Lãnh đạo Ba Lan, Lithuania, Latvia và Estonia thăm Kyiv còn Thuỵ Điển, Phần Lan bàn chuyện vào Nato

BBC tiếng Việt ngày 13.04.2022

Hình các tổng thống xuống tàu hỏa ở Kyiv từ Twitter của Tổng thống Lithuania Gitanas Nauseda

Tổng thống Volodymyr Zelensky đón người đồng cấp Ba Lan, Lithuania, Latvia và Estonia tới thăm Kyiv bằng xe lửa hôm 13/04.

Riêng về nước Đức, có tin Tổng thống Frank-Walter Steinmeier cũng muốn thăm thủ đô Ukraine nhưng không được lãnh đạo nước chủ nhà hoan nghênh.
Theo thông báo của Ba Lan, tổng thống nước này, ông Andrzej Duda cùng ba nguyên thủ quốc gia vùng Baltic, Gitanas Nauseda (Lithuania), Alar Karis (Estonia) và Egils Levits (Latvia), đã tới Kyiv trưa thứ Tư (13/04/2022) bằng xe lửa.

Trước đó, Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki cùng thủ tướng Petr Fiala của CH Czech và thủ tướng Slovenia Janes Jansa đã tới Kyiv bằng xe lửa hôm 15/03.

Họ là những lãnh đạo chính phủ châu Âu đầu tiên tới thăm Kyiv để ủng hộ chính quyền Ukraine, kể từ ngày nước này bị Nga xâm lăng ngày 24/02.

Họ có cuộc gặp với tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky để bàn về sự hỗ trợ cho người tỵ nạn từ Ukraine và việc điều tra tội ác chiến tranh mà họ nói là do quân Nga gây ra ở Ukraine.

Lãnh đạo bốn nước có lịch bàn về hỗ trợ quân sự cho Ukraine, theo Reuters cùng ngày.

Các nhà lãnh đạo Đông Âu và Baltic đều đã nhắn tin, đăng hình trên mạng Twitter cùng ảnh về chuyến đi của họ sang Kyiv, sau khi quân Nga đã rút đi.

Không ưa thái độ của Đức?

Trước đó, báo Ba Lan nói hôm thứ Ba, quan chức Ba Lan và các nước Baltic đã họp riêng ở Rzeszow, gần biên giới Ba Lan- Ukraine để bàn cụ thể về chương trình viện trợ quân sự cho Ukraine.

Rzeszow, cách biên giới Ukraine không xa, cũng là nơi Hoa Kỳ đặt trạm phòng thủ hỏa tiễn Patriot và là điểm Tổng thống Joe Biden thăm quân Mỹ khi tới Ba Lan tháng trước.

Sự ủng hộ của bốn nước thuộc Nato "phía Đông" cho Ukraine là rất quan trọng vì họ cũng là những nước láng giềng chịu sức ép từ Nga.

Cùng lúc, có tin Tổng thống Đức Frank-Walter Steinmeier muốn thăm Kyiv cùng dịp này nhưng không được ông Zelensky hoan nghênh.

Theo báo Đức, tờ Bild, thì Ukraine không ưa thái độ của cá nhân ông Steinmeier trước đây, khi làm ngoại trưởng Đức đã theo đuổi chính sách thân Nga, như ủng hộ việc xây đường ống dẫn khí đốt Nord Stream từ Nga sang Đức, bỏ qua các nước trung chuyển truyền thống như Ukraine.

Phủ Tổng thống Đức xác nhận ông Frank-Walter Steinmeier "chưa thăm Kyiv vì lãnh đạo bên đó chưa muốn" vào ngày thứ Ba (12/04) mà không giải thích thêm.

Tuần rồi, một người Đức khác đã "được thăm Kyiv" là bà Ursula von der Leyen, nhưng ở cương vị Chủ tịch Ủy ban châu Âu.

