Một hôm, thiền sư Phật Ấn (*) thả thuyền trên sông, vừa hưởng gió mát, vừa trà đàm với thi sĩ Tô Đông Pha (**), bỗng có tiếng kêu cầu cứu: "có người nhảy sông! có người nhảy sông!....."
Nhìn thấy một người đang ngụp lặn trên dòng nước, tình hình rất nguy ngập.
Phật Ấn liền nhảy xuống sông cứu người ấy lên thuyền, người muốn tự tử là một thanh niên.
Khi đã qua khỏi cơn nguy hiểm, Phật Ấn nhẹ hỏi: "bạn còn trẻ tuổi, tại sao lại muốn kết liễu đời mình."
Chàng thanh niên vuốt đi những giọt nước trên mặt rồi nói với giọng bi đát: "vợ tôi mới mất cách đây mấy hôm, vợ chồng chúng tôi gắn bó với nhau được mười năm, nay sống cô đơn một mình, tôi cảm thấy cuộc sống không còn ý nghĩa nên mới quyên sinh."
Phật Ấn hỏi: "mười năm trước đó bạn sống thế nào?"
Anh chàng như chừng sực tỉnh: "khi đó tôi còn rất trẻ, thiếu niên đâu có điều gì là sầu não, bởi thế, sống tự do vô tư lự."
"Lúc đó bạn có vợ chưa?"
"Đương nhiên là chưa."
"Như thế bạn chỉ là bị vận mệnh đẩy lùi về mười năm trước, bây giờ bạn lại có thể sống tự do vô tư lự."
Chàng thanh niên đăm chiêu suy nghĩ một hồi, rồi như chợt tỉnh, chấp tay cúi chào ơn cứu mạng, rồi giã từ thiền sư Phật Ấn. Từ đó về sau, chàng thanh niên không còn có ý nghĩ tự tử nữa.
"Tự tại bổn phù kỳ tâm, tâm pháp bổn phù vô trú." (自在本乎其心, 心法本乎無住)
Dịch ý: "An nhiên tự tại tùy theo nội tâm của mình, mọi việc trên đời vốn dĩ vô thường, sinh diệt tự nhiên."
Kinh nói: "Duy tâm sở biến, duy thức sở hiện." (唯心所變, 唯識所現).
Có nghĩa là tâm thức là cội nguồn của mọi hiện tượng hữu hình và cảm giác vô hình. Vì vậy, nếu tâm được an trú, không chấp chước, sẽ ý thức mọi việc trên đời đều thay đổi thường xuyên, biến chuyển tự nhiên như hoa nở hoa tàn.
Trăng có sáng mờ tròn khuyết, người có sống chết tụ tan, đó là quy luật bất biến của vũ trụ.
"Vạn Sự Tùy Duyên"
Khi duyên đến, trân quý nhưng không tham luyến.
Khi duyên mất, thản nhiên không luyến tiếc.
Vận mệnh như đang bỡn cợt với chúng ta, mình cũng không cần quá câu chấp. Vả lại, chúng ta đâu có mang theo cái gì lúc đến cõi đời, danh lợi, địa vị, quyền thế ngay cả tình thương, thân xác, cũng chỉ là tạm bợ mà thôi, lúc buông tay ra đi, mình có mang theo được gì?
Trước sự vô thường, ái hận tình thù, được mất khen chê, vinh nhục quý tiện, tất cả đều quá nhỏ nhặt và sẽ tan theo mây gió.....
Trường
03-14-2021
(*) Thiền sư Phật Ấn Liễu Nguyên (佛印了元, Butsuin Ryōgen, 1032-1098) là thiền sư Trung Quốc thuộc Vân Môn Tông, đời thứ 5. Sư là đệ tử đắc pháp của thiền sư Khai Tiên Thiện Xiêm. Đời sau vẫn còn nhớ đến sư qua những câu chuyện đối đáp thấm đẫm tinh thần Thiền tông với thi sĩ Trung Quốc nổi tiếng là Tô Đông Pha.
(**) Tô Thức (Chữ Hán: 蘇軾(Phồn thể)，苏轼(Giản thể), phiên âm: Sū Shì, 8/1/1037–24/8/1101), tự Tử Chiêm (子瞻), một tự khác là Hòa Trọng (和仲), hiệu Đông Pha cư sĩ (东坡居士) nên còn gọi là Tô Đông Pha, là Nhà văn, nhà thơ nổi tiếng Trung Quốc thời Tống. Ông được mệnh danh là một trong Bát đại gia Đường Tống. (mạng: internet)
