Lại một lần về quê

Thạch Lai Kim

Chuyến đi mất khá nhiều thì giờ, trên 23 tiếng đồng hồ mới tới đích. Khởi hành từ phi trường Frankfort Đức vào buổi chiều ngày hôm trước đến giữa đêm ngày hôm sau mới đến Saigon. Dự định bận về sẽ ghé Seoul vài hôm nên đã chọn Asiana Airlines của Nam Hàn.

Theo hành trình sẽ chuyển máy bay tại Incheon International Airport. Phải chờ 7 tiếng đồng hồ mới tiếp tục chặng Incheon-Saigon.

Khi check-in nhân viên hãng hàng không đã lễ phép cho mỗi hành khách phiếu bonus để sử dụng tại Incheon có thể tùy chọn “free” một city tour, hoặc một fitness court tại phi trường. Tôi và bà xã đã chọn ‚fitness court‘ (spa & sauna) cho tiện vì đã ngồi hơn 10 tiếng trên máy bay không muốn phải ngồi xe buýt thêm mấy tiếng đồng hồ nữa. Spa ở đây sạch sẽ, tổ chức chu đáo, tiện nghi so ra còn hơn nhiều nơi trên nước Đức. Điều khác biệt là đàn ông, đàn bà có khu riêng cho steam spa hay sauna. Sau đó mới vào phòng nghỉ ngơi chung. 

Những ngày đầu ở Saigon cũng không có gì đặc biệt. Cũng nóng bức, mặc dù trời đã lập đông (theo âm lịch). Cũng ồn ào tiếng xe cộ, mặc dù nhà của đứa em gái ở cách xa đường xe. Điều may mắn là nơi đây hãy còn trống trải chưa có nhà cao tầng, nên thỉnh thoảng thoáng qua luồng gió mát, nhất là vào buổi sáng và ban đêm.

Vì mục đích chính là về thăm thân nhân nên không định trước sẽ đi đâu chơi và sẽ làm gì trong 5 tuần ở lại đây, mọi việc “tùy duyên & tùy tiện“.

Vài hôm hơi tỉnh táo sau chuyến đi nhọc nhằn và thích nghi với giờ giấc mới là tới màn điện thoại, viết email liên lạc với bạn bè.

Email của Vũ Văn Thượng trả lời “Trời ơi! Uổng quá! Tôi đã trở về Paris đầu tháng 11/09 cuối tháng 1/2010 mới trở lại Saigon”. Uổng thật! Nhưng không tiếc vì muốn tùy duyên thì tiếc cũng vô ích. Có duyên sẽ gặp lại!

Điện thoại Lương Quan Thạch trả lời: Vương Hon K5 (Mỹ) cùng bà xã Lệ Quyên K6 cũng về chơi. Tụi này sẽ ra rước. Hai vợ chồng sẽ ở tạm nhà mình trước khi về quê. Nhưng họ có nhiều chương trình đi tour. Sẽ sắp xếp họp mặt. 

Gọi điện thoại cho Hồ Phước Hải vì chuyến về trước chưa gặp anh. Anh cho biết đang trên đường đi Đồng Tháp. Nếu điện thoại cho anh sớm thì anh đã ghé ngang vớt đi tỉnh Đồng Tháp chơi vài hôm. (Anh đang làm cố vấn cho đứa con hiện quản lý cơ sở giáo dục tại đây). Lại một lần không có Duyên.

Nhưng chung cuộc cũng có những cái “duyên” đáng ghi nhớ:

1)- Không hẹn mà gặp lại anh Phạm Thanh Thiên sau hơn 40 năm. Anh và bà xã là chị Ngọc sắp kết thúc chuyến thăm quê. Chỉ cần liên lạc trễ hơn một chút là anh đã bay về Úc. Nhờ liên lạc kịp thời nên anh dời chuyến bay lại 3 ngày để „họp bạn“. Thiên và tôi có một kỷ niệm rất sâu sắc khi tìm giáo sư đỡ đầu cho bài luận văn ra trường. Kỷ niệm này đã chôn chặt đáy lòng từ nhiều năm. Khi nhắc lại hai đứa chỉ nhìn nhau cười trừ. Chắc hẳn các bạn khác của Nhóm Chetch: Trịnh Văn Tủy, Dương Tấn Hải (Pháp), Nguyễn Ngọc Châu (Mỹ) và Lưu Phong Lợi (VN)) chưa ai biết chuyện gì đã xảy ra!?

Anh Trịnh Văn Tủy ít nói, tính tình hào phóng, thích giao du bạn bè, biệt danh công tử Châu Đốc. Trong một lần về thăm nhà, gặp lại người bạn kỹ sư cùng khóa SQTB Thủ Đức gốc Châu Đốc có hỏi thăm tin tức của anh vì anh này sắp sửa đi Mỹ nghe tin Tủy ở Mỹ nhưng không biết địa chỉ. Tôi cũng không biết gì hơn.