Bà đã thăm cả Bucha, nơi có các hố chôn người tập thể mà phía Ukraine nói là "nạn nhân thảm sát của quân đội Nga" khi chiếm vùng này.

TT Hoa Kỳ Joe Biden vừa gọi Nga đã "gây tội ác diệt chủng" ở Ukraine.

Khi đón Thủ tướng Anh Boris Johnson sang Kyiv bốn ngày trước, ông Zelensky đã cùng vị khách Anh đi bộ trong thành phố.

Phủ Tổng thống Ukraine cũng ca ngợi ông Johnson là "người đi đầu trong việc hỗ trợ Ukraine".

London nói sẽ gửi 120 xe thiết giáp, nhiều hỏa tiễn chống hạm và tăng thêm khoản tín dụng nửa tỷ USD cho Ukraine.

Sau khi ra khỏi EU, Anh tỏ ra đồng quan điểm với các nước Đông Âu thuộc EU trong vấn đề đối đầu với Nga hơn là hai nước EU chủ chốt, đông dân hơn cả là Pháp và Đức.

Thủ tướng Đức Olaf Scholz gần đây nói việc dừng nhập dầu khí từ Nga là không thể thực hiện được trước 2024.

Pháp còn tỏ ra thấu hiểu, thông cảm với Nga hơn cả Đức.

Tổng thống Emmanuel Macron đã tỏ ý không hài lòng khi Hoa Kỳ nói Nga "gây ra tội diệt chủng" ở Ukraine.

Đối thủ của ông Macron trong cuộc tranh cử tổng thống ở vòng hai vào ngày 24/04 này, bà Marine Le Pen thì từng thân thiết với Điện Kremlin, và gần đây nêu quan điểm phản đối cấm vận dầu khí với Nga.

Chuyển biến ở Bắc Âu

Hai nữ thủ tướng, Magdalena Andersson và Sanna Marin (phải) họp ở Stockholm để bàn về quyết định có gia nhập Nato hay không .

Cùng ngày 13/04, nữ thủ tướng Phần Lan, bà Sanna Marin nói sau cuộc gặp với người đồng cấp Thuỵ Điển Magdalena Anderson rằng Phần Lan "sẽ quyết định có xin gia nhập Nato hay không trong vòng vài tuần".

Về phía mình, bà Anderson chỉ tiết lộ tại cuộc họp báo chung hôm thứ Tư ở Stockholm rằng Thụy Điển "đang nghiên cứu rất kỹ lưỡng" khả năng tương tự, trước đe dọa từ cuộc xâm lăng của Nga ở Ukraine.

Hôm 09/04, bà Sanna Marin (sinh năm 1985) đã nói các công ty Phương Tây "cần rút hết khỏi Nga".

Hai quốc gia Bắc Âu đều không thuộc liên minh quân sự nào nhưng đã tập trận cùng Na Uy và các nước Nato những năm qua.

Báo Thuỵ Điển, tờ Svenska Dagbladet nói theo nguồn tin của họ thì nước này "sẽ đệ đơn xin vào Nato cuối tháng 6 năm nay, tại kỳ họp thượng đỉnh của Nato".

Mọi quyết định nhận tân thành viên đều cần được cả 30 nước hiện trong Nato đồng ý và thủ tục có thể kéo dài nhiều tháng, nếu không nói là vài năm.

Một trong các quy định của Nato là phải để chính phủ dân sự, bầu lên một cách dân chủ, kiểm soát an ninh, quốc phòng chứ không phải ngược lại.

Tuy nhiên, là các nhà nước pháp quyền, dân chủ, phát triển cao, tổ chức tốt, đặc biệt là Thụy Điển có cơ sở quân khí hiện đại bậc nhất thế giới, việc gia nhập Nato của hai nước Bắc Âu này xem ra chỉ là vấn đề chính trị chứ không có cản trở gì nhiều về luật pháp và kỹ thuật.