xây. .

“Trung Quốc không có ý định gây chiến với Đài Loan nhưng vẫn tiềm ẩn rủi ro. Bởi vì Trung Quốc là một chế độ độc tài, và... hầu hết các cuộc chiến tranh đều không thể đoán trước được nên Đài Loan vẫn cần phải cẩn thận", Ko nói. "Răn đe và liên lạc là rất quan trọng. Chúng ta phải tăng cái giá phải trả cho chiến tranh (đối với Trung Quốc). Tuy nhiên, chúng ta muốn nói chuyện với (Trung Quốc)."

Các cuộc bầu cử tổng thống vẫn chưa kết thúc, nhưng TPP tương đối mới lại thiếu nguồn tài chính và cơ sở cộng đồng vững chắc của DPP (Đảng Dân Tiến) và KMT (Quốc Dân Đảng). Các cuộc thăm dò gần đây cho thấy Ko ở vị trí thứ ba, với ứng cử viên của DPP, Phó Tổng thống đương nhiệm William Lai đứng đầu.

TLK st