Tiền ông chủ Facebook sẽ đi đâu?

Image copyright AFP Courtesy of Mark Zuckerberg Image caption Ông chủ Facebook và vợ đăng hình bé gái mới chào đời

Mark Zuckerberg và vợ là Priscilla Chan hôm 1/12 thông báo rằng con gái của họ, Max, đã chào đời.

Đồng thời hai vợ chồng cũng tuyên bố trong những năm tháng tới sẽ hiến tặng 99% số cổ phiếu mà họ sở hữu.

Tổng số tiền theo giá trị hiện nay là khoảng 45 tỷ đôla Mỹ.

Thế nhưng không nên lầm tưởng là toàn bộ số tiền này sẽ dành cho từ thiện. Dưới đây là một góc nhìn khác về khoản tiền hậu hĩnh mà ông chủ Facebook hứa hẹn.

Vợ chồng Zuckerberg lập ra một tổ chức có tên gọi The Chan Zuckerberg Initiative, với mục đích là "thúc đẩy tiềm năng con người và bình đẳng cho mọi trẻ em thế hệ sau" và sẽ nhận tiền hiến tặng.

Facebook cho hay trong ba năm tới, mỗi năm Zuckerberg sẽ hiến tặng 1 tỷ đôla. Sau đó thế nào thì chưa rõ, tuy chắc chắn sẽ vẫn rất hào phóng. Để so sánh thì mỗi năm, người dân Anh quốc hiến tặng khoảng 10 tỷ bảng Anh, chừng 15 tỷ đôla Mỹ, cho các chương trình từ thiện.

Hai vợ chồng ông chủ Facebook nói các lĩnh vực mà họ muốn hỗ trợ là chữa bệnh, giáo dục cá nhân, năng lượng sạch, kết nối người dân, xây dựng các cộng đồng mạnh, giảm nghèo và tăng hiểu biết giữa các quốc gia...

The Chan Zuckerberg Initiative là một công ty trách nhiệm hữu hạn (LLC) chứ không phải là tổ chức từ thiện hay phi lợi nhuận.

Không bỏ kiểm soát

Image copyright Reuters Image caption Liệu Mark Zuckerberg có tham vọng chính trị hay không?

Mấu chốt chính là quyền kiểm soát. Thông qua công ty TNHH, Mark Zuckerberg hoàn toàn kiểm soát số lượng và phương thức chi tiêu cổ phiếu của mình.

Một công ty dạng này cũng có thể dùng tiền đều tư vào các dự án tư nhân mang lại lợi nhuận chứ không chỉ bó buộc trong hoạt động phi lợi nhuận như tổ chức từ thiện.

Zuckerberg cũng sẽ không từ bỏ quyền kiểm soát Facebook. Chính Facebook đã công bố rằng trong tương lai "Mark vẫn là cổ đông nắm quyền kiểm soát" công ty này cũng như vẫn tiếp tục làm Chủ tịch và Tổng Giám đốc điều hành "trong nhiều, rất nhiều năm tới".

Cho tới nay hai vợ chồng ông chủ Facebook đã đóng góp 1,6 tỷ đôla cho từ thiện.

Tuy nhiên dự án internet.org của Zuckerber, được nói là giúp kết nối internet cho hàng triệu người trên thế giới, đang bị chỉ trích là nhằm mang thêm người sử dụng cho các mạng xã hội Facebook, Instagram và WhatsApp.

Một phần trong số tiền 1,6 tỷ đôla đóng góp được rót vào một số trường học, nhưng cũng lại bị chỉ trích là chủ yếu để trả công tư vấn chứ không hẳn giúp trẻ em học đọc.

Nhiều quan sát viên cũng bình luận rằng thông báo hôm 1/12 của Mark Zuckerberg cho thấy tham vọng chính trị của ông chủ Facebook.

Nói chung các hoạt động từ thiện bao giờ cũng được lòng dân.

Tuy nhiên, đóng góp của người nổi tiếng ắt cũng không thể tránh khỏi chỉ trích, như trong trường hợp này.