Nhưng lần nầy Thiên và tôi có cái may gặp lại người bạn cùng nhóm đã lặn nhiều năm. Sống ẩn dật không tiếp xúc bạn bè: Lưu Phong Lợi. Anh Sơn Râu có số điện thoại nhưng thường thì gọi không thông hoặc bị từ chối không tiếp. Qua điện thoại Thiên và tôi cố gắng thuyết phục anh đến họp bạn ngày 2.12. Gặp bạn bè cho vui. Nhưng anh không hứa chắc viện cớ bệnh hoạn, yếu đuối khó khăn trong việc di chuyển. Thôi thì tùy nhiên vậy! Nhưng trong lúc điện thoại, tôi không nhớ bạn nào (cùng đang ngồi trong một quán cà phê cạnh nhà anh Phạm Hữu Tài) nhắc khéo “địa chỉ! địa chỉ!“. Thế là giấy bút được đưa ra. Tôi cố tình đọc lớn để anh NT Long ngồi kế cận cùng ghi.

Thiên và tôi rất mong nhưng tin chắc là Lợi sẽ không đến dự. Hai đứa hẹn ngầm sẽ đến thăm Lợi sau ngày họp bạn tức 3.12.

Thiên về Úc trên chuyến bay 22 giờ ngày 5.12. Tôi tiếp tục đi chơi Seoul sau đó 2 tiếng đồng hồ cùng ngày. Hẹn gặp nhau trong DHTN 2010 tại Sydney (không biết có còn sức hay không, nghĩa đen lẫn nghĩa bóng, vì sau mỗi chuyến đi là nghỉ ngơi, phục hồi sức khỏe và cái hồ bao)

2)- Cũng không hẹn mà gặp các anh-chị từ Mỹ về: Nguyễn Xuân Lý, Nguyễn Thanh Phàn và bà xã, Phạm Hữu Tài. Phạm Thanh Thiên và bà xã Ngọc (như đã kể trên), kể cả tôi vị chi không hẹn mà tụ họp 5 Việt kiều. 

Lúc mới đầu tôi chưa dám gọi anh Long, anh Hà Minh Quang cũng như anh Phạm Chí Thành trong Ban Điều Hành vì e ngại chỉ có mình mà làm kinh động nhiều người không nên. Nhưng nay thì không e ngại gì. Họp mặt càng đông càng vui.

Từ bên trái: NV Sơn (râu), PT Thiên, TL Kim, NT Phàn, NV Vĩnh,  và HM Quang (đứng phía sau)

3)- Có duyên gặp lại các chị Thủy, chị Việt Anh, chị Ánh và phu quân, chị Cẩm, a/c NT Long, a/c NV Minh, HM Quang, VT Thức, PV Ngọc, HP Hải, anh NV Vĩnh, ĐT Nhung, a/c NV Sơn, anh NM Tuấn, NQ Khánh, a/c PC Thành, chị Trịnh Thị Huyền… Nhiều anh chị ở xa nhưng cũng cố gắng đến họp mặt như anh Thâu K2 (Biên Hòa) phải tạm trú tại nhà anh Quang, hai chị Thủy ở tận Thủ Đức. Chắc chắn hãy còn sót tên vài anh chị mong quý anh chị tha lỗi.

Thay mặt các anh chị về thăm quê, hôm ấy chưa có dịp cám ơn quý anh chị và ban tổ chức buổi họp, vì nhà hàng mở nhạc quá to, sau đôi lần yêu cầu vặn nhỏ lại không được (có lẽ vì họ sợ ảnh hưởng đến những người khách khác chăng!), xin cám ơn tất cả quý anh chị đã hiện diện trong buổi họp bạn hôm ấy.

(trích bài đăng trong : Bản tin Thụ nhân ÂC Số 2 trang 3 )

Xem Video: Có những ngày vui

TÔI là Người Nước Nào ?!

 Đỗ Chiêu Đức hiện nay 2023

    Dĩ nhiên, tôi là Đỗ Chiêu Đức, được sanh ra ở xã Thường Thạnh và lớn lên ở xã Thường Thạnh Đông, chợ vườn chồm hổm ở Cái Chanh, 5 giờ sáng nhóm đến khoảng 9-10 giờ sáng thì tan chợ. Cái Chanh cách Thị Trấn Cái Răng khoảng 5 cây số đường đất với cầu ván đóng đinh cũng có, mà cầu tre lắt lẻo cũng nhiều, như câu hát ru em mà tôi thường nghe :

Ví dầu cầu ván đóng đinh,

Cầu tre lắt lẻo gập ghình khó đi....

