Dấp cá

Dấp Cá là loại rau mà có người không đồng ý là “thơm” mà còn cho là tanh; nhưng cũng là loại rau không thể thiếu trong món rau sống của người miền Nam. Rau Dấp Cá rất ít được sử dụng trong Y học Tây Phương, nhưng rất quen thuộc trong Y học Trung Hoa, Nhật Bản, và trong y học dân gian Việt Nam và Ấn Độ.

- Dấp Cá trong Đông Y (Trung Hoa): Theo Đông Y thì Dấp Cá vị đắng, có tính ôn tác dụng vào các kinh mạch Đại tràng và Phế, do đó có tác dụng: giải nhiệt và giải độc, làm giảm sự sưng và trị ung nhọt. Giải độc ung nhọt ngoài da.  Làm thông thoát khí ứ đọng, tạo thông thoát đường tiểu, và giúp tiêu tán các chất độc ứ đọng trong ruột già.
- Dấp cá trong Y Học Nhật Bản: Tại Nhật, Dấp Cá được dùng để trị bệnh Trĩ và được pha chế thành Nước Sắc ghi rõ liều lượng sử dụng là từ 10 đến 15g mỗi ngày. Trong Y học dân gian Nhật, Dấp Cá được gọi là Dokudami hay Cây Giải Độc.
- Dấp Cá trong Y Học Ấn Độ: Sách thuốc Vệ Đà gọi Dấp Cá dưới tên Mehaylaya và dùng lá và rễ khác nhau: Lá Dấp Cá dùng trị các bệnh: Đau Bao Tử, Kiết Lỵ, Thổ Tả, bệnh nhọt lở ngoài da, bệnh Trĩ, Lậu Mủ và dùng như phương thuốc lọc máu. Rễ cây Dấp Cá dùng làm thuốc lợi tiểu.
- Y Học Dân Gian Việt Nam: Cũng dùng Dấp Cá để trị bệnh Trĩ, nhất là trường hợp Trĩ Ngoại (hay lòi dom). Dấp Cá cũng được nhai nát để đắp lên các vết rắn cắn hay côn trùng cắn.
DƯỢC TÍNH VÀ CÁCH DÙNG
- Khả năng diệt trùng của Dấp Cá: Nước cốt trích từ cây Dấp Cá (cả lá và rễ) có thể ngăn cản được sự sinh sản của các vi khuẩn gây sưng phổi, gây mụn nhọt có mủ, các vi khuẩn gây kiết kỵ tiêu chảy. Nước cốt này cũng diệt được vi trùng gây bệnh lậu mủ, có tác dụng ngăn cản sự phát triển của các siêu vi trùng cảm cúm, và nhóm ECHO trong các môi trường cấy.
- Khả năng gây lợi tiểu của Dấp Cá: Nước sắc Dấp Cá giúp lợi tiểu. Khi dùng nước trích Dấp Cá các vi mạch máu dãn nở làm gia tăng sự lưu thông của máu và tạo ra sự tăng bài tiết nước tiểu, đồng thời giúp mạch máu vững chắc hơn.
- Tác dụng Dấp Cá trên hệ thống Hô Hấp: Khả năng trị các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp của Dấp Cá đã được chứng minh rất rõ ràng: Khi dùng liều lượng cao (60g) để trị bệnh sưng phổi có ung nhọt, kết quả rất tốt. Nước Sắc Dấp Cá cũng rất hữu hiệu khi trị các bệnh Ho do phổi bị tắc nghẽn kinh niên.
- Dấp Cá và bệnh Ngoài Da: Nước đun sôi rau Dấp Cá để nguội, cô đặc lại trị được nhiều bệnh lở ngoài da, đặc biệt nhất là cả bệnh Herpes simplex, do đó khi bị lở môi do Herpes có thể dùng phương thức đơn giản nhất là nhai hoặc giã nát lá Dấp Cá đắp lên vết lở.
- Dấp Cá và tác dụng trên Hệ miễn nhiễm: Dấp Cá có khả năng làm tăng tính thực bào (phagocytose) của các tế bào bạch huyết cầu, đồng thời cũng tăng tỷ lệ của Properdin nên giúp tăng khả năng của hệ miễn nhiễm chống lại các bệnh tật.
- Khả năng chống sưng viêm: Các họat chất của Dấp Cá có đặc tính chống sưng và làm hạ sốt. Đặc biệt là nếu nấu lá để uống thì tác dụng này lại bị hủy họai. Các nghiên cứu vẫn còn tiếp tục để tìm hiểu lý do và để so sánh giữa lá Dấp Cá tươi và khô.
Ghi chú: Có vài tài liệu cổ cho rằng Dấp Cá dùng nhiều có thể làm khó thở (?) và trẻ em không nên ăn Dấp Cá. Tuy nhiên các tài liệu hiện đại của Dược điển Trung Quốc và Nhật Bản cũng như Ấn Độ đều không ghi vấn đề này. Để thận trọng, không nên dùng quá 60g mỗi ngày.

TVH