Nobel Văn học 2011 được trao cho nhà thơ Thụy Điển Tomas Tranströmer

 

Nhà thơ Thụy Điển Tomas Tranströmer, Nobel Văn học 2011.

Photo Reuters

Thanh Hà

Viện Hàn lâm Thụy Điển vào trưa nay vừa công bố bảng vàng : giải Nobel Văn học 2011 được trao tặng cho nhà thơ Tomas Transtromer nhờ ông đưa vào thi ca những « hình ảnh cô đọng và trong sáng để đưa độc giả về với thực tế ».

Nhà thơ Thụy Điển, Tomas Transtromer năm nay 80 tuổi là một gương mặt quen thuộc đối với văn đàn Bắc Âu. Ông từng được đề cử lần đầu tiên để trao tặng giải thưởng Nobel Văn học vào năm 1973. Xuất thân là một nhà tâm lý học, Transtromer luôn tìm tòi những mối liên hệ mật thiết giữa cái « nội tâm thầm kín với thế giới bên ngoài» để đưa vào thi ca. Những bài thơ của ông tràn ngập những hình ảnh, ẩn dụ mà tất cả đều rất bình dị : đó là những hình ảnh của cuộc sống hàng ngày, của con người và thiên nhiên. 

Sinh năm 1931 tại Stockholm Tomas Transtromer gần như chỉ sống với mẹ sau khi người cha ông đã bỏ nhà ra đi từ khi ông còn nhỏ. Năm 1956, tốt nghiệm môn tâm lý học, ông bắt đầu bằng công việc chuyên môn của mình tại đại học Stockholm. Tomas Transtromer đặc biệt quan tâm đến thành phần các thanh niên phạm pháp, những kẻ bị tàn tật.

Dù bận rộn với công việc nhưng ông vẫn gắn bó với văn thơ. Năm 23 tuổi, Transtromer sáng tác và cho ấn bản tập thơ đầu tay mang tựa đề đơn giản là « 17 bài thơ ». Ông đã may mắn được cộng tác với nhà xuất bản Bonniers nổi tiếng nhất Thụy Điển. Trong suốt sự nghiệp sáng tác, nhà thơ Tomas Transtromer vẫn luôn trung thành với Bonniers. 

Lại một sự tình cờ khác đưa tên tuổi ông đến với giới yêu văn, thơ quốc tế : kết bạn với nhà thơ người Mỹ, Robert Bly và Bly là người đầu tiên đã dịch thơ của Transtromer sang tiếng Anh. Đến nay những vầng thơ hay nhất của cây bút Thụy Điển này đã được dịch sang tổng cộng là hơn 50 thứ tiếng. 

Năm 1966 Tomas Transtromer đoạt giải thưởng văn học Bellman của nhà xuất bản Thụy Điển cùng tên. Năm 1981 ông được trao tặng giải thưởng Pétrarque của châu Âu và sau đó ông đã nhận giải thưởng văn học Quốc tế Neudstadt của Mỹ vào năm 1990. 

Cùng năm ông bị tai biến mạch máu não và bán thân bất toại. Công việc sáng tác của nhà thơ Transtromer bị chựng lại và mãi sáu năm sau ông mới cho ra đời tập thơ thứ 16 mang tên « Con thuyền phiền muộn ». Từ đó trở đi ông rất ít sáng tác nhưng vẫn trao đổi qua thư từ thường xuyên với người bạn từ nhiều chục năm qua là nhà thơ người Mỹ, Robert Bly. Tập thơ mới nhất Transtromer cho ra đời được sáng tác vào năm 2004 đã được dịch sang tiếng Pháp dưới cái tên « La Grande Enigme ».