    Nên mặc dù là người Việt gốc Hoa (Triều Châu), tôi chỉ biết gọi Cha Mẹ Anh Chị bằng Pá Má Hia Chế và các từ thông dụng như Ăn cơm, ăn cháo là " Chìa bừng, chìa múi..." ra, thì toàn bộ sinh hoạt gia đình đều bằng tiếng Việt của Nam kỳ Lục Tỉnh. 7 tuổi vào trường làng học lớp Đồng Ấu, học đánh vần với quyển Con Gà Con Chó, với các thành ngữ sau khi đã qua vần ngược là :

* Dùi đánh đục, đục đánh săng.

* Ách giữa đàng , mang vào cổ.

* Ăn bữa giỗ, lỗ bữa cày.

* Đặng buồng nầy, xây buồng nọ.

* Ăn thì có, ó thì không...

Tôi lại nổi tiếng đánh Cờ Nhào giỏi nhất đám con nít ở Cái Chanh. Một hôm, có Bác Ba ở xóm Ông Cò Nhỏ nghe tiếng tôi tìm đến đánh thử, Bác ghìm với tôi chừng nửa tiếng đồng hồ, rồi cũng bị tôi lừa thế nhào đôi một cái, bác chỉ còn có 8 con cờ, đang tìm cách gỡ gạc, đi lầm một nước, tôi lại được dịp nhào ba, còn có 5 con cờ thua là cái chắc. Bác Ba xô bàn cờ đứng dậy, xoa đầu tôi và khen : " Con Tùa Hia thông minh thiệt !". Tôi nổi tiếng " thông minh" từ đó ! 10 tuổi ( 1958) ra chợ Cái Răng học chữ Hoa, cậu tôi mới dạy cho tôi đánh cờ Tướng, và câu chuyện bắt đầu từ đây...

Trước 10 tuổi, lớn lên và học chữ Việt ở xã Thường Thạnh Đông, chợ Cái Chanh. Tôi là một đứa bé nông thôn nhà quê Việt Nam thuần túy. Khi ra đến thị trấn Cái Răng học chữ Hoa ở Trường Tiểu học Tân Triều của người Hoa sáng lập, tôi mới thấy được chiếc xe hơi Traction chạy đưa khách từ Cái Răng đi Cần Thơ, phố xá nhà lầu hai ba từng, và điều làm tôi ngạc nhiên nhất là một hôm đang trên đường đi tới trường, thì có mấy đứa nhỏ cũng đi học ở một trường Việt gần đó, chỉ trỏ và nói rằng : Mấy đứa "Ba Tàu" giàu hơn mình, đi học phải mang giày, còn mình thì đi chân không thôi ! Tôi không biết "Ba Tàu" là gì, nhưng rồi cũng phải biết, vì 2 tiếng "Ba Tàu" nầy theo tôi suốt thời gian niên thiếu, như khi chuyển sang học luyện thi bằng Tiểu Học ba tháng, lớp tôi 11 đứa đậu được 10 đứa, thì các bạn ở trường Việt lại khen : Mấy đứa "Ba Tàu" nầy giỏi thiệt. Một tháng sau, tôi đậu luôn vào Đệ Thất của trường Trung học Phan Thanh Giản Cần Thơ, thì lại nghe : Cái thằng "Ba Tàu" đó giỏi qúa ! Hai năm sau (1964), cuối năm Đệ Lục tôi đi học lớp luyện thi Trung Học Đệ Nhất Cấp và tôi đi thi ẩu ... và đậu luôn bằng Trung Học Đệ Nhấp Cấp. Mấy anh học Đệ Tứ thi rớt lại mỉa mai một cách thán phục : Cái thằng "Ba Tàu" đó mới học Đệ Lục mà, sao mà đậu bằng Trung Học được ?!

16 tuổi (1964), Tôi và ông bạn Liêu Chương Cầu lên Chợ Lớn làm lao công trong trường Phước Đức ở số 226 đường Khổng Tử ( nay là trường Trần Bội Cơ). Chợ Lớn là nơi kinh doanh buôn bán của người Quảng Đông, cả người Việt vào Chợ Lớn buôn bán cũng biết nói tiếng Quảng Đông. Tôi là người Tiều Châu, tiếng Tiều còn nói không rành, làm sao biết tiếng Quảng Đông mà nói. Tôi và ông bạn Cầu chỉ lõm bõm được vài câu Quan Thoại cà trật cà vuột, nên nhiều khi văn phòng hoặc thầy cô giáo sai biểu hoặc nhờ cậy điều gì, phải nói tới nói lui mấy lần hoặc phải ra dấu thì mới hiểu được, nên các thầy bà đó gọi chúng tôi là "Ón Nàm Chẩy 安南仔" (tiếng Quảng Đông có nghĩa là "Thằng An Nam"). Và không chỉ ở trong trường, đi mua đồ, hay đi ăn cơm ở các sạp cơm bình dân, vì đang tập nói tiếng Quảng Đông nên phát âm không chuẩn, họ vẫn gọi chúng tôi là "Ón Nàm Chẩy" như thường.

50 tuổi (1998), định cư ở Mỹ, rồi phải chạy theo cuộc sống ở đây, đâu có thời giờ để mà đi học tiếng Anh. 56 tuổi (2004) nhập quốc tịch Mỹ, nhưng nói chuyện với Mỹ vẫn "mỏi tay" như thường ! Và mấy người Mỹ làm chung ở trường học vẫn gọi tôi bằng Vietnamese mặc dù tôi đã là công dân Hoa Kỳ rồi, nghĩ có tức không ?! Nhưng nếu nói mình là người Mỹ, thì mình có nói rành tiếng Mỹ đâu mà câu mâu !? Nhưng, đây cũng là một điều bất công rất tự nhiên trên nước Mỹ : Người Đức, Người Ý, Người Pháp, người Anh... nói chung là người da trắng, khi nhập tịch Mỹ là thành ngay Mỹ Trắng. Người Châu Phi bất kể nước nào, nhập tịch Mỹ, thì thành Mỹ Đen. Nhưng người "da vàng mũi tẹt" nhập tịch Mỹ, không có ai gọi là "Mỹ Vàng" cả ! Ngay cả người da vàng với nhau, gặp nhau cũng hỏi : where do you come from ?( Bạn từ đâu đến đây ?) Ý muốn hỏi, bạn là người đến từ Đài Loan, Nhựt Bổn, Việt Nam, Đại Hàn, Phi Luật Tân...

    Dưới 10 tuổi ở Cái Chanh, tôi là em bé quê Việt Nam, khi ra đến chợ Cái Răng thì thành "Ba Tàu", lên đến Chợ Lớn thì lại thành "Ón Nàm Chẩy". Qua đến Mỹ, mặc dù đã nhập tịch rồi vẫn bị gọi là Vietnamese !!! Việt Nam chê, gọi tôi là "Ba Tàu", nhưng họ chưa chắc đã giỏi tiếng Việt bằng tôi. Cũng như Tàu chê tôi, gọi tôi là "Thằng An Nam", nhưng họ cũng đâu có giỏi tiếng Tàu bằng tôi đâu ! Chỉ có Mỹ chê, gọi tôi là Vietnamese thì tôi chịu, vì tôi nói tiếng Mỹ rất " mỏi tay". Rốt cuộc, Đỗ Chiêu Đức là người nước nào đây ?!

    Nhờ các tiền bối, thân hữu "xử" giùm xem, Đỗ Chiêu Đức là người nước nào ? ( Chinese Vietnamese American ?)

Nay kính,

Đỗ Chiêu Đức

TB :

Hỏi chơi thôi ! Chớ tôi là người Việt Nam chính hiệu mà ! Sanh ra và lớn lên ở VN, nơi chôn nhau cắt rún là VN, mồ mả ông bà tổ tiên ở VN, cha mẹ còn ở VN, anh em con cháu còn ở VN ... Chỉ có cái "gốc Hoa" mà thôi ! Mà đã là "gốc" thì mình đâu có chọn lựa được ! Qua Mỹ 20 năm (1998-2018) tôi không có về thăm "gốc" lần nào cả, vì có biết ai bên đó đâu mà "thăm", có thăm thì cũng có ai biết mình là ai đâu mà "viếng"! Nhưng, tôi lại về VN đến 10 lần, cứ chắt mót 2 năm đủ tiền mua vé máy bay là vợ chồng tôi lại bay về VN thăm Cha Mẹ, em út, con cháu và bà con cô bác .... Đặc biệt năm 2013 về VN đến 2 lần vì Ba tôi mất ... Không phải chỉ riêng tôi, mà tất cả người Việt gốc Hoa đều như thế cả ! Về thăm Trung Quốc chỉ là để du lịch khi dư dả, còn về thăm thân nhân ở VN mới là chánh ...

Người Hoa ở VN cho con cái học tiếng Hoa vì sợ mất gốc, cũng giống như người Việt Nam chúng ta hiện nay ở Mỹ cho con cái học tiếng Việt Nam cũng chỉ vì sợ mất gốc mà thôi !

Hỡi ôi ! Buồn thay cho " Cái thứ Ba Tàu !"